Uprawnienia sejmu, senatu, prezydenta, opisane zasady, pojęcia.

Pojęcia

Państwo - jest organizacja powoływana przez społeczeństwo - ludność żyjącą na danym terytorium i wyposażona w suwerenną władze

Konstytucja - jest podstawowym aktem prawnym (ust. Zasadnicza). Jest zbiorem najważniejszych praw i obowiązków w państwie. Określa ustrój państwa i funkcje, uprawnienia jego organów.

Cudzoziemiec - to osoby przebywające na terytorium państwa, ale niemającego jego obywatelstwa

Obywatelstwo - to prawny związek człowieka z państwem będąc obywatelem danego państwa, człowiek ma określone prawa i obowiązki (nabywamy zasadą ziemi lub krwi)

Inicjatywa ludowa - określona prawnie liczba obywateli może wszcząć postępowanie ustawodawcze

Weto ludowe - prawo ludności do wystąpienia przeciwko uchwalonej ustawie.

Opozycja - ugrupowanie polityczne, które tworzą przedstawiciele partii zasiadających w parlamencie, ale niebiorących udziału w tworzeniu rządu

Ideologia - to zbiór idei społecznych i politycznych, interpretujących rzeczywistość prezentujących wizje przyszłości

Społeczeństwo obywatelskie - tworzą obywatele, którzy znają swoje prawa i umieją z nich korzystać. Czynnie uczestniczą w życiu publicz

Autorytaryzm - jako reżim polityczny opiera się na koncentracji władzy w rękach jednej osoby lub grupy ludzi

Partia polityczna - to dobrowolna organizacja, która dąży do zdobycia i utrzymania władzy w państwie w celu realizacji swojego programu

Koalicja - porozumienie partii politycznych w sprawie ustalenia wspólnego programu i utworzenia rządu.

Elektorat - to ogół wyborców, którzy obdarzają zaufaniem kandydatów rocznych partii

Mandat - uprawnienie do wykonowania funkcji
posła lub senatora

Absolutorium - zatwierdzenie sprawozdania z działalności finansowej rządu

Referendum - to powszechne głosowanie w określonej sprawie, w którym uczestniczą obywatele mający czynne prawo wyborcze

Sąd Najwyższy jest naczelnym organem sądowniczym, sprawuje nadzór nad działalnością wszystkich sądów powszechnych wojskowych w zakresie orzekania

Koncesja - upoważnienie osoby lub instytucji do wykonywania odpowiedniej działalności

Kodeks - to zbiór przepisów prawa, które regulują określone stosunki społeczne (kodeks cywilny, rodzinny) bądź tryb postępowania ( cywilnego, karnego, administracyjnego)

Wykroczenie - czyn zagrożony kara do 30 dni aresztu, kara grzywny

Przestępstwo - czyn zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie 1 miesiąca do 25 lat lub dożywotnio

Zbrodnia - to najpoważniejsze przestępstwo, zagrożone pozbawienia wolności od co najmniej 3 lat

Uprawnienia

Uprawnienia prezydenta:
Jako głowa państwa
- Występuje do sejmu z wnioskiem o powołanie o odwołanie Prezesa Narodowego Banku Polskiego
- powołuje pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego
- powołuje Naczelnego Sądu Administracyjnego
- powołuje dwóch członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
- nadaje ordery, odznaczenia, obywatelstwo polskie tytuły naukowe prof

Wobec sejmu i Senatu:
- zarządza wybory i zwołuje pierwsze posiedzenie nowo wybranego Sejmu i Senatu
- może rozwiązać Sejm w ściśle określonych przez konstytucje sytuac
- podpisuje ustawy uchwalone przez sejm i senat - ma prawo weta

Wobec rady ministrów
- mianuje Prezesa Rady ministrów na jego wniosek powołuje rząd oraz odbiera od niego przysięgę
- zwołuje Rade Gabinetową, która tworzy Rada Ministrów

Ministrów dziedzinie stosunków zagranicznych:
- czuwa nad polityka zagraniczna państwa polskiego
- mianuje i odwołuje przedstawicieli RP za granicą

Funkcje sejmu:
- ustawodawcza - tworzy prawo, uchwala ustawy regulujące różne dziedziny życia
- kreatywna - uczestniczy w powoływaniu Rady ministrów
- kontrolna - sprawuje kontrole na działalności Rady ministrów

Uprawnienia sejmu:
- opiniowanie ustaw uchwalonych przez sejm
- inicjatywa ustawodawcza - sejm może występować z projektami ustwa
- uczestnictwo w powoływaniu innych organów państwa zgromadzenie narodowe: zwołuje marszałek, sejm i senat łączą sie
- uchwalania konstytucji
- przyjęcia przysiegi od nowego wybranego prezydenta
- uznania trwałej niezdolności prezydenta do sprawowania urzędu

Rada ministrów tworzą premier i ministrowie. W skład rady Ministrów mogą być powoływani wiceprezesie Rady ministrów i przewodniczący komitetów określonych w ustawach krajowa Rada i Radiofonii i telewizji: powołuje sejm, senat i przez
- stanie na straży wolności słowa i gwarantowanie obywatela prawa
- przyznawanie koncesji na rozpowszechnianie programów radio i tel.
- ustawienie opłat za korzystanie z odbiorników radiowych i telewizyjnych

Sąd:
- rejonowy - są sądami pierwszej instancji (roz. Sprawy karne,)
- okręgowe - w pierwszej kolejności rozpatrują sprawy cywilne
- apelacyjne - Są wyłącznie sądami drugiej instancji
- wojskowe - Orzekają sprawach karnych popełnionych przez żołnierzy
- naczelny sąd administracji (NSA) sprawuje kontrolę nad działalnością administracji publicznej,

Trybunał konstytucyjny - składa się z 15 sędziów powoływanych przez sejm na 9 lat. Spośród doświadczonych sędziów o wysokich kwalifikacjach

Najwyższa Izba Kontroli (NIK) kieruje prezes, powoływany przez sejm za zgodą Senatu. Organ ten kontroluje działalność rządu i ministrów

Zasady

Suwerenność państwa - władze państwa nie podlegają żadnej innej władzy poza narodem. Państwo zachowuje suwerenność wewnętrzną, jeśli jego instytucje są nie zależne w podejmowaniu decyzji od innych organów działających na jego terytorium.

Zasada suwerenności narodu - oznacza, ze władza pochodzi od narodu. Obywatele sprawują władze w sposób pośredni przez swoich przedstawicieli wybranych w wyborach powszechnych

Zasada podziału władzy - oznacza, że ustrój RP opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodaw, wykonaw, sadownicze

Zasada pluralizmu - realizowana jest w płaszczyznach: politycznej, społecznej, ideowej i ekonomicznej

Zasada pluralizmu politycznego - oznacza ze w RP akceptowana jest wielkość i różnorodność partii politycznych.

Zasada państwa prawnego - polega na tym, ze wszystkie organy państwa w swojej działalności przestrzegają prawa

Zasady państwa prawnego:
- zasada powszechności
- zasada bezpośredniości
- zasada równości
- tajność głosowania

Zasada zwierzchnictwa narodu realizowana jest w formach
- zasada suwerenności narodu
- zasady podziały władz
- zasady państwa prawnego
- zasada pluralizmu

Zasada powszechności - oznacza, ze wszyscy obywatele, którzy ukończyli 18lat, nie zależnie od płci, wykształcenia ani rasy, języka, zawodu, przekonań religijnych maja prawo wybierania.

Zasada bezpośredniości - polega na tym, że obywatele osobiście glosują na kandydatów do sejmu, senatu, na urząd prezydenta

Zasada równości - oznacza, że każdy wyborca ma taka samą liczbę głosów oraz każdego wyborcy znaczy tyle samo

Zasada tajności głosowania - każdy głosujący ma prawo zachować w tajemnicy dokonany przez siebie wybór

Zasada niezawisłości sędziowskiej - zasada zgodnie, z która sędziowie są niezawiśli i podlegają tylko ustawom.

Zasada jawności rozpraw - wszystkie sądy rozpatrują sprawy w sposób jawny

Podział władzy:
- ustawodawcza - parlament (sejm, senat)
- wykonawcza (rada ministrów, prezydent)
- sądownicza (sądy i trybunały)

Konstytucja - jest podstawowym aktem prawnym

Państwa (ust. zasadnicza), czyli

Inne ustawy i akta musza być z nią zgodne.

Konstytucja 3 - maja – 1791

Konstytucja marcowa 1921

Konstytucja kwietniowa 1935

Konstytucja PRL 1952

Konstytucja RP 2 kwietnia 1997