Spalanie słomy

W ostatnich latach stwierdza się systematyczny spadek zapotrzebowania na słomę w rolnictwie. Przyczyną tego stanu jest zmniejszenie pogłowia bydła o ok. 40 %, oraz przechodzenie na stosowanie obór bezściółkowych. Także powszechnie stosowany zbiór kombajnowy nie sprzyja rolniczemu zagospodarowaniu słomy.
Najbardziej prymitywnym sposobem i szkodliwym dla środowiska naturalnego sposobem jest likwidowanie słomy przez spalanie bezpośrednio na pokosach. Jest to postępowanie bardzo niewłaściwe także ze względów gospodarczych, gdyż nie wykorzystuje się użytecznie energii cieplnej powstającej przy spalaniu.
Ekologicznie szkodliwe konsekwencje tego sposobu spalania, które mają miejsce także przy wypalaniu traw są następujące:
· materia organiczna nie wraca do gleby aby brać udział w procesach mikrobiologicznego rozkładu, lecz ulega całkowitemu zniszczeniu, a zawarty w niej azot ulatnia się do atmosfery,
· nadmierne nagrzewanie się gleby prowadzi do jej dezaktywacji biologicznej,
· giną liczne drobnoustroje glebowe uczestniczące w procesie rozkładu i mineralizacji materii organicznej, a także ginie część fauny glebowej,
· niszczenie gruzełkowatej struktury gleby co niekorzystnie wpływa na retencję wodną i porowatość gleby uniemożliwiając jej napowietrzanie,
· zagrożenie pożarowe mienia i ludzi głównie osób starszych i dzieci,
· skażenie powietrza dymem, którym są głównie pyły,
· marnotrawstwo energii cieplnej.

Wniosek nasuwa się jeden - spalania słomy bezpośrednio na polach
absolutnie nie należy stosować !

W tej sytuacji na słomę, która dla rolników staje się coraz bardziej bezużyteczna, należy spojrzeć jako na surowiec energetyczny.
Do grupy tego typu surowców energetycznych należą oprócz słomy ze zbóż słomy z rzepaku i roślin strączkowych.
Wartość opałowa słomy wynosi śr. 14,5 MJ/kg, co w porównaniu wartością opałową węgla kamiennego wynoszącą śr. 25,0 MJ/kg daje pogląd o dużych możliwościach energetycznych tego źródła energii. Spalanie słomy może być łączone z odpadami drzewnymi.

Energia cieplna ze spalania ok. 1,5 tony biomasy jest równoważna 1 tonie węgla kamiennego.

Przyjmuje się, że 8 – 12 ton słomy zebranej z 3 ha zaspakaja potrzeby grzewcze gospodarstwa rolnego.
Uwzględnienie spalania nadwyżek słomy w bilansie energetycznym kraju pozwoliłoby pokryć ok. 4% zapotrzebowania na energie pierwotną.
Spalanie surowców pochodzenia organicznego jest mniej uciążliwe dla środowiska naturalnego ze względu na :
· zerowy bilans CO2, gdyż w okresie wzrostu dwutlenek węgla był pobierany z atmosfery,
· mniejszą emisję do atmosfery NOx, która jest 3 x mniejsza niż przy spalaniu węgla,
· znaczne zmniejszenie emisji SO2 do atmosfery, która dla słomy ma ilości śladowe.
Obiekty energetyczne mogą być dobrane pod względem wielkości w zależności od lokalnych potrzeb oraz możliwych do wykorzystania zasobów energetycznych.
Jakkolwiek koszty inwestycyjne kotłów opalanych słomą są większe w porównaniu z kotłami opalanymi węglem, gazem i olejem opałowym, to jednak uwzględniając niskie koszty eksploatacyjne wynikające z pozyskania surowca i obsługi należy uznać, że inwestycja ta jest opłacalne już w perspektywie 3 lat.
Zaletą spalania słomy jest też wykorzystanie energii bezpośrednio na miejscu, co ma decydujące znaczenie na sprawność energetyczną całego systemu grzewczego.
Powrót do gleby składników mineralnych znajdujących się w popiele może być bardziej racjonalne i planowe uwzględniające wymogi agrotechniczne.
Najprostsze rozwiązanie kotłowni opalanej słomą przedstawiono na rys 1. Ma tu miejsce spalanie słomy w postaci kostek, a osiągana moc mieści się w granicach 25 – 55 kW. Rozwiązania tego typu mają miejsce w indywidualnych gospodarstwach rolnych.
Odbiorcą energii cieplnej może być także osiedle wiejskie lub obiekty użyteczności publicznej. W takich przypadkach kotłownie mogą być wyposażone w kotły ze spalaniem ciągłym, a moc wynosi wówczas do 1 MW. Słoma dostarczana jest wtedy w balotach.
Rozpowszechnienie spalania słomy jest wskazane przede wszystkim ze względów ekologicznych i zasad gospodarki naturalnymi zasobami przyrody. Rozwiązanie to prowadzi do oszczędności w gospodarowaniu nieodnawialnymi i wyczerpalnymi zasobami przyrody do których należą węgiel, ropa naftowa i gaz ziemny. Konieczne też jest stworzenie odpowiednich warunków finansowych do tego typu inwestycji.