Systemy totalitarne XX wieku.

XX wiek to okres w którym powstało wiele systemów totalitarnych, np. stalinizm, leninizm, faszyzm, nazizm itp. Ja w swojej pracy chciałbym się skupić na tym ostatnim ponieważ uważam że odegrał on bardzo dużą rolę, mimo że w swojej pierwotnej formie nie przetrwał zbyt długo. Powstał w 1919r. jako ruch polityczny- na czele którego stała Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotnicza, a jej przywódcą (Fuhrerem) został Adolf Hitler. Partia ta miała ściśle określone cele:
-uchylenie postanowień Traktatu Wersalskiego
- ekspansja na Wschód (program powiększania „przestrzeni życiowej”)
-pozbawienie Żydów praw obywatelskich
-przejęciu przez państwo udziałów w koncernach
-militaryzacja ważnych działów gospodarki.
Cele te były odzwierciedleniem niezadowolenia ludności niemieckiej z postanowień Traktatu Wersalskiego, oraz pokazywały że w czasach kryzysu gospodarczego Niemcy potrzebują rewolucyjnych zmian dzięki którym znowu będą potęgą. Rozmiary kryzysu można zaobserwować na przykładzie spadku wartości marki niemieckiej na przełomie lat 1922/1923:
-Lato 1922 r
400 marek (wartość dolara amerykańskiego)
-Styczeń 1923 r
7000 marek
-1 lipiec 1923 r
160 000 marek
-1 sierpień 1923 r
1 000 000 marek
-1 listopada 1923 r
130 000 000 000 marek

W 4 lata po powstaniu NSDAP, dnia 9 października 1923 roku została ona zdelegalizowana. Powodem był pucz w Bawarii pod hasłem „rewolucji narodowej”, próba ta nie powiodła się. Partia została rozwiązana, a jej przywódca osadzony w więzieniu z pięcioletnim wyrokiem. W czasie pobytu w więzieniu napisał on dzieło swojego życia, książkę „ Mein Kampf „ ponieważ uważał że „w celu stworzenia podstaw jakiejś doktryny i jej ujednolicenia wewnętrzne zasady muszą zostać spisane”. Pomimo wyroku Hitler wyszedł z więzienia już po 13 miesiącach. W 1925 roku partia została reaktywowana, w międzyczasie kryzys gospodarczy jeszcze bardziej się powiększał dzięki czemu zwiększyła ona swoje szanse wyborcze. W czasie wyborów do parlamentu w 1930 roku naziści zdobyli 107 miejsc, dla porównania komuniści zdobyli tych głosów 77. Tym samym partia hitlerowska stała się drugą siłą polityczną Reichstagu. Dojściu nazistów do władzy sprzyjała także niechęć niemieckich przemysłowców do komunizmu. Wspomagali oni partie finansowo dzięki czemu w czasie wyborów prezydenckich w 1932 roku Hitler uzyskał 30% głosów. W przeprowadzonych zaś jesienią 1932 roku wyborach do Reichstagu naziści zdobyli 196 miejsc, podczas gdy komuniści „tylko” 100.

Dnia 30 stycznia 1933 roku prezydent P. Hindenburg powierzył Hitlerowi sformowanie nowego rządu. Tym samym Hitler przejąl władzę w państwie, w sposób legalny, jako kanclerz Rzeszy. Naziści szybko wykorzystali nową sytuację. Rozwiązano parlament oraz rozpisano nowe wybory, odbyły się one 5 marca 1933 roku. Poprzedziły je aresztowania wśród komunistów oraz socjalistów. Zostali oni oskarżeni o podpalenie Reichstagu co spowodowało delegalizację ich partii. Pomimo tego NSDAP nie zdobyła większości gdyż oddano na nią tylko 44% głosów. 28 lutego wprowadzono zarządzenia „O ochronie narodu i państwa” oraz „Przeciwko zdradzie”. Zarządzenia te funkcjonowały do 1945 roku. Dzięki nim możliwa była kontrola korespondencji, konfiskata oraz przeszukania w domach. W marcu 1933 roku Hitler przedstawił w parlamencie projekt ustawy „O uprawnieniach”. Przenosiła ona prawa parlamentu na administrację co w praktyce zwiększało uprawnienia kanclerza. Ustawa została uchwalona głosami prawicy i centrum. Kończyła ona okres istnienia Republiki Weimarskiej. Jej upadek był właściwie „moralną śmiercią” niemieckiego parlamentaryzmu.

Dzięki ustawie „O uprawnieniach” Hitler stał sie dyktatorem Niemiec. Miał do dyspozycji stworzone przez Heinricha Himmlera oddziały bezpieczeństwa (SS). Policja polityczna, kierowana krótko przez Hermanna Goeringa, później rozwinięta przez Hitlera, działała w sposób tajny i bezkarny, gdyż żadna obrona prawna nie była możliwa. „Prawo i wola Fuhrera to jedno” – twierdził Goering. Wszyscy którzy mogli stanowić zagrożenie dla państwa byli zamykani w więzieniach lub obozach koncentracyjnych. Na początku trafiali tam komuniści, socjaliści i Żydzi. Z pewnością jednym z najokrutniejszych wydarzeń początków nazizmu była tzw. „Noc długich noży”. W 1934r. w czasie jedenj nocy rozkazano wymordować około 150 osób, w tym byłego kanclerza, generała Kurta von Schleichera i dowódcę S.A. Ernesta Rohma. Hitler usprawiedliwiając się powiedział że działał jako najwyższy sędzia narodu niemieckiego.

W III Rzeszy legalnie działała tylko partia nazistowska, do której w 1934 roku należało 2,5 mln członków (dla porównania w 1920 roku posiadała 64 członków). Wszystkie pozostałe partie oraz związki zawodowe uległy likwidacji.

Nazizm kierował społeczeństwem od najmłodszych lat życia. Pierwsze przeszkolenie, pomiędzy szóstym i dziesiątym rokiem życia, polegało na ćwiczeniach sportowych, terenowych i nazistowskich pogadankach historycznych. Chłopcy w wieku od dziesięciu do czternastu lat poddawani byli przysposobieniu wojskowemu i jeszcze silniejszej propagandzie, wreszcie do ukończenia osiemnastu lat należeli do właściwej Hitlerjugend. Ta machina organizacyjna zdołała wskrzesić ogromną energię i wzbudzić ofiarny odzew w milionach młodych ludzi. Realizowano w niej zasadę podporządkowania jednostki grupie, zresztą nie tylko w negatywnym sensie, oraz w miarę możliwości dążono do egalitaryzmu, urzeczywistnienia idei jedności narodowej, m.in. zastępując rywalizację klasową - sportową. Hitlerjugend zwiększała w młodych Niemcach poczucie wartości, ukrywając zależność od świata dorosłych pod hasłem "Młodzież kieruje młodzieżą". Przez uniformizację, wyjątkowy kult form i procedur militarnych, ciągły kontakt z bronią i naukę posługiwania się nią organizacja zaszczepiała młodzieży "moralność obozu warownego" (określenie F. Ryszki).

Nazizm upadł wraz z upadkiem III Rzeszy w 1945 roku, do teraz nie jest on obowiązujacym systemem politycznym w żadnym państwie.
W dzisiejszych czasach nazizm odradza się okresowo w Niemczech pod nazwą neonazizmu. Nawiązuje do niektórych haseł oraz symboli nazizmu. Głosi hasła nacjonalistyczne i rasistowskie, zwraca się przeciwko cudzoziemcom. Zwolennicy neonazizmu strojem, symboliką, kultywowaniem tradycji, obchodzeniem rocznic starają się podkreślać swój związek z III Rzeszą. Ideologia nazistowska i tego typu organizacje są zakazane na terenie Niemiec, do chwili udowodnienia niezgodnej z prawem działalności mają jednak swobodę działania. Mimo że stanowią margines życia politycznego Niemiec, ich akcje - napady na cudzoziemców i nie niemieckich obywateli, głośne wiece, starcia uliczne - tworzą atmosferę zagrożenia nawrotem nacjonalizmu, szczególnie iż poparcie dla legalnych, parlamentarnych ugrupowań skrajnej prawicy nacjonalistycznej zaczęło wzrastać na skutek kłopotów z transformacją i adaptacją landów wschodnich po połączeniu obu państw niemieckich w latach 90.