Białka - podział

BIAŁKA - są podstawową strukturą we wszystkich żywych komórkach. Wykorzystywane są w budowie hormonów, układów transportujących krwi oraz enzymów.
Białka to związki organiczne, które syntetyzowane są przez wszystkie tkanki i narządu organizmu (najaktywniejsza jest wątroba i mięśnie).Mogą powstawać również z produktów przemiany enzymów i innych białek.

BUDOWA BIAŁEK
Każde białko zbudowane jest z aminokwasów endogennych albo egzogennych.
Znane jest 20 aminokwasów, z czego 9 są to aminokwasy egzogenne (tzn.takie, które nie mogą być wytwarzane przez ludzki organizm i muszą być dostarczane w pokarmie).
Natomiast aminokwasy endogenne wytwarzane są przez sam organizm.

PODZIAŁ BIAŁEK
Białka dzieli się na:
1. Proste tzw. proteiny (to dawna nazwa białek prostych), które nie zawierają składnika niebiałkowego.
2. Złożone tzw. proteidy, zbudowane są z białka i substancji niebiałkowej.

Do białek prostych zalicza się:
1. Białka włókniste czyli:
a/ keratyny (występuja we włosach, skórze, kopytach, rogach)
b/ kalogeny (stanowią 80 % tkanki łącznej)
c/ elastyny (wyt. w chrząstkach, wiązadłach)

2. Białka globularne czyli:
a/ albuminy ( wyst. we krwi, jajach, mięśniach)
b/ globuliny ( wyst. we krwi, mleku)
c/ prolaminy ( białka zapasowe nasion roslin)
d/ gluteliny (wyst. w nasionach)

Do białek złożonych zaliczamy:
1. fosfoproteiny ( wyst. w mleku, żółtkach jaj)
2. lipoproteiny (wyst. w błonach komórek)
3. mataloproteiny(wyst. we krwi)
4. hemoproteiny ( wyst. we krwi, w mięśniach)
5. glikoproteiny ( we wszytkich komórkach)
6. nukloproteiny ( w jądrach komórkowych)

FUNKCJE BIAŁEK
Funkcje białek:
- budulcowe (strukturalna)
- wzmacniające (kolagen)
- regulatorowe
- biokatalizatorów; przyspieszają zachodzące w komórce reakcje chemiczne (enzymy)
- transportowa (hemoglobina)
- odpornościowa
- zapasowa (białka alemuronowe)
- katalityczna
- energetyczna

1. Są niezbędnym elementem budowy komórek, tkanek i narządów całego organizmu.

2. Jako enzymy i hormony regulują wszystkie procesy fizjologiczne i metaboliczne organizmu (m.in. krzepnięcie krwi utleniania tkanek, widzenia, przewodzenia bodźców nerwowych skurczu mięśni)

STRUKTURA BIAŁEK
a) struktura pierwszorzędowa
b) struktura drugorzędowa
c) struktura trzeciorzędowa
d) struktura czwartorzędowa

WYSTĘPOWANIE BIAŁEK
Białka występują w produktach pochodzenia zwierzęcego i jego przetworach czyli: mięsie zwierząt ryb, drobiu, w jajach, mleku - są to białka pełnowartościowe, ( które zawierają wszystkie 9 egzogennych aminokwasów) oraz w nasionach, ziarnach, warzywach i orzechach – są to białka niepełnowartościowe tzn., że poszczególne produkty nie zawierają wszystkich egzogennych aminokwasów.