Starożytna Grecja

CHARAKTERYSTYKA NAJWAŻNIEJSZYCH NURTÓW GRECKIEJ FILOZOFII.
FILOZOFIA - umiłowanie do nauki.

Sokrates - filozof grecki 5 w. p.n.e. najważniejsze wartości to cnota i wiedza napisał maksymy "wiem ze nic nie wiem".

Platon - 5/6 w. p.n.e. z uczniami stworzył szkołę filozoficzną tzw. akademie platońską zajmował się problemami poznawania świata jest twórcą metafory jaskini - dostępne zmysłami są tylko cieniami innego nie ma materialnego świata człowiek to wieczna dusza władająca śmiertelnym ciałem Platon tzw. piękno pochodzi z dobra a miłość to dążenie duszy do osiągnięcia dobra czyli piękna

Arystoteles - założył szkołę w Atenach - Liceum jest uczniem Platona wprowadza eudajmonie czyli doskonałość jednostki równą szczęściu.

Cechy filozofii epikurejskiej - człowiek powinien poszukiwać szczęścia w codziennym życiu,
- hedoizm - czyli pochwała przyjemności,
- carpe diem - korzystaj z dnia ciesz się każdą chwilą.

Cechy filozofii stoickiej celem jest osiągniecie cnoty,
- zdobycie cnoty to wzór dla stoików,
- stoicki spokój - zachować równowagę wewnątrz i na zewnątrz zachować spokój.

USTRÓJ SPARTY: monarchia, na czele stoi dwóch królów z dwóch dynastii, jeden dowodził w wojnie, drugi pozostawał i rządził. Posiadali pewien zakres władzy sądowej, decydowali o spadkach i testamentach. SPARTIACI, PERIOJKOWIE, HEOLCI. SPARTIACI:
- Zgromadzenie Ludowe Apella,
- dwóch monarchów (funkcje kapłańskie i dowodzili armią),
- Geruzja oligarchicznego,
- Pięciu Eforów.

STRUKTURA SPOŁECZNA:
- spartiaci (pełnoprawni obywatele),
- periojkowie (część ludności podbitej korzystająca z ograniczonych swobód),
- heloci (ludność podbita, nieposiadająca praw, zmuszana do pracy na roli),
- surowy charakter życia codziennego,
- wychowanie młodzieży,
- liczne próby wytrzymałości,
- „wychowanie spartańskie”.

USTRÓJ ATEN: Władzę sprawuje Klejstenes, który wprowadza reformy: obywatelem staje się mężczyzna w wieku 18 lat, zostaje wprowadzony nowy podział administracyjny na demy (gminy i osady). Połączył w skupisko, 10 fyli, spośród których wybierano urzędników.
OD MONARCHII, PRZEZ RZĄDY, AREOPAGU (rada arystokratów), DO WCZESNEJ DEMOKRACJI ATEŃSKIEJ.
- prawodawstwo Drakona z VII w.,
- reformy Solona z VI w. p.n.e.,
- ustalenie systemu,
- podział społ. wg cenzusu majątku,
- funkcja państwowa dla zamożnych.

RADA CZTERYSTU: - działalność Klejstenesa (demokratyzacja życia politycznego), - reformy Efialtesa, - demokracja ateńska (Perykles): eklezja (BULE),

RADA PIĘCIUSET: (ostracyzm - opłacenie obywateli pełniących funkcje państwowe, listy obywateli).

OKRES MINOJSKI: ok. 1450 r. p.n.e. następuje koniec panowania Krety na morzu, gdyż najechali ich Grecy z lądu. Najważniejszym ośrodkiem kultury tej epoki było Knossos, ale ok.1380 r. p.n.e. pałac w Knossos ulega zniszczeniu.
KULTURA MINOJSKA - pierwsza wysoka cywilizacja egejska. Z tego okresu pochodzą pałace na Krecie, w Knossos. Znajomość pisma - tzw. Pismo linearne A i B, literatura ustna - pieśni bohaterskie, folklor.

OKRES MYKEŃSKI: 1700 - 1200 r. p.n.e. Głównym ośrodkiem kultury były Mykeny (zabytki pisane). Systemem sprawowania władzy były pałace. Budowano pałace obronne m.in. w Mykenach i Tebach.
Literatura ustna - pieśni bohaterskie, folklor.

PRZEBIEG WOJNY GREKÓW Z PERSAMI
499 r. p.n.e. - wybucha powstanie antyperskie, w Milenie,
492 r. p.n.e. - rozpoczęcie wyprawy perskiej. Persji wkraczają przez Trację do Macedonii, zajmują ją, a następnie ruszają w kierunku Aten,
490 r. p.n.e. - wybucha bitwa pod Maratonem. Armią grecką dowodzi Vilittierdes. Bitwa wygrana prze Greków, 486 r. p.n.e. - umiera król perski Dariusz, a władzę przejmuje Kserkses. Nie rezygnuje z wypraw,
481 r. p.n.e. - powstaje związek helleński, jest to związek miast greckich zawiązany przeciwko Persom,
480 r. p.n.e. - bitwa pod Termopilami, w której Grekami dowodził król Sparty Leonidas. Grecy przegrywają te bitwę. W tym samy roku dochodzi do bitwy morskiej pod Saleminą. Flota grecka, prowadzona, przez Teniskoklesa, pokonuje flotę grecką. Po tej bitwie część Persów opuszcza Grecję,
478 r. p.n.e. - bitwa pod Platejami, w której Grecy ponownie pokonują Persów,
478 r. p.n.e. - powstaje Ateński Związek Morski, celem, którego jest walka z Persami. Najważniejszą rolę spełniają Ateny, bowiem zbierają i przetrzymują pieniądze, decydują o armii,
449 r. p.n.e. - zostaje podpisany pokój z Persją, po którym kończą się 50-cio letnie walki z Persami.

SKUTKI WOJEN GREKÓW Z PERSAMI
- zaprzepaszczono w Grecji możliwość przezwyciężenia ustroju polis,
- związek Morski został rozwiązany,
- każde miasto było niezawisłe,
- Zniszczono flotę ateńską, zburzono mury,
- Ateny stały się drugorzędnym państwem,
- ośrodek życia gospodarczego ostatecznie przeniósł się do miast,
- wzrosło znaczenie niewolnictwa,
- niekorzystne skutki dla ludności wiejskiej, ciążył na niej obowiązek służby wojskowej,
- upadło znaczenie rolnictwa rodzimego, zwłaszcza produkcja zboża stała się nieopłacalna, zboże z importu było tańsze, często dochodziło do porzucania ziemi,
- wyzyskiwanie niewolników doprowadziło do powstań niewolników, niewolnicy stanowili zagrożenie także dla biednej, wolnej ludności, która nie mogła znaleźć zatrudnienia,
- długotrwałe wojny wykazały nieprzydatność wojska obywatelskiego,
- Zaczęto posługiwać się Wojskiem najemnym, zawód żołnierza stał się zawodem jak każdy inny.

PODBOJE ALEKSANDRA WIELKIEGO
Tworzy się Związek Koryncki (poza Spartą). W trakcie przygotowań do podboju Persji, Filip II został zamordowany. Władzę obejmuje Aleksander Macedoński zwany Wielkim.
335 r. p.n.e. - wybucha bunt który musi stłumić,
334 r. p.n.e. - wyprawa na Persów. Wojska przekraczają cieśninę Hellespont, następnie odbywa się bitwa pod Granikeim. Zajmuje Azję Mniejszą, rusza w kierunku Syrii, Palestyny i Egiptu.
333 r. p.n.e. - bitwa pod Issos, gdzie Persowie próbują zaskoczyć Aleksandra, lecz ten i tak wygrywa. 332 r. p.n.e. - Podbita Palestyna i Egipt
331 r. p.n.e. - bitwa pod Gaugamelą,
329 - 317 r. p.n.e. - podbija Babilonię i wędruję w stronę Indii. Przemęczone wojsko powraca do Indii