Charakterystyka porównawcza Andrzeja Kmicica i Jacka Soplicy.

W swojej powieści Henryk Sienkiewicz wykreował postać, będącą nawiązaniem do jednego z głównych bohaterów "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. Pomiędzy bohaterami tych dwóch powieści, Andrzejem Kmicicem i Jackiem Soplicą, można doszukać się wielu podobieństw. Zbieżność charakterów i podobna droga życiowa dają obraz bohatera romantycznego, ulegającego metamorfozie wraz z rozwojem akcji.

Zarówno Soplica, jak i Kmicic przeżywają burzliwą młodość. Porywczy i gwałtowny Soplica to lekkoduch i zawadiaka. Bierze udział w sejmikach, podczas których dominuje pijaństwo i bijatyki; nieodpowiednim korzystaniem z umiejętności szermierczych zasługuje wśród rodaków na miano awanturnika i zabijaki. Podobnie i Andrzej Kmicic, znakomity żołnierz, którego impulsywność, porywczość i brak opanowania ściągnęło na niego złą sławę.
Dominującą cechą charakteru u obu bohaterów jest duma, która w połączeniu z odwagą i zbytnią pyszałkowatością niejednokrotnie doprowadzały do konfliktów z otoczeniem. Ważną jest jednak namiętna i głęboka miłość do kobiety. W obu przypadkach stała się początkiem tragedii obu bohaterów.
Soplica, wykorzystywany przez hrabiego Horeszkę na sejmikach, wierzy w jego przyjaźń. Jednak miłość, zaistniała między Jackiem a córką hrabiego, Ewą, ukazuje prawdziwe oblicze Horeszki. Nie chce on Soplicy za zięcia, zrywa zaręczyny Ewy i Jacka. Soplica w akcie zemsty wykorzystuje atak Moskali na dwór hrabiego i śmiertelnie rani Horeszkę bronią wroga. Ten uczynek piętnuje go zdrajcą ojczyzny.
Tym mianem okrzyknięty został również i Andrzej Kmicic. Kochając Oleńkę, postanowił zrezygnować dla niej z hulaszczego życia. Jednakże wymordowanie kompanów pułkownika Kmicica popycha go do okrutnej zemsty i ściąga na niego nienawiść otoczenia i potępienie ukochanej. Porywa ją więc, zostaje jednak ranny w pojedynku z jednym z jej opiekunów, panem Wołodyjowskim. Ten daje Kmicicowi możliwość wymazania win i przysłużenia się ojczyźnie, poddając się Radziwiłłowi.
Pan Andrzej przysięga w Kiejdanach wiernośc księciu Januszowi, lecz tym samym ściąga na siebie przekleństwo narodu, gdyż oszukany przez Radziwiłła nie zdaje sobie sprawy, że zdradził ojczyznę.

Wykorzystywanie Soplicy przez hrabiego na sejmikach i Kmicica przez Radziwiłła daje poznać tych dwóch bohaterów jako ludzi prostych, naiwnych i zbyt ufnych, co umożliwiło manipulowanie ich postępowaniem. Zauważają oni jednak swoje błędy i dążą do poprawy. Odkładają szczęście własne, przedkładając dobro kraju ponad wszystko. Rozumieją, że jedynie służbą ojczyźnie mogą odkupić swoje winy. Soplica wstępuje więc do Legionów, walczy u boku Napoleona. Kmicic, dostrzegłszy prawdziwość zamiarów radziwiłłowskich usiłuje porwać księcia Bogusława. Obaj zmieniają nazwisko, uwalniają się tym samym od ciążącej na nich nienawiści.
Kmicic, pod przybranym nazwiskiem Babinicz dokonuje chwalebnych czynów w obronie Rzeczypospolitej. Wsławia się w obronie jasnogórskiego klasztoru, bierze udział w odbiciu Warszawy, walczy na Prusach. Soplica natomiast przywdziewa habit mnicha i jako ksiądz Robak prowadzi działalność konspiracyjną- organizuje powstanie na Litwie. Narażając swoje życie, werbuje chłopstwo do insurekcji.

W obu bohaterach, wraz z rozwojem akcji, zachodzi wielka przemiana. Niegdyś, walczyli dla prywaty, teraz walczą dla dobra ogółu. Stają się zagorzałymi patriotami, gotowymi umrzeć za swój kraj. Odpokutowali za dawne grzechy, odzyskali szacunek otoczenia.

Ksiądz Robak bierze udział w walce z wojskiem carskim. Ta jednak okazuje się jego ostatnią. Na łożu śmierci wyznaje grzechy dawnemu słudze Horeszków, Gerwazemu. Klucznik przebacza mu i odpuszcza winy. DObre imię Soplica odzyskuje dopiero po śmierci.

Szacunek Kmicicowi przywraca dopiero list rehabilitacyjny od króla. Raniony w bitwie z Węgrami, przebywa w Lubiczu. Jego pobyt zbiega się w czasie z powrotem laudańskiej szlachty, która, odczytując pismo królewskie obecności wszystkich mieszkańców, rehabilituje go w oczach szlachty.
Kmicic, w przeciwieństwie do Soplicu, otrzymuje nagrodę za swój trud- zyskuje podziw i szacunek ukochanej Oleńki, z którą wkrótce się żeni.

Analizując życiorysy i charaktery głównych bohaterów "Potopu" i "Pana Tadeusza" można zauważyć, że postaci te, pomimo, iż wykreowane przez pisarzy różnych epok, są w tej samej mierze bohaterami romantycznymi. Ich życie biegnie w podobny, charakterystyczny dla bohaterów romantycznych sposób- od burzliwej młodości, rezygnację z życia osobistego, poprzez służbę ojczyźnie, aż do pełnej rehabilitacji.
Obaj sarmaci, z początku typowi zabijacy i warchoły. Z czasem, pod wpływem metamorfozy, zagorzali patrioci. Głęboką miłość do kobiety przelali na ojczyznę, obaj popełnili błędy, które wywarły ogromny wpływ na całe ich życie. Wykazawszy chęć poprawy, zmienili nazwiska, ryzykowali życiem, by odzyskać dobre imię. Służą wiernie ojczyźnie, wytrwale walcząc o jej dobro, w wyniku czego dochodzi do publicznej rehabilitacji i odzyskania szacunku.