ochrona i rekultywacja terenów

1. Ochrona i Rekultywacja Terenów Zurbanizowanych
WBiIS; Inżynieria Środowiska; Kierunek: Zaopatrzenie w wodę, unieszkodliwianie ścieków i odpadów; Rok: IV; Semestr: VII; Forma zaliczenia: zaliczenie.
Program wykładów:
Gleboznawstwo miejskie. Degradacja gleb i gruntów terenów zurbanizowanych - mechaniczne, chemiczne, biologiczne. Wskaźniki świadczące o degradacji gleb. Erozja gleb. Detoksykacja gleb miejskich - metody in situ i ex situ. Ekosystemy miejskie. Przemysł i transport w mieście i ich wpływ na środowisko. Tereny zielone w świetle planowania przestrzennego ośrodków miejskich. Rekultywacja terenów miejskich - leśna, specjalna. Rekultywacja skarp, stoków i innych terenów nachylonych. Zagospodarowanie miejskie terenów trudnych - hałd, wysypisk, terenów pokopalnianych i poprzemysłowych.
Program zajęć laboratoryjnych:
Ćwiczenia terenowe - określanie konturu badań, opis badanego obszaru, pobieranie prób do analiz. Czytanie map glebowych. Fizyczne właściwości gleb przekształconych. Opis gleb miejskich - modyfikacje map glebowych. Kwasowość i zasolenie gleb miejskich - analiza i interpretacja wyników Zajęcia projektowe z planowania nowo zakładanych terenów zielonych i rekultywacji istniejących oraz przygotowania powierzchni zdegradowanych pod miejskie tereny zielone.
Literatura podstawowa :
o Greinert A. - Przewodnik do ćwiczeń z gleboznawstwa i ochrony gleb - Politechnika Zielonogórska 1998
o Greinert H. - Ochrona gleb - Politechnika Zielonogórska 1998
o Nowak Cz. - Zieleń w zakładzie pracy, domu, osiedlu mieszkaniowym - Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych 1985
o Regulski J. - Planowanie miast - Państowe Wydawnictwo Ekonomiczne 1986
o Czarnecki Wł. - Planowanie miast i osiedli - PWN 1970
o Root J. B. - Fundamentals of Lanscaping and Site Planning - The Avi Publishing Comp., Inc. 1985


2. Ochrona i Rekultywacja Terenów Skażonych
WBiIS; Inżynieria Środowiska; Kierunek: Zaopatrzenie w wodę, unieszkodliwianie ścieków i odpadów; Rok: V; Semestr: IX; Forma zaliczenia: zaliczenie.
Program wykładów:
Źródła zanieczyszczeń gleb, gruntów i wód: przemysł, energetyka, komunikacja, gospodarka komunalna, rolnictwo. Terenowe i laboratoryjne metody określania zanieczyszczeń. Wybór metod oczyszczania lub dezaktywacji gleb: metody in situ i ex-situ. Metody izolacji gleb i gruntów skażonych substancjami toksycznymi. Najważniejsze sposoby oczyszczania gleb, gruntów i wód gruntowych. Dekontaminacja biologiczna (bioremediacja), ekstrakcja wodą i roztworami wodnymi, przewietrzanie, metody chemiczne. Efekty i skutki uboczne metod oczyszczania gleb i środowiska gruntowo-wodnego. Monitorowanie stopnia zanieczyszczeń gruntów i wód podziemnych. Pewne aspekty oczyszczania terenów skażonych w Polsce i niektórych krajach europejskich.
Założenia projektu:
Analiza stanu środowiska wybranej lokalizacji. Opracowanie oceny oddziaływania na środowisko istniejącego emitora zanieczyszczeń lub projektu rekultywacji środowiska zdegradowanego.
Literatura podstawowa :
o Greinert H., Greinert A.: Ochrona i rekultywacja środowiska glebowego. Politechnika Zielonogórska 1998;
o Maciak F.: Ochrona i rekultywacja środowiska. SGGW Warszawa 1996;
o Baran S., Turski R.: Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb. AR w Lublinie 1996.


3. Ochrona i Rekultywacja Gleb
WBiIS; Inżynieria Środowiska; Kierunek: Systemy ochrony środowiska; Rok: III; Semestr: V; Forma zaliczenia: zaliczenie.
Program wykładów:
Powstawanie gleb. Podstawowe funkcje gleby. Fizyczne, chemiczne i biologiczne właściwości gleb. Systematyka genetyczna, klasyfikacja bonitacyjna. Kompleksy glebowo-rolnicze. Charakterystyka głównych typów, rodzajów i gatunków gleb Polski. Erozja gleb. Przekształcenia geomechaniczne, hydrologiczne, chemiczne. Stan zanieczyszczenia gleb w Polsce. Metody dekontaminacji gleb. Rekultywacja rolna i leśna gleb. Czystość gleb w świetle przepisów i norm. Wpływ gleb na inne elementy środowiska.
Program zajęć laboratoryjnych:
Pobieranie prób w terenie. Odkrywki glebowe. Zasady opisu profilu glebowego. Analiza właściwości fizycznych gleb - wilgotność, gęstość właściwa, gęstość objętościowa, przepuszczalność gleb i gruntów. Skład granulometryczny gleb. Wskaźniki świadczące o zakwaszeniu i zasoleniu gruntów. Analiza zawartości próchnicy glebowej. Parametry sorpcji glebowej - kwasowość hydrolityczna, suma zasad, pojemność całkowita, stopień wysycenia zasadami. Analiza zawartości wybranych składników mineralnych.
Literatura podstawowa :
· Baran S., Turski R.: Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb. AR w Lublinie 1996.
· Greinert H.: Ochrona gleb. Wyd. PZ, Zielona Góra 1997.
· Greinert H., Greinert A.: Ochrona i rekultywacja środowiska glebowego. Wyd. Polit. Zielonog. 1999;
· Maciak F.: Ochrona i rekultywacja środowiska. SGGW Warszawa 1996;
· Praca zbiorowa pod redakcją B. Dobrzańskiego i S. Zawadzkiego: Gleboznawstwo. PWRiL, Warszawa 1996.


4. Rekultywacja terenów przekształconych
WBiIS; Inżynieria Środowiska; Kierunek: Systemy Ochrony Środowiska; Rok: V; Semestr: IX; Forma zaliczenia: zaliczenie.
Program wykładów:
Przekształcenia antropogeniczne gleb; Ocena stanu degradacji środowiska; Wybór kierunku rekultywacji; Rekultywacja terenów pokopalnianych (związanych z górnictwem odkrywkowym węgla, związanych z wydobyciem kruszyw naturalnych, po eksploatacji odkrywkowej innych surowców, związanych z górnictwem podziemnym); Rekultywacja kamieniołomów; Biologiczna rekultywacja odpadów paleniskowych; Rekultywacja wysypisk bytowo-gospodarczych; Rekultywacja terenów zurbanizowanych; Możliwości rekultywacji obszarów zdegradowanych chemicznie; Substancje biogenne w procesach rekultywacji; Biologia i ekologia terenów rekultywowanych; Normy prawne z zakresu rekultywacji środowiska.
Program zajęć laboratoryjnych:
Kształtowanie hałd w procesach rekultywacji; Problematyka gospodarki wodnej na terenach rekultywowanych; Dobór roślin do rekultywacji różnych obszarów przekształconych; Techniki nasadzeń i zasiewów na terenach rekultywowanych; Nawożenie terenów rekultywowanych; Konserwacja i pielęgnacja terenów rekultywowanych.

Zanieczyszczenia gleb i gruntów; Wskaźniki konieczności oczyszczania gleby; Właściwości gleby, a możliwości remediacji zanieczyszczeń (sorpcja glebowa, właściwości fizyko-chemiczne, właściwości powietrzno-wodne); Metody usuwania zanieczyszczeń ex-situ (Ekstrakcja i separacja zanieczyszczeń w roztworach wodnych; Obróbka termiczna gleby; Biodegradacja zanieczyszczeń glebowych); Metody usuwania zanieczyszczeń in-situ (Przemywanie gleby; Napowietrzanie gleby - SVE; Bioremediacja zanieczyszczeń); Właściwości materiału glebowego po procesach oczyszczania; Możliwości zastosowania metod oczyszczania w różnych warunkach terenowych; Ekologiczne aspekty procesów oczyszczania gleb; Oczyszczanie gleb w świetle regulacji prawnych UE.
Założenia projektu:
Zaplanowanie schematu oczyszczania gruntu skażonego różnymi substancjami oraz pełnej specyfikacji, dotyczącej sił i środków potrzebnych do realizacji konkretnej aplikacji w zadanym terenie.
Literatura podstawowa :
· Baran S., Turski R.: Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb. AR w Lublinie 1996.
· Praca zbiorowa pod redakcją B. Dobrzańskiego i S. Zawadzkiego: Gleboznawstwo, PWRiL, Warszawa, 1996;
· Greinert H.: Ochrona gleb, Wyd. Polit. Zielonog. 1998;
· Greinert H., Greinert A.: Ochrona i rekultywacja środowiska glebowego. Wyd. Polit. Zielonog. 1999;
· Greinert A.: Przewodnik do ćwiczeń z gleboznawstwa i ochrony gleb. Wyd. Polit. Zielonog. 1998;
· Maciak F.: Ochrona i rekultywacja środowiska. SGGW Warszawa 1996;
· Bernoulli H. (1946): Die Stadt und ihr Boden. Erlenbach: Verlag Architektur AG.

6. Architektura krajobrazu
WBiIS; Inżynieria Środowiska; Kierunek: Systemy Ochrony Środowiska; Rok: IX; Semestr: V; Forma zaliczenia: zaliczenie.
Program wykładów:
Zadania planowania przestrzennego w stosunku do różnych ekosystemów. Kształtowanie osi , płaszczyzn i elementów widokowych w przestrzeni. Proekologiczne formowanie wiejskich obszarów uprawnych. Kształtowanie ekosystemów miejskich. Woda jako element architektury krajobrazu. Formowanie powierzchni ziemi jako czynnik degradacji, bądź jej zapobiegania. Wpływ roślinności na kształtowanie krajobrazu. Dobór gatunkowy roślin dla konkretnych zastosowań przestrzennych.
Założenia projektu:
Zaplanowanie ukształtowania i zagospodarowania zadanego terenu, zgodnie z planowaną funkcją, uwzględniając wymogi ochrony środowiska naturalnego.