Romantyczny model miłości - "Śluby panieńskie".

Fredro ukazuje model miłości odmienny od literatury romantycznej. Miłość nie jest gwałtowna, dojrzewa, o miłość trzeba zabiegać, dbać, wzbudzać u innych. Nie utożsamiać miłości z wzdychaniem, cierpieniem.
Miłość romantyczna (w oparciu o „Cierpienia młodego Wertera”):
- główny sens życia – apoteoza (ubóstwienie) miłości
- rodzi się nagle
- wzbudza konflikty (na tle społecznym, majątkowym) – służący
- często niespełniona
- przynosi cierpienie, rozpacz, próby samobójcze, śmierć
- ma moc destruktywną
- jest wieczna
- jest jedna na całe życie
Romantyczna miłość była wielka, zawsze nieszczęśliwa, stracona, tragiczna, kojarząca się z cierpieniem. Nagła, od pierwszego wejrzenia, pierwsza i jedyna na całe życie, namiętna, szaleńcza, przynosząca łzy, cierpienia i rozterki serca. Jej przeszkodą były przesądy społeczne, nierówność społeczna, różnice majątkowe, różnice wieku kochanków.„Śluby panieńskie” – to doskonała analiza uczucia miłości, wielka pochwalna pieśń na jej cześć. Dramat zawiera prawdziwy obraz narodzin i poetyckie ujęcie rozwoju uczucia miłości – jej nieśmiałe początki, budzenie się, rozkwit i zwycięstwo, słowem cały jej obraz ukazuje jak powstaje i rozwija się prawdziwa miłość w sercach bohaterów. Miłość wypełnia cały utwór, stanowi gł. jego zagadnienie i jest motorem postępowania bohaterów. Fredro wierzy w potęgę miłości i podkreśla szczególną jej rolę, uważa, że jest to uczucie bardzo ważne, najważniejsze w życiu ludzkim. Głosi, że należy walczyć o miłość. Miłość ta ukazana jest jako uczucie złożone i zróżnicowane, o różnych odcieniach i sposobach jej odczuwania. Bohaterowie odmiennie ujawniają swoje uczucia i różny sposób podchodzą do zagadnienia miłości. Miłość ta jest ukazana jako pragnienie założenia rodziny z ukochaną osobą i towarzyszenia jej w codziennym życiu. Poeta pochwala romantyczny magnetyzm serc, inaczej mesmeryzm – modna wówczas teoria Mesmera, głosząca, że w ciele ludzkim istnieje subtelny płyn – fluid, który oddziałuje na drugą istotę. Fredro uważał, że miłość łącząca dwoje ludzi jest właśnie taką siłą magnetyczną i uczucie jednej osoby udziela się drugiej, np. Gustaw i Aniela. Poeta wierzy w przeznaczenie dwóch „dusz stworzonych dla siebie”. Sprzeciwia się poeta nienaturalnej i tragicznej wizji miłości, ukazując jej odmienny, antyromantyczny charakter. Ukazuje miłość taką, jaką według niego powinna być. Podkreśla, że miłość jest uczuciem prawdziwym, a nie sztucznym, jak w wizji romantyków. Twierdzi, że miłość rodzi i rozwija się, a nie spada nagle z nieba, polemizuje więc z miłością od pierwszego wejrzenia. Przeciwstawia miłość małżeńską romantycznym poglądom na temat małżeństwa (Henryk nie mógł kochać Marii zaś Gustaw z IV cz. Dziadów mówi, że żona to kobieta „żywcem pogrzebiona”). Sugeruje, że o miłość trzeba walczyć i zwycięstwo jest możliwe, lecz nie należy bezczynnie wzdychać i rozpaczać. Ośmiesza romantycznego bohatera – kochanka, zestawiając postać Gucia z Gustawem IV cz. Dziadów. Ten typ miłości jest znacznie odmienny od tego proponowanego przez romantyków. Giaur stały w uczuciach, kocha tylko ten jeden raz przez całe życie. Śmierć ukochanej nie zmienia jego uczucia, nie zmniejsza bólu z powodu jej braku, przeżywa stracone szczęście, wciąż o niej rozmyśla. Nie umiera z rozpaczy po śmierci ukochanej, żyje dalej, aby zemścić się na Hassanie. Żyje dalej tylko tą miłością i nie próbuje jej niczym zastąpić: „Ciebie dotąd kocham, jak kochałem”. Utrata ukochanej powoduje jego wewnętrzne rozdarcie, załamany, uważa, że wraz z jej śmiercią stracił wszystko, wypalony wewnętrznie. Gustaw z IV cz. „Dziadów” – romantyczny model zakochanego człowieka. Tragiczny kochanek Maryli, zakochany od pierwszego wejrzenia, nieszczęśliwy, porzucony kochanek, szaleniec. Cierpi z powodu nieszczęśliwej miłości. Przyczyną tego jest nierówność społeczna, różnice majątkowe, przesądy społeczne. Cierpi, rozpacza, przekreśla swoją przyszłość, pragnie śmierci, popełnia samobójstwo. Miłość opanowuje całą jego osobowość, całe życie jest jej podporządkowane, jest ona dla niego największą wartością. Dusze kochanków według niego są przeznaczone dla siebie przez Boga i połączone na wieki. Gustaw wierzy w duchową jedność z ukochaną i rozpoznaje w niej zagubioną połowę swej duszy.