Ideologia narodow - nacjonalizm

Każde społeczeństwo tworzy rodzaj wspólnoty. Składa się z określonej ilości ludzi o wysokim stopniu wewnętrznego powiązania, wynikającego z obiektywnych warunków bytu, podzielanych wartości i ideałów oraz wyrazistego poczucia odrębności, obcości a nawet niekiedy wrogości do innych społeczeństw.
Nacjonalizm jest ideologią, w której za wartość nadrzędną uznawany jest własny naród, a wszelkie działania polityczne są podejmowane i oceniane przez pryzmat dobra i interesów tego narodu. Nacjonalizm zwykle wiąże się z ksenofobią, czyli wrogością wobec obcych, etnocentryzmem, czyli skoncentrowaniem uwagi na własnej grupie etnicznej, zaś skrajną formą nacjonalizmu jest szowinizm narodowy.ę ęłęóKażdy naród uważał się za „wybrany przez Boga”, świętym symbolem stawały się flagi narodowe, obowiązkiem(świętym) stało się odwiedzanie historycznych miejsc narodowego kultu(miejsca bitew, pomniki). Celem życia jednostek miało być działanie na rzecz narodu i jego chwały, tworzono panteon(plejadę, zbiór) męczenników narodowych .
W polskiej historiografii można wyróżnić pięć koncepcji genezy myśli nacjonalistycznej:

1.nacjonalizm jako ideologia burżuazji - historycy marksistowscy uważali nacjonalizm za ideologiczną reakcję
burżuazji na marksistowski internacjonalizm. Głosząc solidaryzm międzyklasowy miała ona służyć
odciągnięciu proletariatu od realizacji rewolucyjnych celów.

2.nacjonalizm jako antysocjalizm – według tej koncepcji nacjonalizm intelektualną reakcją konserwatystów na propozycje socjalistów.

3.nacjonalizm jako ideologiczna emanacja procesu narodowotwórczego – nacjonalizm jest
intelektualnym zwieńczeniem procesu narodowotwórczego, powstanie ideologii narodowej jest
wyrazem uzyskania przez społeczeństwo narodowej samoświadomości;

4.nacjonalizm jako ideologia eklektyczna – nacjonalizm jest zbitką różnych XIX wiecznych idei, np. darwinizmu
społecznego, nietschanizmu, filozofii czynu i innych koncepcji, które miały służyć apoteozie
narodu;

5. nacjonalizm jako antyliberalizm – nacjonalizm jest reakcją na kryzysy liberalizmu, który
nastąpił na przełomie XIX i XX wieku.

ęęłęóPotocznie za nacjonaliste uwaza sie kogos, kto dazy do rozwoju swojego narodu swojego narodu kosztem innych narodów; kto stawia wlasny interes nad inne interesy, kto sklonny jest do ksenofobii, wrogosci i nietolerancji wobec innych narodowosci. Nacjonalizm moze miec tez polityczne zabarwienie. Oznacza wtedy przywiazanie do wlasnego narodu; postawe polityczna, która polega na tym, ze kazda jednostka jest zobowiazana do pelnej lojalnosci wobec wlasnego narodu, który trwa i rozwija sie w oparciu o zasady wspólnotowe; jezyka, kultury, historii. Oczywiscie bez przeszkadzania rozwojowi innych narodowosci

Cechą charakterystyczną nacjonalizmu jest to, że z reguły głosi on elitaryzm, czyli, że zakłada istnienie bardziej świadomej narodowej elity i w związku z tym jest antydemokratyczny - nie uznaje równości politycznej obywateli.
U podłoża nacjonalizmu tkwi przeświadczenie, iż więź narodowa nie jest subiektywna, to znaczy oparta na poczuciu przynależności narodowej jednostki,ale obiektywna, gdyż przynależność jednostki do danego narodu jest niezbędnym warunkiem jej rozwoju.. Nacjonalizm odrzuca, a w każdym razie za drugorzędne uważa wszelkie wartości uniwersalne, ogólnoludzkie, na plan pierwszy wysuwając wartości narodowe, lepsze dlatego,że własne. U podstaw nacjonalizmu tkwi też przekonanie, iż interesy poszczególnych narodów są zasadncizo sprzeczne i nie dają się ze sobą pogodzić, toteż interes narodowy jest jedyną właściwą miarą oceny działań politycznych, a egoizm narodowy - najlepszą metodą realizacji tego interesu.

Podstawowe składniki ideologii nacjonalizmu ukształtowały się dawno - jeszcze u starożytnych Habrajczyków i Greków. Obie te grupy ludności miały nie tylko jasno określoną świadomość ich odrębności od innych grup,zwłaszca od barbarzyńców,ale i silne poczucie wyższości, uzasadniane ich pozycją kulturową w śródziemnomorskim kręgu cywilizacyjnym.. Mimo to nacjonalizm jest ściśle związny z rozwojem nowoczesnej świadomości narodowej. W 2 poł. XIX w. i w XX w. nacjonalizm rozwinął się szczególnie jako ideologia narodów pozbawionych własnego bytu państwowego i dążących do utworzenia bądź odzyskania niepodległego państwa - był żywotny wśród Polaków, Czechów, Ukraińców czy Meksykanów.


Wśród współczesnych postaci nacjonalizmu o poważniejeszych implikacjach międzynarodowych ważne miejsce zachowuje nacjonalizm żydowski. Znalazł on ideologiczne odzwierciedlenie w syjonizmie.Syjonizm to ruch i ideologia, początkowo głównie burżuazji żydowskiej, a później szerszych ugrupowań Żydów, dążących do utworzenia i umocnienia państwa żydowskiego po okresie prawie dwóch tysięcy lat jego nieobecności na mapach świata.
Liczne w świecie mniejszości narodowe, żyjące w otoczeniu większości narodowych, dość długo tłumiły różne przejawy swego niezadowolenia, Po II wojnie światowej jednak uzewnętrzniały się coraz to nowe pragnienia grup narodowych i etnicznych broniących własnej tożsamości. Odrodziły się żądania wielu mniejszości narodowych w Europie. Wiele mniejszości narodowych broni prawa do własnego języka jako podstawowego składnika jej tożsamości narodowej. Niektóre mniejszości narodowe domagają się utrzymania bądż wprowadzenia odrębnych dla nich instytucji.


Do twórców ideologii nacjonalistycznej zalicza się między innymi włoskiego prawnika i rewolucjonistę Giuseppe Mazziniego oraz czeskiego filozofa i męza stanu Tomasza Masaryka. Za najwybitniejszego przedstawiciela polskiego nacjonalizmu uznaje się Romana Dmowskiego.


Bibliografia:
- "Współczesne doktryny polityczne" Roman Tokarczyk
- Podręcznik
- Internet
- Encyklopedia Multimedialna