Ikar

Według mitologii greckiej Ikar był synem Dedala, słynnego rzemieślnika. Z powodu nieposłuszeństwa wobec ojca i pychy, która kazała mu rywalizować z bogami, poniósł srogą karę - spadł do morza podczas ucieczki z Krety. Współcześnie postrzega się go często jako słabego duchowo i niezdyscyplinowanego młodzieńca. Postać Ikara inspiruje poetów i artystów, skłaniając do refleksji nad zgubnymi skutkami pychy, tak bliskiej ludzkiej naturze.

W mitologii po raz pierwszy dowiadujemy się o Ikarze w kontekście planu ucieczki Dedala z "niewoli" króla Minosa. Ojciec, konstruując skrzydła, ostrzega syna: "Pamiętaj, synu, leć środkiem, między morzem a niebem. Słońce może roztopić wosk, a pióra nasiąknąć wilgocią, jeśli zejdziesz za nisko". Gdy nadchodzi czas samodzielnego lotu, słowa te ulatują z pamięci Ikara. "Świst myśli zagłuszył te słowa, a ścięgna naciągnął jak strunę". Wznosząc się w powietrze, czuje euforię wolności, a radość z dokonanego czynu przeradza się w zazdrość o potęgę bogów Olimpu, a potem w niepohamowaną pychę. Czy to odwaga, czy głupota? Dla ludzi uwikłanych w codzienność, jak na obrazie P. Breughla, z pewnością to drugie.

Ikar ulega impulsowi, który zawładnął jego umysłem. Patrząc na maleńkie sylwetki ludzi wpatrujących się w olbrzymie świątynie, które dla niego stają się niczym nieznaczącym punktem, widzi tylko siebie i nieograniczoną drogę, którą może podążać. Wzbijając się coraz wyżej ku słońcu, czuje się panem światła. Spoglądając z góry na Olimp, zdaje mu się, że pokonał nawet bogów. Czy aby na pewno? W najmniej oczekiwanym momencie promienie słoneczne stają się narzędziem kary za jego pychę. Słońce - symbol boskiej sprawiedliwości - "rażone żarem niechcący potrąca i zrzuca bezwiednie - w nic". Spadając, Ikar zaczyna trzeźwo myśleć. Ludzie stają się coraz więksi, świątynie monumentalne, a bogowie nieosiągalni. On sam staje się coraz mniejszy, słabszy. Pozostawia jednak po sobie ślad - "Jego ostatni - przelotny, lecz własny".

Ikar jest postacią tragiczną, której nie należy naśladować. Jego historia uczy nas, jakich błędów unikać. Mimo swoich wad, to właśnie on jest najbardziej fascynującą postacią mitologiczną o niebywałej historii. O latającym młodzieńcu będzie się pamiętać i pisać jeszcze przez długi czas.