Jaki model człowieka epoki oświecenia stworzyła literatura?

Oświecenie, sentymentalizm, klasycyzm. Wiek XVIII to okres integracji kultury europejskiej na skalę dotychczas nie spotykaną. I to zarówno integracji terytorialnej, jak ideowej, politycznej i społecznej. Oświecenie kreuje model człowieka "pełnoletniego", który potrafi się posługiwać własnym rozumem; jest również samodzielny, dojrzały. Człowiek Oświecenia radzi sobie sam, nie potrzebuje nikogo, aby rozwiązać swoje własne problemy. Niewątpliwie też człowiek ten jest wykształcony. Wierzy także mniej w objawienie Boskie. Główną cechą umysłowości oświeconej jest naiwna wiara, że wszystko można i należy uporządkować na nowo i inaczej.

Burzliwe dzieje naszej ojczyzny sprawiły, że walka o niepodległość stała się trwałym, powracającym tematem polskiej literatury. Z pośród poznanych nam epok, nie ma takiej, która nie posiada patriotycznych wypowiedzi poetyckich czy publicystycznych.
W przeciwieństwie do epoki renesansu ("Żywot człowieka poczciwego", "Dworzanin polski") w epoce oświecenia brak jest utworów, które bezpośrednio wskazywałyby ideał człowieka i obywatela. Cechy wzorowego Polaka oświeceniowi twórcy wskazywali głównie poprzez krytykę wad i przywar oraz utwory dydaktyczne, z których samemu należało wysnuć odpowiednie wnioski. Ignacy Krasicki chce nauczyć myślenia obywatelskiego oraz krytycyzmu wobec siebie. W swoich utworach piętnuje on wady ogólnoludzkie i typowo polskie. Jednocześnie oczekuje on odbiorcy myślącego, który będzie potrafił odczytać zawarte w jego dziełach nauki. Krasicki w satyrze „Do króla” zawarł ideały, które głosiły ówczesny model człowieka oświecenia. Człowiek taki nie powinien charakteryzować się zarozumialstwem i pychą. Nie może także kierować się zawiścią i zaślepieniem. Nieuctwo, ograniczenie umysłowe czy zbyt wysokie mniemanie o osobie są wręcz niedopuszczalne. Powinien wykazywać krytyczny stosunek do mody i panujących obyczajów o czym mowa w satyrze „Żona modna”.