Atmosfera - potwórzenie wiadomości

1. Atmosfera
2. Skład chemiczny atmosfery
3. Warstwy atmosfery
4. Pogoda
5. Klimat
6. Ciśnienie atmosferyczne
7. Elementy klimatu i pogody
8. Rodzaje map klimatycznych
9. Czynniki klimatyczne warunkujące rozkład temperatury i opadów na Ziemi
10. Rozkład temperatury i opadów na Ziemi w/g stref klimatycznych
11. Krążenie powietrza na Ziemi m.in. (Pasaty, monsuny)
12. Strefy klimatyczne świata
13. Zanieczyszczenie środowiska naturalnego i jego skutki
14. Rodzaje chmur

1. Atmosfera - jest to mieszanina gazów, pary wodnej i drobnych pyłków. Atmosfera zajmuje przestrzeń od powierzchni wód i lądów do ok. 700km. Wysokości nad powierzchnią kuli ziemskiej. Wraz z oddaleniem się od powierzchni Ziemi atmosfera staje się coraz rzadsza i stopniowo przechodzi w przestrzeń międzyplanetarną.

2. Skład chemiczny atmosfery: 78% - azot, 21% - tlen, 1% - inne gazy

3. Warstwy atmosfery:

a) Troposfera - jest warstwą najbliższą powierzchni Ziemi, sięga około 6 - 8km. Ma największą gęstość. Stanowi ona 80% masy powietrza we wszystkich warstwach. Tu kształtuje się pogoda. Jej dolna część wchodzi w skład biosfery. Temperatura spada wraz z wartością o 6,5ºC na kilometr w kierunku tropopauzy, która jest strefą przejściową między troposferą a następną warstwą strefą.

b) Stratosfera - sięgająca do około 50km. Nad powierzchnią Ziemi. Gazy, z których składa się w niej powietrze, zalegają i mieszają się z sobą. Warstwa ta uboga jest w parę wodną. Do wysokości ok. - 55ºC, powyżej następuje wzrost temperatury do ok. 0ºC przy górnej granicy.

c) Mezosfera - sięga do około 85km. Charakterystyczny jest dla niej spadek temperatury do - 90C w jej górnej warstwie. Od góry jest ograniczona mezopauzą.

d) Termosfera - sięgająca do około 500 km, przy czym jej górna granica jest trudna do ustalenia. Cechuje się dużym wzrostem temperatury do 1500C na wysokości około 400 km, co związane jest z pochłanianiem promieniowania słonecznego przez cząstkowy tlen i azot.

4. Pogoda - jest to chwilowy stan atmosfery w danym miejscu. Chwilowość oznacza że stan ten trwa krótko, czasami kilka minut czasami kilka dni.

5. Klimat - to układ charakterystyczny dla danego obszaru warunków pogodowych obserwowanych przez kilka dni.

6. Ciśnienie atmosferyczne - jest to ciśnienie powietrza, które równoważy ciężar słupa rtęci o wysokości 760 mm o przekroju 1 cm² w temperaturze 0ºC na poziomie morza na 45ºszerokości geograficznej. Obecnie stosowaną jednostką ciśnienia jest hektopascal (hPa). W wyżu barycznym ciśnienie wzrasta ku środkowi, zaś w niżu maleje.

7. Elementy klimatu i pogody - 1 temperatura, 2 ciśnienie atmosferyczne, 3 wilgotność powietrza, 4 opady atmosferyczne, 5z achmurzenie, 6wiatry.

Skład.
Pogo Jednostka Przyrząd
1 Celsjusz, Kelwin, Termometr
2 Pa(Pascal)hPa Barometr
3 g/mº % Higrometr
4 mm deszczomierz
5 skala11,10,9 - stop. zwrok
6 m/s, km/s, skala Beuforta wiatromierz

8. Rodzaje map klimatycznych:
- synoptyczna(elementy pogody)

Mapy klimatyczne poszczególnych kontynentów lub świata przedstawiające elementy klimatu:
- temperaturę stycznia i lipca
- ciśnienie i wiatry
- mapa stref klimatycznych i typów i klimatów na świecie.

9. Czynniki klimatyczne warunkujące rozkład temperatury i opadów na Ziemi:
a) szerokość geograficzna
b) odległość od mórz i oceanów
c) charakter podłoża (morze czy ląd)
d) ukształtowanie powierzchni
- ułożenie form terenu
- wysokość bezwzględna, spadek temperatury o 0,6C na 100m

e) szata roślinna
f) prądy morskie
g) Działania człowieka:
- efekt cieplarniany
- wycinanie lasów równikowych
- dziura ozonowa

10. Rozkład temperatury i opadów na Ziemi w/g stref klimatycznych: (kartka)

11. Krążenie powietrza na Ziemi

1) Przyczyny ruchu mas powietrza na Ziemi: ruch wirowy ziemi, szerokość geograficzna, od której zależy kąt padania promieni słonecznych, charakter podłoża (morze czy ląd)

2) Na Ziemi występują pionowe i poziome ruchy mas powietrza:
a) ruchy pionowe (prądy konwekcyjne)
- ruchy występujące polegają na wznoszeniu się na duże wysokości nagrzanego powietrza z nad równika i przesuwania się ku biegunom.
- ruchy zastępujące (strumieniowe) polegające na opadaniu chłodnego powietrza przy biegunach przy powierzchni Ziemi i przesuwaniu się w kierunku równika.
b) ruchy poziome czyli wiatry

3)rodzaje mas powietrza:
Cechy mas powietrza zależą od obszaru źródłowego. Zalicza się do nich temperaturę i wilgotność danej masy człowieka:
a) powietrze równikowe
b) powietrze zwrotnikowe
c) powietrze polarne
d) powietrze arktyczne na północy a antarktyczne na południu

Masy powietrza rozdzielone są frontami atmosferycznymi:
a) polarnym - powietrze zwrotnikowe od polarnego
b) arktycznym - (antarktycznym) powietrze polarne od arktycznego (antarktyczne)

4) krążenie powietrza w strefie międzyzwrotnikowej:
Pasaty są to stałe i suche wiaty wiejące przez cały rok od wyżów zwrotnikowych ku niżowi równikowemu. Przyczyną powstawania pasatów jest ruch obrotowy Ziemi, siła odśrodkowa i różna prędkość liniowa punktów na Ziemi. RYS.NR.1
Pasaty na półkuli północnej odchylają się w prawo, wieją na południowy zachód.
Pasaty na półkuli południowej odchylają się w lewo, wieją na północny zachód

5) asertywność w krążeniu powietrza:
Monsuny są to wiatry sezonowe, które co pół roku zmieniają swój kierunek. Przyczyną ich powstania są duże różnice temperatury i ciśnienia atmosferycznego, występujące na granicy dużych obszarów lądowych i wodnych. Monsun letni rys. nr.2 Monsun zimowy rys. nr.3
We wrześniu podczas zamiany monsunu letniego w zimowy wieją silne huraganowe wiatry zwane tajfunami.

6) Występowanie monsunów na Ziemi i ich wpływ na życie i gospodarkę człowieka: Monsuny letnie wieją z morza na ląd, wiatry z SW Z nad O. Indyjskiego z S - SE nad M. Południowo - Chińskim i tropikalnym NW Pacyfikiem.

Monsuny zimowe wieją z lądu nad morze.

Opóźnienie monsuna stanowiło kiedyś ogromne problem gospodarczy opóźniało bowiem porę sadzenia ryżu i siewce oraz zbiorniki pszenicy w Indiach i Południowych Chinach, co często wiązało się ze znacznym opóźnieniem zbioru plonów, czego następstwem było głodowanie.

12. Strefy klimatyczne świata:

1) Strefa klimatów równikowych:
a) małe amplitudy temperatur (5 - 10C)
b) wysokie temperatury (powyżej 20C)
c) dużo opadów (1000 - 3000 mm)
d) typy klimatów: równikowy wybitnie wilgotny, podrównikowy wilgotny, podrównikowy suchy, monsunowy

2) strefa klimatów zwrotnikowych:
a) duże amplitudy temp. (doba) i małe roczne ok. 50C
b) temperatury 10 - 20C
c) mało opadów 0 - 250 mm
d) typy klimatów: kontynentalny suchy, skrajnie suchy (pustynny), monsunowy, wilgotny

3) strefa klimatu podzwrotnikowego:
a) temperatury wysokie, w miesiącach chłodniejszych nie spadają poniżej 0C
b) małe amplitudy temperatur opady występują w okresie chłodniejszym
c) występują pory roku
d) typy klimatów: kontynentalny, morski, monsunowy

4) strefa klimatu umiarkowanego:
a) temperatura umiarkowana (ok.10 - 15C)
b) amplituda dobowa i roczna przestrzenne zróżnicowanie
c) klimat morski ma amplitudy niższe, a kontynentalny Wyższe (roczne)
d) opady we wszystkich porach roku.
e) typy klimatu: kontynentalny, morski, przejściowy, monsunowy

5) strefa klimatu okołobiegunowych:
a) bardzo niskie temperatury
b) małe opadu gł. Śnieg
c) typy klimatu: podbiegunowy, biegunowy

13. Zanieczyszczenie środowiska naturalnego i jego skutki

a) efekt cieplarniany - wywołany jest obecnością nadmiernej ilości dwutlenku węgla w atmosferze. Powoduje on wzrost średniej rocznej temp. Powietrza co w efekcie doprowadzi do roztopienia się lodowców i lądolodów na Ziemi i podniesienia Wszechoceanów o ok. 70m. Inne skutki: zmiana zasięgu stref klimatycznych, występowanie obszarów o deficycie i nadmiarze wody, wzrost liczby huraganów, zmiana fauny i flory w związku zmian klimatycznych.

b) dziura ozonowa - warstwa ozonowa składa się z O3, znajduje się w troposferze, chroni Ziemię przed szkodliwym dla organizmów żywych promieniowanie ultra fioletowe. Jej zniszczenie powoduje zachorowania na raka skóry.

c) kwaśne deszcze - są spowodowane obecnością w atmosferze tlenki siarki i azotu.

d) smog - występuje nad niewielkimi aglomeracjami wiejskimi w postaci mgły, chmury zawierającej duże stężenie zw. chemicznych np.: CO2, tlenki siarki i azotu, pyły, substancje smołowe, metale ciężkie.

14. Rodzaje chmur
a) pierzaste - cirrus
b) kłębiaste - cumulus
c) warstwowe - stratus