Działania zmierzające do zjednoczenia Europy podjęta po II wojnie światowej, nie były czymś nowym. Zalety zintegrowanego państwa dostrzegali już starożytni Rzymianie.
Umieli je stworzyć, wiedzieli również, jak uczynić z niego największą potęgę ówczesnego świata. Granice Imperium Romaanum strzegły niezwyciężone legiony, broniące ludność przed najazdami wrogów. Dzięki spokojowi wewnętrznemu mogły rozwijać się gospodarka i handel, które zapewniały olbrzymiemu państwu pomyślność i bogactwo. O rozkwicie ekonomicznym zdecydowały ludne miasta połączone siecią doskonałych dróg, jednakowe prawo oraz wspólny dla całego Imperium pieniądz. Rzymianie znali zalety tolerancji: choć podbili wiele krajów, z reguły nie wtrącali się w ich wewnętrzne sprawy. Poznawali czcić miejscowych bogów zachowywać tradycje chętnie też korzystali z dorobku cywilizacyjnego podbitych ludów. Wielu lokalnych królów utrzymywało władzę, rządząc w imperium Rzymu.
Choć po ponad tysiącu lat istnienia Cesarstwo Rzymskie uległo napadowi barbarzyńców jego kultura nie zginęła. Chwała Imperium przetrwała jego upadek (476 ) Rychło zwycięscy barbarzyńcy zaczęli mówić po łacinie, stosować normy rzymskiego prawa, upodabniać swoje państwo do rzymskiego. Olbrzymią rolę odegrało chrześcijaństwo: Kościół przechował i wzbogacił dorobek grecko-rzymskiej cywilizacji antycznej.
W 800r Karol, król Franków przybył do Rzymu i tam z rąk papieża Leona III otrzymał koronę cesarską. Swemu państwu choć obejmowało tylko część dawnego Imperium nadał nazwę Świętego Cesarstwa Rzymskiego. W ten sposób Kościół oraz władza państwowa łącząc dziedzictwo antyku z wiarą chrześcijańską stworzył na zachodzie Europy jedność religijno-kulturową. Pod jej wpływem znalazły się ludy romańskie germańskie zachodniosłowiańskie rozciągające się od Półwyspu Iberyjskiego po Bałtyk. Za czasów Karola Wielkiego i jego następców nazwy „Europa” chrześcijaństwo, świat oznaczały to samo. Monarchia
Karola Wielkiego rozpadła się w 843r. a kolejną próbę podporządkowania państw chrześcijańskich podjął Otton I w 962r Ideę zjednoczonej Europy próbował zrealizować cesarz Otton III. W jego wizji narody zamieszkujące cztery państwa Germanię Italię Galię i Sklawonię ( Słowiańszczyzne ) wyznając jedną wiarę o wspólnej kulturze opartej na tradycji chrześcijańsko-antycznej miały pozostawać pod władzą własnych królów działających pod przewodnictwem cesarza. W poszukiwaniu jedności Europy Otton III przybył do grobu św. Wojciecha w Gnieźnie gdzie spotkał się z Bolesławem Chrobrym którego uznał za współpracownika.
Jednak władcy średniowieczni przekładali niezależność i samodzielność na jedność i współpracę. I choć Europa nie zapomniała o wspólnych korzeniach i pielęgnowała tradycję antyczno-chrześcijańską przez następne stulecia pozostała podzielona a różnice między krajami pogłębiały się. Tylko od czasu do czasu wybitne jednostki przypominały o idei zjednoczonej Europy.