Higiena układu oddechowego
W zamkniętej przestrzeni najczęstszą przyczyną zanieczyszczenia powietrza jest CO , produkt powstały w wyniku procesu spalania i oddychania organizmów żywych. Nadmiar CO powoduje bóle głowy, wymioty i omdlenia. Dlatego bardzo ważne jest abyśmy pamiętali, że po każdej lekcji w czasie przerw powinniśmy wietrzyć sale. Najlepiej zrobić przeciąg, tzn. równocześnie otworzyć okna i drzwi, aby umożliwić wymianę zużytego powietrza na świeże. Na czas wietrzenia uczniowie powinni opuścić klasę.
Bardzo niebezpieczny jest również czad (CO), który łączy się z hemoglobiną w sposób trwały. Wtedy krwinki tracą zdolność przenoszenia tlenu. Stopień zatrucia czadem zależy od jego stężenia w powietrzu i czasu przebywania w nim człowieka. Jeśli przez płuca przepłynie 1 l, człowiek traci przytomność.
W powietrzu występuje wiele cząsteczek tworzących pył. Zaliczamy do nich pyłki roślin, sierść zwierząt, złuszczony naskórek, drobiny nawozu, roztocze, przetrwalniki, zarodniki, bakterie. Działanie pyłu na drogi oddechowe jest trojakie:
1. mechaniczne - drażni i uszkadza nabłonek oddechowy
2. chemiczne - wiele pyłów rozpuszcza się w płynach ustrojowych
3. biologiczne – bakterie i pierwotniaki wywołują rozmaite choroby
Ważne jest częste zmywanie ulic i podłóg, aby zmniejszyć unoszenie się pyłu w powietrzu. Walka z dymem i spalinami przejawia się w tym, że buduje się wysokie kominy fabryczne i umieszcza na nich filtry. Najwięcej zanieczyszczeń znajduje się na wysokości 1 m od ziemi więc najbardziej narażone są na nie małe dzieci. Troska o czyste powietrze należy do zadań służb urbanistycznych. Na osiedlach mieszkaniowych obowiązuje zasada sadzenia drzew i krzewów, które zatrzymują pył oraz wchłaniają CO.
Zapobieganie nikotynizmowi
Dym papierosowy zawiera ok. 200 substancji szkodliwych dla zdrowia. Najbardziej szkodliwe z nich to: substancje smołowate – osadzające się w płucach, tlenek węgla – wywołujący niedokrwistość, związki promieniotwórcze – powodujące powstawanie nowotworów różnych narządów, nie tylko płuc (!), nikotyna powodująca uzależnienie w takim stopniu, że dla niektórych palaczy rzucenie nałogu staje się rzeczą niemożliwą.
Nikotyna wywiera szkodliwy wpływ na układ oddechowy i układ krążenia. Powoduje niedokrwienie w wyniku zwężenia naczyń, jest przyczyną zawałów serca, wywołuje podrażnienie dróg oddechowych, jest przyczyną raka języka, krtani i płuc, zapalenia oskrzeli. Wywołuje wrzody żołądka. U kobiet ciężarnych powoduje uszkodzenie płodu. Dzieci palaczek mają mniejszą wagę urodzeniową niż dzieci matek niepalących. W Polsce w ciągu roku 1500 niemowląt umiera dlatego, że ich matki paliły papierosy w czasie ciąży,
a około 70 tys. osób umiera z powodu raka wywołanego paleniem tytoniu. Statystyczny Polak wypala rocznie 2700 papierosów.
Szczególnie wrażliwe na nikotynę są organizmy młode, u których pierwszy kontakt z papierosem może wywołać nudności, wymioty, ból głowy, osłabienie pamięci. Młodzi ludzie też szybko uzależniają się od nikotyny. Groźne dla człowieka jest również palenie „bierne”, tj. wdychanie dymu papierosowego przez osoby przebywające w otoczeniu palaczy.
Wskutek palenia papierosów co 12 sekund umiera człowiek!!!
Niektóre choroby układu oddechowego
Do chorób układu oddechowego zaliczamy grypę i katar. Z pozoru nie wydają się groźne,
lecz mogą stać się przyczyną zapalenia płuc. Kichając i kaszląc chory człowiek rozsiewa w powietrzu wirusy grypy, dlatego takich chorych najlepiej izolować w domu. Obecnie prowadzone są szczepienia przeciw grypie. Gruźlica – to choroba zakaźna układu oddechowego, do niedawna była nieuleczalna. Rozprzestrzenia się przez zawarte w powietrzu bakterie wydalane wraz z kaszlem i drobnymi kropelkami śliny osób chorych. Gruźlica jest chorobą społeczną, jej rozpowszechnianie jest ściśle związane z ogólnym poziomem higieny. W Polsce, mimo wielu zabiegów (np. szczepienia obowiązkowe), choroba ta nie została do dziś opanowana. Pylica płuc – to jest choroba związana z zawodem, w którym układ oddechowy pracownika narażony jest na zanieczyszczenie pyłami. Wyróżniamy pylicę węglową, bawełnianą i azbestową. W wyniku zapylenia występuje niewydolność oddechowa: duszność, kaszel, stany podgorączkowe. Zmiany te są czynnikiem sprzyjającym rozwojowi gruźlicy.
W celu ochrony układu oddechowego należy:
- stosować szczepienia ochronne;
- unikać pyłów i zanieczyszczeń powietrza;
- nie oddychać otwartymi ustami, tylko nosem;
- przestrzegać zasad higieny osobistej i pomieszczeń;
- nie palić papierosów;
- przy każdym objawie choroby zgłaszać się do lekarza.