Komedia polska w XVIII i XIX wieku

Jednym z najstarszych, najwybitniejszych twórców komedii był Arystofones. Tworzył dzieła zawierające sferę fantastyki , w których poruszał najistotniejsze problemy ówczesnego życia.

Powstanie komedii wiąże się z obchodzonymi w porze jesiennej świętami winobrania zwanymi Małymi Dnionizjami. Przypominały widowisko wypełnione śmiechem ,śpiewano żartobliwe pieśni zwane Kosmos i to właśnie one dały początek komedii , która zgodnie ze swym pochodzeniem od obrzędowych zabaw lidowych , była utworem zawierającym humorystyczną- komiczną wizję świata.

W Baroku i Oświeceniu komedia przedstawia się w sposób następujący:
-Molier stworzył typ komedii klasycystycznej, czyli komedii charakterów wyposażonej w głęboką prawdę psychologiczną i obyczajową. Takim utworem jest „Świętoszek” – mistrzowskie studium postaci , które mimo że wpisane w klimat i scenerie XVII wieku, stanowią typy uniwersalne.
Głównym bohaterem jest Tarttuffe, który podstępem wdarł się do domu Organa, ujmując go swą fałszywą pobłażliwością. Jest dla niego wzorem moralnym i religijnym. Tartuffe wykorzystuje jego naiwność o mało nie pozbawia go majątku i honoru. Religia jest dla niego narzędziem władzy.
- „Skąpiec” to kolejna komedia Moliera, ukazująca postać Harpagona, człowieka, którego obsesją jest gromadzenie pieniędzy. Życie swoje, dzieci i służby poddał rygorowi oszczędzania. Dla pieniędzy jest gotów poświęcić szczęście własnych dzieci. Nikogo bowiem nie kocha , poza wypełniona złotem szkatułką. Jej tajemnicze zniknięcie stanowi prawdziwy dramat jego życia.
„Skąpiec” to w istocie przypowieść o straszliwej mocy pieniędzy, wyobcowujących opętanego nimi człowieka ze społeczeństwa.
-Julian Ursyn Niemcewicz „Powrót posła” Jest to polska komedia klasycystyczna, zaadresowana do średnio zamożnej szlachty po to, by skłonić ją do przeprowadzenia w Polsce szeregu niezbędnych reform. Oś konstrukcyjna utworu stanowi intryga: o względy pięknej Teresy, pasierbicy Starościny ubiegają się szlachetny i szczerz ją kochający Walery oraz podstępny „łowca posagów”, szarmancki, który bardziej niż Teresę uwodzi Starostę wizja posiadanego rzekomo majątku. Wszystko kończy się jednak happy endem, fircyk Szarmancki zostaje skompromitowany, zwycięstwo odnosi prawdziwe uczucie jakie łączy Teresę i Walerego.

Jest tu również konfrontacja dwóch ideologii: postępowej, oświeconej, nakierowanej na przeprowadzenie reform – Podkomorzy, z konserwatywna, przywiązaną do tradycji „Liberum veto”- starosta.

Aleksander Fredro – „Śluby Panieńskie” – typ komedii salonowej, komedii miłosnego flirtu, ponieważ głównym tematem utworu jest miłość. Pisarz proponuje tu zupełnie inny model miłość, koncepcje „magnetyzmu serca”, stąd też pełen tytuł utworu brzmi „Śluby panieńskie czyli magnetyzm serc”. Akcja utworu umiejscowiona jest w typowej, polskiej scenerii ziemiańskiego dworku. Dość prostą intrygę autor wzbogacił o transformację wew. Głównego bohatera. Przysięga Anieli i Klary „ nienawidzić ród męski, nigdy nie być żoną…” budzi przekorę w Guciu, który chce rozkochać w sobie Aniela, a Klare wepchnąć w objęcia Albina, sam wpada we własne sidła. Miłość do Anieli powoduje głęboką przemianę charakteru. Staje się rzecznikiem teorii „magnetyzmu serc”. Dawny trzpiot i fircyk wyznaje Anieli, że „są dusze dla siebie stworzone”.
Fredro przeciwstawia się romantycznemu modelowi miłości napiętnowanej tragizmem i klęską, oraz ziemiańskiemu modelowi związku, w którym uczucie nie jest ważne, lecz względy majątkowe. Pragnie podkreślić, że miłość jest uczuciem przynależnym do przestrzeni ducha i żaden interes małżeński nie ma tu nic do rzeczy.

Aleksander Fredro – „Zemsta” – obraz sporu o mur graniczny między Milczkiem a Cześnikiem Raptusiewiczem. W utworze występuje wątek miłosny rozgrywający się między Wacławem a Klarą. Główną komiczną postacią jest Papkin, który knuł intrygę z Podstoliną (miał uwieść Klarę, a Podstolina Wacława).

Zderzenie dwóch charakterów Rejenta- osoby pełnej spokoju, którego dewizą było „niech się dzieje wola nieba, z nią się zawsze zgadzać trzeba” i Cześnika osoby porywczej i zawziętej.