Powstanie krakowskie i Rabacja Chłopska

1. Przyczyny powstania
- walka o niepodległość
- opracowanie trójzaborowego powstania przez centralizację poznańską (Mierosławski, Libelt)-plan regularnej wojny pokonanie Austrii, Prus, Rosji.
- społeczno-ekonomiczna-polityczne

Rozwinięta działalność spiskowa, utworzenie siatki konspiracyjnej we wszystkich zaborach. Największą swobodę współpracy ma ludność Krakowska.
- zaostrzenie konfliktów społecznych na ziemiach polskich między chłopami a szlachtą. Na tle stosunków pańszczyźnianych Galicji oraz nieurodzajów

2. Próby powstań we wszystkich trzech zaborach
Od początku lat czterdziestych organizacje spiskowe przygotowywały ogólnopolskie powstania we wszystkich trzech zaborach.
- nieudana próba wystąpienia przez Piotra Ściegiennego w 1844
- na wodza naczelnego zrywu narodowego wyznaczono Ludwika Mierosławskiego (przeciwnika „wojny ludowej”, walczyć chciał wyłącznie siłami powstańców)
- aresztowanie Libelta i Mierosławskiego-rozbicie siatki poznańskiej
- przywódca powstań w Królestwie Polskim-Dembowksim – zbiega za granicę
- w Galicji odziały powstańcze 18 lutego zostały rozbite przez chłopów.

Wszędzie na obszarze ziem polskich powstanie załamało się. Jedynie w Krakowie oraz w Tarnowskim kontynuowano walkę.

3. Przebieg powstania krakowskiego 1846 r.
a) atak ludności krakowskiej na oddział Austriaków 20-21/02/1846
b) po dwóch dniach walki Kraków jest wolny, ujawnia się Rząd Narodowy: Gorzowski- przedstawiciel Galicji, Grzegorzewski- przedstawiciel Królestwa, Tyssowski.
c) Rząd wydaje manifest do narodu polskiego, w którym ogłasza:
- proklamowanie wybuchu powstania i utworzenie Rzeczpospolitej polski
- zniesienie przywilejów stanowych i różnic społecznych
- likwidacja pańszczyzny, uwłaszczenie chłopów
- obietnica nadanie bezrolnym chłopom nadania ziemie w zamian za pomoc w powstaniu
- opieka społeczna dla ubogich

Mieszkańcy przyjęli manifest z entuzjazmem, natomiast arystokracja i bogate mieszczaństwo z niechęcią
f) mimo prób zorganizowania oddziałów, brakowało regularnej armii
g) wystąpienie ograniczyło się tylko do okolic powstania
e) Tyssowski 24/02 mianuje się dyktatorem, jego sekretarzem zostaje Dembowski. Dembowski działa z wielkim zaangażowanie na rzecz powstania, aby przekonać chłopów wysyła emisariuszy na wieś, którzy pro-pagują powstanie i obiecują poprawę bytu.
h) Ludność wiejska z okolic Krakowa oraz górale z Chochołowa byli przychylni powstaniu i chętni do pomocy. Natomiast nie udał się włączyć do powstania chłopów galicyjskich, którzy ulegli agitacji austriackiej
i) Dembowski 27/02 chcąc przekonać chłopów z Galicji ginie na Podgórzu, co oznacza koniec powstania.
j) Powstanie po 9 dnach zakończył się klęską

4. Powstanie chłopów w Galicji
a) Powstanie chłopów w Galicji wybuchło zupełnie z innych powodów. Ludność chłopska buntowała się pańszczyźnie poddaństwu, sytuacje utrudniła jeszcze bardziej klęska żywiołowa 1844-1845.
b) Powstanie utrudniło i było jedną z przyczyn klęski powstania w Krako-wie

5. Przebieg powstania w Galicji
- niechęć do ziemiaństwa, tak silna, że chłopi zawierzają Austrii, która miałaby rzekomo oswobodzić chłopów. Austria chciała w ten sposób zapobiec połączenia się obu grup społecznych
- 18/02/1846 chłopi rozbijają oddziały partyzantów w Tarnowskim
- ruchy chłopskie - rabacja napadały na dwory, bijąc i mordując ich mieszkańców, paląc posiadłości.
- ruchy najczęściej występowały w Tarnowskim i Sądeckim
- na czele tego ruchu wysunął się Jakub Szela gospodarz ze wsi Smarowa, był pełnomocnikiem chłopów. Wprowadził lokalne władze, straże wiejski, wzywał do nieodrabiania pańszczyzny.
- w kwietniu władze austriackie widząc wyłamywanie się od pańszczyzny spacyfikowały ruch chłopski, Szela internowany, a następnie otrzymuje Bukowinę
- rabacja była nieudana próbą zrzucenia przez chłopów więzów- poddaństwa i pańszczyzny. Jednak większość szlachty zrozumiała, że utrzymanie na wsi anachronicznego systemu na wsi jest niemożliwe

6. Przyczyny klęski powstania krakowskiego
- złe przygotowanie
- słaba agitacja
- brak stałego wojska
- rabacja
- wykorzystanie przez rząd austriacki konfliktów między szlachtą, a chłopami

7. Skutek powstania krakowskiego
- gwałcąc postanowienia kongresu wiedeńskiego,16/10/1846 wcielono Wolne Miasto Kraków do monarchii habsburskiej, tym samym zlikwidowano Rzeczpospolita Krakowską. Władze austriackie przystąpiły do germanizacji miasta.