Materiał genetyczny komórki

Skład chemiczny organizmu człowieka:

- H2O [65%]
- jony nieorganiczne:
Na+, K+, Cl-, Ca2+, Mg2+, So(2-)4, HCO-(3)
- związki organiczne proste:
glukoza, aminokwasy, peptydy
- związki organiczne złożone:
białko, węglowodany złożone, kwasy nukleinowe

Znane są tylko i wyłącznie dwa rodzaje kwasów nukleinowych. Dwa ostatnie zostały odkryte w 1953 rroku przez Cricka i Watsona, którzy w 1962 otrzymali za to Nagrodę Nobla.

a) kwas deoksyrybonukleinowy
||
\ /
\/
Kwas ten zbudowany jest z zasad azotowych - adeniny, cytozyny, guaniny, oraz tyminy. Oprócz tego występuje reszta kwasu fosforowego PO(3-)4, oraz cukier z grupy pentoz - deoksyryboza C5H10O4.
DNA zbudowane jest z dwóch komplementarnych łańcuchów tworzących podwójną spiralę Hellisa. Namniejszym elementem DNA jest nukleotyd, składający się z jednej z zasad azotowych, cząsteczki deoksyrybozy, oraz reszty kwasu fosforowego.
W łańcuchu występuje tak zwana komplementarność par zasad azotowych.

b) kwas rybonukleinowy (RNA)
||
\ /
\/
Występują w nim zasady azotowe: adenina, cytozyna, guanina, a także uracyl, reszta kwasu fosforowego PO(3-)4, oraz cukier z grupy pentoz - ryboza C5H10O5.
RNA zbudowane jest z jednoniciowego łańcucha nukleotydów. Występujące zasady azotowe w kwasach nukleinowych dzielą się na dwie grupy: zasady purynowe [adenina oraz guanina] i zasady pirymidynowe [cytozyna, tymina, uracyl].

Budowa DNA: [UWAGA!!! - "_" oznacza wiązanie potrójne!!!]

P P
\ /
D - A = T - D
/ \
P P
\ /
D - G _ C - D
/ \
P P
\ /
D - T = A - D

Budowa RNA:

P-R-A-P-R-G-P-R-U
A C G U C G U A


W komórce dochodzi czasami do parowania zasad między komplementarnymi fragmentami RNA - powstaje wtedy tak zwana "szpila" - jest to nietrwałe wiązanie, ponieważ między zasadami azotowymi nie ma wiązań wodorowych.