Tkanka nerwowa.

1. Tkanka nerwowa ma pochodzenie ektodermalne i tworzą ją:
- komórki nerwowe (neurony)
- tkanka glejowa (neuroglej)


2. Tkanka glejowa to tkanka podporowa układu nerwowego, pełniąca funkcję ochronną, izolującą i odżywczą. W neurogleju występują trzy rodzaje komórek:
- gliocyty, otaczające komórki nerwowe
- ependymocyty, tworzące wyściółkę (nabłonek) oddzielający tkankę ośrodkowego układu nerwowego od płynu mózgowo-rdzeniowego
- lemocyty (komórki Schwanna), tworzące osłonki wypustek komórek nerwowych


3. Komórki nerwowe (neurony) mają za zadanie odbiór i przekazywanie impulsów nerwowych oraz wydzielanie (niektóre z nich) specyficznych substancji, tzw. mediatorów (pośredników); komórki te w dorosłym organizmie nie mają zdolności do podziałów.


4. Zbudowane są z ciała komórki zwanego perykarionem (neurocytem) oraz wypustek plazmatycznych – tzw. dendrytów i neurytów (aksonów).


5. Neurony dzielimy na:
- jednobiegunowe, które mają neurocyt osadzony na jednym końcu długiego aksonu (np. neurony czuciowe kręgowców)
- dwubiegunowe, które mają jeden akson prowadzący do neurocytu i jeden z niej wychodzący (np. neurony czuciowe bezkregowców lub neurony dwubiegunowe oka kręgowców)
- wielobiegunowe, które mają liczne dendryty prowadzące do ciała komórki i jeden wychodzący z niej akson (np. neurony motoryczne kręgowców)


6. Perykarion (neurocyt) zawiera jądro komórkowe, mitochondria, liczne neurofibryle oraz tigroidy (ciałka Nissla) – skupiska RNA i rybosomów.

7. Charakteryzuje go intensywny metabolizm, intensywne oddychanie i synteza białek oraz ograniczone zdolności regeneracyjne.

8. Dendryty to na ogół krótkie i rozgałęzione wypustki, przewodzące impulsy dokomórkowo (dośrodkowo).

9. Neuryty (aksony) to zwykle długie wypustki przewodzące impulsy odkomórkowo; zakończenie aksonu może tworzyć drobne rozgałęzienia, zwane drzewkiem końcowym (telodendronem).


10. Neuryty mogą być:
- nagie (bezosłonkowe) – stanowią pierwotny typ włókien wolno przewodzących i występujących licznie u bezkręgowców
- jednoosłonkowe – są otoczone jedną osłonką i dzielą się na włókna rdzenne (mielinowe) lub bezrdzenne.
· włókna rdzenne (mielinowe) mają osłonkę mielinową, utworzoną przez wielokrotnie owinięte wypustki lemocytu: włókna te przewodzą impulsy dość szybko, a występują w istocie białej i nerwie wzrokowym.
· włókna bezrdzenne to kilka blisko siebie położonych i często splecionych ze sobą aksonów, które są otoczone lemocytami; przewodzą dość wolno i występują w autonomicznym układzie nerwowym
- dwuosłonkowe – są otoczone dwiema osłonkami: wewnętrzną (mielinową) oraz zewnętrzną (neurilemmą), utworzoną przez lemocyty. W miejscu styku lemocytów tworzą się tzw. węzły Raniviera. Włókna te przewodzą impulsy stokowo, a więc bardzo szybko. Budują u kręgowców nerwy czaszkowe i rdzeniowe.

11. Neurony dzielimy na:
- czuciowe (aferentne) – przewodzą impulsy z receptorów do centralnego układu nerwowego
- kojarzeniowe – budują centralny układ nerwowy
- ruchowe (eferentne) przewodza impulsy z centralnego układu nerwowego do efektorów

12. Synapsa to połączenie komórek nerwowych między sobą (synapsa nerwowo-nerwowa), z włóknem mięśniowym (synapsa nerwowo-mięśniowa) lub z gruczołem (synapsa nerwowo-gruczołowa).

13. Synapsy chemiczne utworzone są przez zakończenie jednej komórki, tzw. włókno presynaptyczne (kolbka synaptyczna), zawierające pęcherzyki synaptyczne z mediatorem, szczelinę synaptyczną oraz błonę postsynaptyczną, czyli błonę dendrytu następnej komórki

14. Impuls docierający do kolbki synaptycznej powoduje uwolnienie mediatora (neurohormonu) do szczeliny synaptycznej, a następnie łączenie się mediatora z receptorem w błonie postsynaptycznej, co prowadzi do powstania w niej impulsu,

15. Mediatorem najczęściej jest acetylocholina CH3 – CO – O – (CH2)2 – N+(CH3)3, ale także: D-adrenalina, D-noradrenalina, dopamina, serotonina, histamina, melatonina, kwas g-aminomasłowy (GABA), tlenek azotu.

16. Synapsy elektryczne są to połączenia komunikacyjne typu neksus – w tych synapsach błona presynaptyczna i postsyanptyczna są tka blisko siebie, że pośrednik nie jest potrzebny.

17. Impuls elektryczny rozprzestrzenia się w wyniku swobodnego i szybkiego przepływu jonów Na+, Ca+2, H+ w kanałach znajdujących się w błonach obu neuronów. Kanały te, tzw. koneksony, są utworzone z cząsteczek białka koneksyny.



Praca w zalaczniku