Bogurodzica to pierwsza zapisana polska pieśń religijna. Powstała w XIII wieku.
Najstarsze są dwie pierwsze zwrotki, a później do początku XIV wieku dopisano ich jeszcze 22.
To pieśń o charakterze religijnym. Wyraża prośbę ludzi o charakterystyczne dla średniowiecza ideały: szczęśliwe życie na ziemi i zbawienie po śmierci.
W niej to także poznajemy światopogląd człowieka średniowiecza czyli postawę teocentryzmu i ascetyzmu.
Najstarszą jej część stanowią dwie strofy przedzielone literackim wezwanie kyrie elejson (panie zmiłuj się) pełniącym funkcje refrenu.
Pierwsza strofa zawiera apostrofę do Matki Boskiej o wstawiennictwo do Jej Syna.
W drugiej strofie słowa zwrócone są do Chrystusa, aby przez wzgląd na Jana Chrzciciela zapewnił ludziom dostatnie życie na ziemi i szczęście w raju.
Na początku była pieśnią religijną (a także pierwszą pieśnią Maryjną), potem do XVI wieku pieśnią bojową i hymnem narodowym. To ona rozbrzmiewała na polach walk. Rycerstwo śpiewało ją przed bitwą pod Grunwaldem.
Bogurodzica zdumiewa kunsztowną budową, wysokim poziomem artystycznym i melodią wiersza. Zawarty w niej krasomówczy styl świadczy, iż autor był człowiekiem wykształconym.
W pieśni są stosowane rymy wewnętrzne (syna Gospodzina) i zewnętrzne zamykające wersy (popyt przebyt).
Zastosowany wiersz średniowieczny nazywano zdaniowo rymowym, ponieważ w każdym wersie zamyka się zdanie pojedyncze.
Bogurodzica jest zabytkiem języka staropolskiego. Językoznawców interesują dzisiaj archaiczne formy gramatyczne i leksykalne.
1 archaizmy leksykalne (zwolena – wybrana, zbożny – dostatni)
2 archaizmy fleksyjne (Bogurzodzica Dziewica Maryja – współcześnie brzmi Bogurodzico Dziewico Maryjo, Bożyce – dzisiaj bożycu)
3 archaizmy fonetyczne ( krzciciela – dzisiaj chrzciciela)
4 archaizmy słowo twórcze (Bożyc czyli syn Boga)
5 archaizm składniowy (twego dziela – dla Twego. Dziela znaczy dla i dawniej stał zawsze po wyrazie rządzonym.
(archaizmy – to wyrazy które we współczesnym języku nie są używane lub zmieniły swe znaczenie)
Dzisiaj „Bogurodzica” prezentowana jest jako skarb narodowy w czasie uroczystości religijnych, wojskowych i państwowych
Przeczytaj podobne teksty
Opracowania powiązane z tekstem
Treść zweryfikowana i sprawdzona
Zgodnie z misją, Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne i sprawdzone treści edukacyjne.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.