Instrumenty dęte blaszane

POWSTANIE
Powstały w 3000r.p.n.e.Wymyślili je Mezopotańczycy.
BUDOWA
Zbudowane są z różnej ilości rurek wykonanych z blachy. Posiadają one wentyle (oprócz puzonu), które włączają do obwodu - lub wyłączają, dodatkowe rurki. System ten pozwala na wydobycie wszystkich dźwięków skali chromatycznej.
DZIAŁANIE
Celem instrumentów jest wydobycie dżwięku po to by stworzyły melodię.Ich sposobem wydobycia dżwięku jest zadęcie.Powietrze przechodzi przez wnętrze instrumentu i na zewnątrz wychodzi w postaci dżwięku.Instrumenty dęte blaszane dzielimy na ustnikowe(trąbka,tuba) i suwakowe(puzon)
Do tych instrumentów zaliczamy:
o róg
o waltornia (corno - cor.)
o trąbka (tromba B i trąbka mała Es )
o puzon (tenorowy i tenorowo-basowy)
o tuba (tuba - tb.)

oraz biorące udział w orkiestrze dętej:

suzafon, kornet, sakshorny (alt, tenor, baryton).
a)Trąbka
Trąbka
Instrument muzyczny z grupy aerofonów; wąska rura o okrągłym przekroju, u jednego końca znajduje się szeroki ustnik typu kociołkowego, u drugiego wydłużona czara głosowa; wewnątrz pętli trzy dodatkowe rurki, które można włączać w obwód instrumentu poprzez naciskanie wentyli; pozwala to osiągnąć w połączeniu z odpowiednim sposobem zadęcia, pełną skalę chromatyczną: w przypadku t. o stroju C od fis do e3, zaś t. o stroju B od e do b2; w zespołach symfonicznych, kameralnych, tanecznych i jazzowych pełni na ogół rolę instrumentu melodycznego, a niekiedy harmonicznego; prototypem t. była długa rura z bambusa, zastąpionego następnie metalem; w starożytności instrument sygnałowy i fanfarowy; w XVI w. prostą rurę zastąpiono pętlą (t. zwojowa), jednak ze względu na trudność jaką stwarzało precyzyjne zwijanie rury, zwoje (liczba ich rosła) luźno ze sobą łączono, co umożliwiało przesuwanie ich wobec siebie i tym samym wydobywanie dźwięków o różnej wysokości (być może jest to pierwowzór puzonu oraz znanej od XVIII w. t. inwencyjnej); barwa brzmienia t. może być zmieniana zarówno przez sposób trzymania instrumentu, stosowanie tłumików, jak też rozmaite techniki zadęcia (szczególnie rozwinięte w jazzie).

b)Tuba
Instrument muz. z grupy aerofonów ustnikowych; długa, metalowa rura o przekroju konicznym, zwinięta wielokrotnie w owalną pętlę; z jednej strony znajduje się kociołkowaty ustnik, z drugiej - szeroka czara głosowa skierowana do góry; przy pomocy trzech wentyli można włączać w obwód t. dodatkowe rurki, co umożliwia uzyskanie pełnej skali chromatycznej (tuba o stroju B dysponuje skalą od Es1 do f1); czwarty wentyl pozwala przestroić t. o kwartę w dół (dla uzyskania jeszcze niższego stroju wbudowuje się piąty wentyl); t. skonstruował A. Sax (sakstuba), wyposażając ją w tzw. wentyl kompensacyjny, pozwalający eliminować nieczystości brzmienia niektórych dźwięków; w zespole symfonicznym t. jest instrumentem o najniższym brzmieniu; wykorzystuje się ją także w dętych orkiestrach wojskowych.

c)Puzon

Instrument z grupy aerofonów ustnikowych; zbudowany z dwóch ustawionych równolegle rur mosiężnych połączonych ruchomą, wygiętą w kształt litery U rurką, którą można swobodnie przesuwać (suwak), wydłużając płynnie cały przewód - a zatem wydobywać dźwięki o różnej wysokości na zasadzie glissanda; ustnik p. ma kształt lejka, zaś czara głosowa jest wydłużona, szeroka u ujścia i wygięta ku dołowi; p. jest instrumentem o szerokiej skali (E-d2), powiększanej dodatkowo przez wbudowanie mechanizmu wentylowego, obniżającego strój o kwartę; zmianę barwy brzmienia p. osiąga się wkładając do czary głosowej lejkowaty tłumik; charakterystyczny dla współcz. p. suwak wprowadzono w XV w.; od XVI w. p. buduje się jako sopranowe, altowe, tenorowe, basowe i kontrabasowe; od XIX w. p. wszedł do instrumentarium orkiestry symfonicznej;.

d)Waltornia(róg)

Instrument z grupy aerofonów ustnikowych; długa, koniczna rura zwinięta trzykrotnie w okrąg, rozszerzająca się w szeroką czarę głosową; w środk. części okręgu znajdują się trzy dodatkowe rurki włączane wentylami, co umożliwia wydobywanie z r. wszystkich dźwięków skali chromatycznej; strój F sprawia, że instrument transponuje o kwintę w dół (klucz wiolinowy) lub kwartę w górę (klucz basowy); skala (w pisowni) Fis1 do c3; dla ułatwienia wydobywania dźwięków najniższych i najwyższych stosuje się zmienne ustniki: szerokie dla niskich i wąskie dla wysokich dźwięków; barwę r. można zmieniać zatykając częściowo (dłonią lub tłumikiem) czarę głosową; r. są znane od czasów starożytnych, pierwsze wykonywano z rogu bydlęcego; służyły one przede wszystkim jako instrument sygnałowy; poprzednikiem dzisiejszego r. jest tzw. r. naturalny (znany od XVI w.), bez wentyli, na którym można zagrać tylko dźwięki szeregu harmonicznego lub - po przesłonięciu części czary głosowej - o półton wyższe; instrument ten stosowano w zespołach fanfarowych i do sygnalizacji (r. myśliwski); do niedawna na kolei używano niewielkiego r. naturalnego do sygnalizacji w czasie przetaczania i formowania składów pociągów; w XVIII w. do rury głosowej r. dołączono dodatkowe odcinki, włączane suwakiem (r. inwencyjny), umożliwiające dokładne strojenie instrumentu; wentyle wprowadzono w XIX w.; ob. spotyka się tzw. r. podwójny z czterema wentylami, strojący o kwartę w górę.