Nazwa
Promieniowanie ultrafioletowe jest promieniowaniem krótkofalowym, niewidzialnym dla oka.
Zakres
Długości fal ultrafioletowych mieszczą się w przedziale 8-4000 nm. Umownie wyróżnia się bliski, średni i daleki ultrafiolet. Zakres fal dalekiego ultrafioletu zachodzi częściowo na promieniowanie rentgenowskie.
Źródła
Naturalnymi źródłami promieniowania są między innymi ciała o dostatecznie wysokiej temperaturze, słońce i różne gwiazdy (ze wzrostem temperatury natężenie promieniowania ultrafioletowego wzrasta) Technicznymi źródłami p. u. są lampy wyładowcze przede wszystkim lampy rtęciowe (tzw. kwarcówki, które stosuje się w solariach)
Detektory: Światło ultrafioletowe można wykryć za pomocą ekranu pokrytego luminoforem. Luminofory wysyłają widzialne promieniowanie pod wpływem niewidzialnego światła ultrafioletowego. Istnieje wiele innych detektorów promieni ultrafioletowych, m.in. klisze fotograficzne, jak również fotokomórki uczulone na to promieniowanie.
Właściwości: Promieniowanie ultrafioletowe odznacza się również dużą „aktywnością” biologiczną – zabija bakterie i drobnoustroje, i chemiczną – wywołuje i przyśpiesza szereg reakcji chemicznych.
Zastosowanie
Dzięki swym właściwościom znajduje szerokie zastosowanie w medycynie (fizykoterapia, sterylizacja), biologii (badania mikroskopowe tkanek i komórek), mineralogii (analiza minerałów formacji) i wielu innych dziedzinach nauki, techniki i gospodarki.
Skutki promieniowania ultrafioletowego: W górnej części atmosfery ziemskiej znajduje się warstwa zawierająca ozon, który chroni powierzchnię ziemi przed zabójczym działaniem promieniowania ultrafioletowego. Substancje chemiczne zwane freonami, używanie w aerozolach, lodówkach (starego typu) uwolnione do atmosfery mogą przetrwać tam ponad 100 lat, są takie lekkie, że łatwo przenikają aż do atmosfery. Tam pod wpływem promieniowania UV rozkładają się na pierwiastki składowe m.in. chlor, rozpoczynają reakcję łańcuchową, powodują zanik ozonu. Tworzy się tzw. dziura ozonowa, która przepuszcza zbyt dużą ilość promieni słonecznych, które zmniejszają odporność naszego organizmu na zakażenia chorobami wirusowymi i pasożytniczymi. Brak sprawnego układu odpornościowego sprzyja powstawaniu różnych form nowotworów, a zwłaszcza przekształcaniu się komórek skóry w komórki rakowe (np. czerniak – najzłośliwsza forma raka skóry) Promieniowanie UV przyśpiesza także proces starzenia się skóry. Jest ono także niebezpieczne dla oczu i wpływa negatywnie na produkcję żywności, gdyż ponad 2/3 gatunków roślin jest wrażliwe na promieniowanie.
Jednak w niewielkich dawkach promieniowanie UV jest korzystne dla organizmu człowieka, Zapobiegając krzywicy u dzieci, w skórze wytwarzając ochronny pigment oraz witaminę D2. Wpływają ponadto korzystnie na centralny układ nerwowy.