Podmioty gospodarcze sektora prywatnego

Do sektora prywatnego należą:
- spółdzielnie, będące własnością członków tworzących organizację spółdzielczą
- jednostki stanowiące własność organizacji społecznych (np. stowarzyszeń i organizacji zawodowych), politycznych i związków zawodowych
- jednostki prywatne krajowe o różnej formie organizacyjno-prawnej, np. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, spółki prawa handlowego i cywilnego, fundacje, jednostki organizacji wyznaniowych
- jednostki prywatne z udziałem kapitału zagranicznego np. spółki z udziałem kapitału zagranicznego, przedsiębiorstwa zagraniczne
Dość burzliwy rozwój prywatnych jednostek gospodarczych o różnej formie organizacyjno-prawnej rozpoczął się w 1990r. Obecnie liczba tych jednostek w Polsce rośnie z roku na rok, powiększa się również ich wielkość w miarę przesuwania się zainteresowania prywatnych właścicieli z działalności handlowej na przemysłową, budowlaną, transportową, finansową.

Spółdzielnie

Spółdzielnie działają na podstawie ustawy z dnia 16 września 1982r. zwanej „Prawem spółdzielczym” (DzU nr 30, poz 210) wraz z późniejszymi zmianami, z których najważniejsza jest zmiana zawarta w ustawie z dnia 7 lipca 1994r. (DzU nr 90, poz 419). Do cech wyróżniających spółdzielnię jako organizację gospodarczą można zaliczyć to, że jest ona dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, która w interesie członków spółdzielni prowadzi wspólna działalność gospodarczą. Spółdzielnia może prowadzić również działalność społeczną i oświatową na rzecz swoich członków i ich środowisk oraz dzielić nadwyżkę bilansową (zysk) pomiędzy swoich członków.
Decyzję o utworzeniu spółdzielni podejmują członkowie założyciele (co najmniej 10 osób fizycznych lub fizycznych i prawnych albo 3 osoby prawne). Jedynie spółdzielnia produkcji rolnej powinna liczyć co najmniej 5 członków. Do wniosku o zarejestrowanie spółdzielni, składanego do sądu, należy dołączyć statut i założenia ekonomiczno-organizacyjne zakładanej spółdzielni. Z chwilą rejestracji spółdzielnia nabywa osobowość prywatną.

Działalność gospodarczą można prowadzić w różnych formach organizacyjno-prawnych. Wybór formy zależy od rozmiarów działalności, liczby osób w nią zaangażowanych, celów tej działalności itp. W podstawowej klasyfikacji podmioty gospodarcze dzieli się na pojedyncze podmioty gospodarcze i spółki. Pojedynczym podmiotem gospodarczym jest podmiot, który prawnie reprezentowany jest przez osobę fizyczną, np. pojedynczy kupiec lub wytwórca, właściciel gospodarstwa ogrodniczego, świadczący usługi w wolnym zawodzie (np. adwokat, lekarz, tłumacz).
Nie zawsze pojedyncze prowadzenie działalności gospodarczej jest możliwe lub celowe. Jeżeli na przykład podmiot gospodarczy prowadzący taką działalność nie dysponuje odpowiednim kapitałem, umiejętnościami i kwalifikacjami czy pomieszczeniem, może podjąć decyzję prowadzenia działalności gospodarczej wspólnie z innymi osobami. Może on wówczas zawrzeć umowę spółki i dzięki powstaniu spółki ma szansę prowadzenia korzystniejszej działalności. Spółkę można utworzyć na podstawie przepisów kodeksu cywilnego lub kodeksu handlowego.

Kiedy zamierza się prowadzić działalność gospodarczą na niedużą skalę, np. w dziedzinie handlu, wytwórczości, usług, odpowiednia może być najprostsza forma organizacyjna oparta na przepisach kodeksu cywilnego (ustawa z 23 kwietnia 1964r. z późniejszymi zmianami), czyli spółka prawa cywilnego, potocznie zwana spółką cywilną. Spółka taka powstaje tylko na mocy porozumienia wspólników, bez dodatkowych wymagań oraz formalności, i nie podlega wpisowi do rejestru handlowego spółek. Większe przedsięwzięcia gospodarcze, z perspektywą szerokiej współpracy handlowej i produkcyjnej, z koniecznością zaangażowania poważniejszego kapitału, z udziałem wielu wspólników, wymagają z reguły utworzenia spółki przewidzianej przez kodeks handlowy (ustawa z 26 lipca 2000r), czyli spółki prawa handlowego, zwanej również spółką handlową. W kodeksie spółek handlowych znalazły uregulowania:
• Spółka jawna
• Spółka partnerska
• Spółka komandytowa
• Spółka komandytowo-akcyjna
• Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
• Spółka akcyjna
Istotne różnice między wymienionymi spółkami wyrażają się szczególnie w:
Składzie osobowym, reprezentacji i prowadzeniu spraw spółki
Sposobie tworzenia i wielkości kapitału
Celach i rozmiarach rozwijanej działalności gospodarczej
Odpowiedzialności za zobowiązania spółki

Oprócz wyraźnego podziału na spółki prawa cywilnego i spółki prawa handlowego, spółki dzieli się również na spółki osobowe oraz spółki kapitałowe. Spółki osobowe opierają swoją działalność nie tylko na wkładzie kapitałowym, ale głównie na osobistej pracy wspólników w przedsiębiorstwie spółki. Do takich spółek zalicza się spółkę cywilną i spółkę jawną oraz komandytową. Do spółek kapitałowych zaliczane są pozostałe spółki prawa handlowego.


ramka: klasyfikacje spolek


I. Spółka cywilna

Aby założyć spółkę cywilną należy spisać umowę spółki, zgodnie z wymogami kodeksu cywilnego. Wskazać przy tym trzeba, iż forma pisemna umowy spółki jest formą zastrzeżoną jedynie dla celów dowodowych (tzw. forma ad probationem). Oznacza to, że jej niezachowanie nie powoduje nieważności umowy, a jedynie trudności dowodowe. W konsekwencji możemy powołać spółkę cywilną nawet na podstawie umowy ustnej, jednakże, dla własnego bezpieczeństwa powinniśmy zachować przynajmniej formę pisemną. Chodzi o to aby w razie ewentualnego sporu co do treści umowy mieć \\\"dowód w ręku\\\" i to dowód z dokumentu, bez konieczności posiłkowania się innymi np. dowodem ze świadków. Z drugiej strony, jeśli stronom zależy na dużej poprawności formy, nie ma żadnych przeszkód, by zawarły umowę spółki w formie aktu notarialnego. Jest to oczywiście sposób dobry, tyle, że.....droższy. Tak czy inaczej, wybór formy należy zawsze do stron.
W pisemnej umowie spółki cywilnej należy określić:
- strony umowy, czyli wskazać podmioty, które umowę spółki zawierają;
- reprezentację, kto będzie spółkę reprezentował wobec osób trzecich; może to być jeden lub kilku wspólników czy osoba trzecia. Jeśli wspólnicy nic na ten temat nie postanowią, to będzie miał zastosowanie art.866 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym każdy ze wspólników jest upoważniony do reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest umocowany do prowadzenia jej spraw;
- zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki, jednakże w umowie spółki (czy późniejszej uchwale) wspólnicy mogą postanowić, że sprawy te będzie prowadził jeden lub kilku z nich, bądź też osoba trzecia;
- \\\"cel gospodarczy\\\", czyli przedmiot działalności spółki, oraz miejsce czy obszar, na którym tę działalność będziemy prowadzić;
- wkłady wspólników - kto je wnosi, w jakiej wysokości; jeśli są to wkłady niepieniężne, tzw. aporty (np. budynki, określone prawa, własny pomysł, praca, świadczenie usług itp.) to także należy je wskazać;
- czym będą zajmować się poszczególni wspólnicy;
- uczestnictwo wspólników w zyskach i stratach; jeśli strony nie wskażą na jakich zasadach będzie się odbywało to uczestnictwo, to będzie miał zastosowanie art. 867 par. 1 kc, zgodnie z którym wspólnicy mają równy udział zarówno w zyskach jak i stratach i to bez względu na rodzaj i wartość wniesionego wkładu. Należy pamiętać, że nie można wyłączyć wspólnika od udziału w zyskach;
- czas trwania umowy spółki; może być na czas oznaczony lub bezterminowo, jako formę określenia czasu trwania spółki można wskazać okres do np. osiągnięcia zysku w wysokości 1 mln zł lub wybudowania basenu;
- sposób rozwiązania umowy, tzn. określenie trybu w jaki sposób dotychczasowi wspólnicy rozwiążą swoje interesy.
Nowe przepisy, które weszły od 1 stycznia 2001 r., tj. głównie prawo działalności gospodarczej oraz przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym stanowią, że spółki cywilne nie są przedsiębiorcami oraz że wspólnicy dotychczasowych spółek cywilnych muszą do końca marca br. zarejestrować się w gminie jako indywidualni przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą. Rejestrowanie wspólników jako odrębnych przedsiębiorców rodzi nie tylko problemy, ale jest też uciążliwe finansowo. Rady gmin i miast same uchwalają wysokość opłaty za wpis.
Jeżeli nasze zgłoszenie spełnia wszystkie warunki, upoważniony pracownik Wydziału Inicjatyw Gospodarczych dokona już nie wpisu naszej spółki do ewidencji działalności gospodarczej, ale wpisu poszczególnych wspólników jako przedsiębiorców. Taka sytuacja dotyczy również tych przedsiębiorców, którzy już uprzednio prowadzili działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej, a teraz chcą tylko wypełnić ustawowy obowiązek dokonania zmian w ewidencji. W związku z wejściem w życie ustawy z 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej, z dniem 1 stycznia 2001 r. spółki cywilne nie mogą być przedsiębiorcami. Wpisy dotyczące spółek cywilnych, zarejestrowanych w ewidencji działalności gospodarczej w dniu wejścia w życie ustawy, podlegają wykreśleniu z urzędu (art. 88i). Wykreślenie to nastąpi jednak dopiero po upływie terminu umożliwiającego spółkom cywilnym dostosowanie formy prowadzonej działalności do wymogów ustawy. Termin ten wynosi 3 miesiące i upływa z dniem 31 marca 2001 r. zgodnie z art. 1a ust. 3 ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym. Do tego czasu zatem spółka cywilna pozostaje nadal wpisana do ewidencji działalności gospodarczej. Przed upływem tego terminu wspólnicy spółki cywilnej mogą zarejestrować działalność gospodarczą jako osoby fizyczne we właściwym miejscowo urzędzie gminy, która będzie traktowana jako kontynuacja dotychczasowej działalności prowadzonej w spółce.
Pamiętać należy, że do dnia 31 grudnia 2001 r. podjęcie działalności gospodarczej przez osoby fizyczne jest dokonywane nadal na podstawie zgłoszenia do ewidencji.
1) Następnym krokiem powinno być złożenie wniosku o wpis do Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej i uzyskanie niepowtarzalnego numeru identyfikacyjnego REGON. Numer ten pozostaje nie zmieniony w czasie istnienia naszej spółki, chyba, że doszłoby do zmiany szczególnej formy prawnej. W celu otrzymania numeru REGON należy udać się do Urzędu Statystycznego (lub jego oddziału). Właściwym będzie urząd w tym województwie, na terenie którego ma siedzibę nasza spółka. Do wniosku należy dołączyć wypis z rejestru. Termin składania wniosku wynosi 14 dni od jego otrzymania. Po zarejestrowaniu Urząd Statystyczny wyda nam zaświadczenie o przyznanym nam numerze REGON bądź bezpośrednio bądź przez pocztę w terminie 14 dni od dnia, w którym wnieśliśmy wniosek.
2) Podobnego zgłoszenia ewidencyjnego musimy dokonać w Urzędzie Skarbowym, aby otrzymać numer identyfikacji podatkowej tj. NIP. Jest to o tyle istotne, że w toku naszej działalności będziemy musieli podawać NIP na wszelkich dokumentach związanych z wykonywaniem zobowiązań podatkowych, a więc na wszystkich fakturach i ofertach. Mimo zmian wprowadzonych od dnia 1 stycznia 2001 r., w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym spółka cywilna w dalszym ciągu posiada status podatnika (jako podmiot nie mający osobowości prawnej). Tak więc to spółka cywilna, a nie jej wspólnicy, będą dokonywać zgłoszenia identyfikacyjnego i otrzymywać NIP dla potrzeb VAT. Spółki cywilne, które dopiero rozpoczynają działalność, powinny dokonywać zgłoszenia identyfikacyjnego na formularzu NIP-2. Po to jednak, aby stwierdzić, że przedsiębiorcy, chociaż odrębnie zarejestrowani, prowadzą działalność w formie spółki cywilnej, potrzebne będą: nie tylko umowa spółki zawarta na piśmie, ale też wyciąg z ewidencji prowadzonej przez gminę, potwierdzający zarejestrowanie każdego przedsiębiorcy będącego wspólnikiem spółki. Każdy wspólnik składa załącznik NIP-D. Niestety, dla przedsiębiorców będzie to najprawdopodobniej oznaczać, że będą musieli przedstawić kilka dokumentów. Urząd skarbowy bowiem będzie miał obowiązek żądać od wspólników, by występując o NIP przedkładali umowę spółki cywilnej, wyciągi potwierdzające ich rejestrację w gminie oraz status lokalu, w którym będzie prowadzona działalność gospodarcza. Przedsiębiorcy, którzy są wyłącznie wspólnikami spółek cywilnych, nie muszą składać zgłoszenia identyfikacyjnego (aktualizacyjnego) na formularzu NIP-1. Jeżeli nie posiadają NIP, a są wyłącznie wspólnikami spółki cywilnej, powinni składać formularze NIP-3 do urzędu skarbowego zgodnie z miejscem zamieszkania. Na tym samym formularzu należy również aktualizować dane.
Podatnicy VAT dokonują zgłoszenia identyfikacyjnego w urzędzie skarbowym, w którym będą opłacać VAT.
Podatnicy zwolnieni z tego podatku dokonują tej czynności w urzędzie skarbowym właściwym w sprawie podatku dochodowego, z tym, że:
- spółki cywilne zatrudniające pracowników - najpóźniej w terminie złożenia pierwszej deklaracji dotyczącej zaliczek na podatek dochodowy wspólników lub pracowników,
- spółki cywilne nie zatrudniające pracowników - w terminie miesiąca od dnia dokonania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej.
Spółki cywilne (jak wszystkie inne) dokonują zgłoszenia na druku NIP-2, na druku NIP-2/A wpisują swoje wyodrębnione oddziały, a na druku NIP-D - swoich wspólników.
Jeśli rezygnujemy ze zwolnienia z podatku VAT (które może nam przysługiwać ze względu na nasze przewidywane obroty) lub gdy zwolnienie takie nam nie przysługuje, to musimy zarejestrować się jako podatnicy VAT na druku VAT-R.
Rejestracji dokonujemy w urzędzie skarbowym właściwym dla naszego miejsca zamieszkania, lecz jeśli prowadzimy firmę w innej dzielnicy, mieście czy gminie, to musimy zgłosić się również do urzędu skarbowego właściwego dla siedziby (obszaru działania) firmy. Wynika to stąd, że działalność gospodarcza jest podwójnie opodatkowana: od obrotu firmy, czyli przede wszystkim od sprzedaży produktów i usług zapłacimy podatek VAT, zaś od uzyskiwanego z tej działalności dochodu zapłacimy podatek dochodowy.
3) Jeśli posiadamy NIP, możemy założyć konto bankowe; banki wymagają do tego posiadania pieczęci firmowej.
4) Jeżeli jako przedsiębiorcy prowadzący działalność w formie spółki cywilnej będziemy zatrudniać pracowników musimy także m.in. zawiadomić na piśmie inspektora pracy oraz inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności i przewidywanej liczbie pracowników, a także złożyć pisemną informację o przyjętych środkach bhp - w terminie 14 dni od rozpoczęcia działalności. Ponadto, gdy będziemy w stosunku do swoich pracowników płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne, musimy złożyć w ZUS zgłoszenie płatnika składek w terminie 7 dni od daty zatrudnienia pierwszego pracownika.

Szczególną odmianą spółki cywilnej spółka cicha stanowiąca w istocie typ umowy nienazwanej, nie ma ona uregulowania prawnego. Jej jedyna podstawą jest umowa między zawierającymi ją osobami. Wspólnik cichy nie prowadzi spraw spółki i nie reprezentuje jej wobec osób trzecich, jego nazwisko nie figuruje też w nazwie spółki. Może on wnosić do spółki wkład pieniężny lub rzeczowy, ale jego udział może też sprowadzać się do świadczenia na rzecz spółki określonej działalności, np. pełnienie funkcji tłumacza i załatwianie korespondencji.


II. Spółka jawna

Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. W nowej ustawie zrezygnowano z określenia, że spółką jawną jest taka spółka, która prowadzi przedsiębiorstwo zarobkowe w większym rozmiarze. Zamiarem ustawodawcy jest bowiem przywrócenie spółce jawnej należytego znaczenia. Dotychczasowa praktyka obrotu gospodarczego w Polsce pokazuje, że największą popularność w tej dziedzinie cieszyła się spółka cywilna, mimo że jej forma nie jest odpowiednia do prowadzenia działalności gospodarczej - wystarczy wskazać problemy z rozliczaniem składek ubezpieczeniowych.
Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki jawnej bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Nowa ustawa zawiera jednak zastrzeżenie, iż wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Jest to tzw. subsydiarna odpowiedzialność wspólnika, która polega na tym, że w pierwszej kolejności odpowiada spółka, a dopiero wtedy, gdy z jej majątku nie uda się zaspokoić wierzyciela - odpowiadać będą jej wspólnicy. Taka konstrukcja odpowiedzialności nie stanowi jednak przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.
Subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy zobowiązań spółki powstałych przed jej wpisem do rejestru.
Umowa spółki jawnej powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Jest to nowość, ponieważ do tej pory taki rygor nie obowiązywał i w konsekwencji można było zawrzeć umowę spółki jawnej nawet ustnie. Obecnie umowa musi mieć formę pisemną, a jej niezachowanie powoduje nieważność porozumienia wspólników.
Firma spółki jawnej powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników albo nazwisko albo firmę (nazwę) jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie \\\"spółka jawna\\\".
Nowa ustawa szczegółowo określa, co powinna zawierać umowa spółki jawnej, a więc:
1) firmę i siedzibę spółki,
2) określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość,
3) przedmiot działalności spółki,
4) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
Nowa ustawa wprowadza obowiązek zgłoszenia spółki do sądu rejestrowego. Od 1 stycznia 2001 r. jest on prowadzony w systemie informatycznym przez sądy rejonowe - sądy gospodarcze obejmujące swoją właściwością obszar województwa lub jego części. Są to tzw. sądy rejestrowe.
Zgłoszenie spółki jawnej do sądu rejestrowego powinno zawierać:
1) firmę, siedzibę i adres spółki,
2) przedmiot działalności spółki,
3) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) wspólników oraz adresy wspólników albo ich adresy do doręczeń,
4) nazwiska i imiona osób, które są uprawnione do reprezentowania spółki, i sposób reprezentacji.
Podobnie jak dotychczas, również i według nowej ustawy każdy wspólnik ma prawo zgłosić spółkę jawną do rejestru. Do zgłoszenia dołączyć należy złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory podpisów osób uprawnionych do reprezentowania spółki.
Zgodnie z nową ustawą przepisy dotyczące zgłaszania do rejestru stosuje się również do spółki cywilnej, jeżeli jej przychody netto ze sprzedaży towarów lub świadczenia usług w każdym z dwóch kolejnych lat obrotowych osiągnęły równowartość w walucie polskiej co najmniej 400.000 EURO; obecnie jest to kwota ok. 1.400.000 zł (przedsiębiorstwo większych rozmiarów). Z chwilą wpisu do rejestru spółka ta staje się spółką jawną. Niewykonanie tego obowiązku przez wspólników takiej spółki będzie karane grzywną.
Nowością jest to, że współmałżonek wspólnika spółki jawnej może żądać wpisania do rejestru wzmianki o umowie dotyczącej stosunków majątkowych między małżonkami. Dotychczas kodeks handlowy zawężał to pojęcie do \\\"żony\\\" wspólnika.
Określenie stosunku spółki jawnej do osób trzecich, a więc jej stosunków zewnętrznych w nowej ustawie zostało sformułowane inaczej, niż dotychczas. Majątek spółki stanowi wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia.
Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę i prawo to dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. Nie można go ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich.
Umowa spółki jawnej może przewidywać, że wspólnik jest pozbawiony prawa reprezentowania spółki albo że jest uprawniony do jej reprezentowania tylko łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem. Pozbawienie wspólnika prawa reprezentowania spółki może nastąpić wyłącznie z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu. Pamiętać należy, że osoba przystępująca do spółki odpowiada za zobowiązania spółki powstałe przed dniem jej przystąpienia


III. Spółka partnerska

Kodeks spółek handlowych zawiera regulację nowego typu spółki, jaką jest spółka partnerska. Jest spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Pierwowzorem takiej spółki była amerykańska spółka partnerska. Jej cechą jest to, że przynajmniej jeden wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń; jest to tzw. general partner. Natomiast odpowiedzialność pozostałych wspólników, zwanych limited partner, jest ograniczona.
Według kodeksu spółek handlowych, spółka partnerska należy do spółek osobowych, może więc nabywać prawa i zaciągać zobowiązania we własnym imieniu, pozywać i być pozywaną. Spółka partnerska nie ma jednak osobowości prawnej.
Partnerami w spółce mogą być wyłącznie osoby fizyczne, uprawnione do wykonywania wolnych zawodów, określonych w ustawie. W szczególności, zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych, partnerami w spółce mogą być osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów:
- adwokata,
- aptekarza,
- architekta,
- biegłego rewidenta,
- brokera ubezpieczeniowego,
- doradcy podatkowego,
- księgowego,
- lekarza, lekarza stomatologa, lekarza weterynarii,
- notariusza,
- pielęgniarki, położnej,
- radcy prawnego,
- rzecznika patentowego,
- rzeczoznawcy majątkowego
- tłumacza przysięgłego.
Nowa ustawa nie zabrania jednocześnie, by w jednej spółce partnerskiej działali wspólnicy wykonujący różne wolne zawody. Mogą więc działać takie spółki, które pod jedną firmą skupiają jednocześnie np. prawników i biegłych rewidentów.
Firma spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie \\\"i partner\\\" bądź \\\"i partnerzy\\\" albo \\\"spółka partnerska\\\" oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce. Może ona używać skrótu \\\"sp.p\\\".
Umowa spółki partnerskiej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego i zawierać:
1) określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki,
2) przedmiot działalności spółki,
3)nazwiska i imiona partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, w przypadku, gdy umowa spółki przewiduje, że jeden albo większa liczba partnerów będą ponosić odpowiedzialność tak jak wspólnik spółki jawnej,
4) w przypadku gdy spółkę reprezentują tylko niektórzy partnerzy, nazwiska i imiona tych partnerów,
5) firmę i siedzibę spółki,
6) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
7) określenie wkładów wnoszonych przez każdego partnera i ich wartość.
Spółka partnerska podlega zgłoszeniu do rejestru sądowego, prowadzonego przez sad rejestrowy. Zgłoszenie to powinno zawierać:
1) firmę, siedzibę, adres spółki, nazwiska i imiona partnerów oraz ich adresy albo adresy do doręczeń,
2) określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki,
3) przedmiot działalności spółki,
4) nazwiska i imiona partnerów, którzy są uprawnieni do reprezentowania spółki; nie dotyczy to przypadku, gdy umowa spółki nie przewiduje ograniczeń prawa reprezentacji przez partnerów,
5) nazwiska i imiona prokurentów lub osób powołanych w skład zarządu,
6) nazwiska i imiona partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, w przypadku, gdy umowa przewiduje, że niektórzy wspólnicy będą odpowiadali tak jak wspólnicy spółki jawnej.
Do zgłoszenia spółki partnerskiej do sądu rejestrowego należy dołączyć dokumenty potwierdzające uprawnienia każdego partnera do wykonywania wolnego zawodu.
Spółka partnerska powstaje z chwilą wpisu do rejestru.


IV. Spółka komandytowa

Według nowej ustawy spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. W porównaniu do regulacji kodeksu handlowego, ustawodawca zrezygnował z określenia, że spółka komandytowa to taka, która ma na celu prowadzenie przedsiębiorstwa w większym rozmiarze albo gospodarstwa rolnego. Obecnie więc spółkę komandytową można powołać dla prowadzenia jakiegokolwiek przedsiębiorstwa, także tego \\\"małego\\\".
Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie \\\"spółka komandytowa\\\". Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu \\\"sp.k.\\\"
Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem \\\"spółka komandytowa\\\". Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną.
Nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. Jeżeli jednak zostanie tam ono umieszczone, komandytariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.
Umowa spółki komandytowej powinna zawierać:
1) firmę i siedzibę spółki,
2) przedmiot działalności spółki,
3) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
4) oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość,
5) oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową).
Podobnie jak dotychczas, umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Zgłoszenie spółki komandytowej do sądu rejestrowego powinno zawierać:
1) firmę, siedzibę i adres spółki,
2) przedmiot działalności spółki,
3) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz odrębnie nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komandytariuszy, a także okoliczności dotyczące ograniczenia zdolności wspólnika do czynności prawnych, jeżeli takie istnieją,
4) nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób reprezentacji; w przypadku gdy komplementariusze powierzyli tylko niektórym spośród siebie prowadzenie spraw spółki - zaznaczenie tej okoliczności,
5) sumę komandytową.


V. Spółka komandytowo-akcyjna

Nowa ustawa, obok spółki partnerskiej, wprowadziła inny nowy typ spółki osobowej w postaci spółki komandytowo - akcyjnej. Jest to spółka mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Akcjonariusz jest obowiązany jedynie do świadczeń określonych w statucie spółki.
Spółka komandytowo - akcyjna stanowi połączenie dwóch znanych typów spółek, tj. spółki komandytowej i spółki akcyjnej. W zakresie stosunku prawnego komplementariuszy, a także do wkładów tychże wspólników do spółki, z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy zastosowanie mają przepisy dotyczące spółki komandytowej. Natomiast w pozostałych sprawach stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej, a w szczególności przepisy dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia.
Wspólnicy, którzy decydują się na prowadzenie działalności w formie spółki komandytowo - akcyjnej muszą zgromadzić kapitał zakładowy w wysokości co najmniej 50.000 zł.
Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie \\\"spółka komandytowo-akcyjna\\\". Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu \\\"S.K.A.\\\"
Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem \\\"spółka komandytowo-akcyjna\\\". Nie wyklucza to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną. Natomiast nazwisko albo firma (nazwa) akcjonariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska albo firmy (nazwy) akcjonariusza w firmie spółki akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.
Osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Statut powinni podpisać co najmniej wszyscy komplementariusze.
Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego i zawierać:
1) firmę i siedzibę spółki,
2) przedmiot działalności spółki,
3) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
4) oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość,
5) wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela,
6) liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów,
7) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy albo adresy do doręczeń,
8) organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie rady nadzorczej.
Spółka komandytowo - akcyjna, tak jak wszystkie inne spółki, podlega zgłoszeniu do rejestru sądowego. Zgłoszenie to powinno zawierać:
1) firmę, siedzibę i adres spółki,
2) przedmiot działalności spółki,
3) wysokość kapitału zakładowego, liczbę i wartość nominalną akcji,
4) liczbę akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania, jeżeli statut je przewiduje,
5) wzmiankę, jaka część kapitału zakładowego została wpłacona przed zarejestrowaniem,
6) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz okoliczności dotyczące ograniczenia ich zdolności do czynności prawnych, jeżeli takie istnieją,
7) nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób reprezentacji; w przypadku gdy komplementariusze powierzyli tylko niektórym spośród siebie prowadzenie spraw spółki - zaznaczenie tej okoliczności,
8) jeżeli przy zawiązaniu spółki akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne - zaznaczenie tej okoliczności,
9) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
Spółka komandytowo-akcyjna powstaje z chwilą wpisu do rejestru, jednakże, będąc spółką osobową, nie posiada ona osobowości prawnej.


VI. Spółka akcyjna

Założenie spółki akcyjnej może nastąpić przez samych założycieli (ewentualnie łącznie z osobami trzecimi) lub w drodze publicznej subskrypcji (ogłoszeń o zapisach na akcje). Przedstawiony zostanie jedynie pierwszy sposób, jako że jest on związany z zakładaniem spółki akcyjnej przez przedsiębiorców dla celów prowadzenia określonej działalności.
Powstanie spółki akcyjnej wymaga dokonania następujących czynności:
1) zawarcia tzw. aktu założycielskiego spółki oraz sporządzenia statutu;
2) pokrycia kapitału zakładowego;
3) powołania organów spółki;
4) wpisu do rejestru sądowego.
Założyciele (sami lub łącznie z osobami trzecimi) muszą - w formie aktu notarialnego - wyrazić zgodę na powstanie spółki i treść statutu. Muszą także zadeklarować ilość i rodzaj akcji objętych przez każdego z nich, cenę emisyjną akcji i termin wpłat na akcje oraz zatwierdzić wybór pierwszych władz spółki.
Jeśli w zawiązaniu spółki i obejmowaniu akcji mają uczestniczyć także osoby spoza grona założycieli, to musi być na to zgoda założycieli, wyrażona bądź w statucie, bądź później - w konkretnym akcie przystąpienia do spółki osoby trzeciej.
Sporządzenie statutu jest obowiązkiem założycieli spółki, którymi mogą być zarówno osoby fizyczne jak i prawne. Spółka akcyjna nie może być zawiązana wyłącznie przez jednoosobową spółkę z o.o.
Statut spółki powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności i musi zawierać określenie:
- firmy i siedziby spółki; firma może być obrana dowolnie, z tym, że powinna zawierać dodatek \\\"spółka akcyjna\\\"; dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu: \\\"S.A.\\\";
- przedmiotu działalności spółki;
- czasu trwania spółki - jeśli jest ograniczony;
- wysokości kapitału zakładowego oraz kwoty wpłaconej przed zarejestrowaniem na pokrycie kapitału zakładowego;
- nominalnej wartości akcji i ich ilości ze wskazaniem, czy są to akcje imienne czy na okaziciela;
- liczby akcji poszczególnych rodzajów i związanych z nimi uprawnień, jeśli takie akcje są przewidywane (np. zwykłe, uprzywilejowane itp.);
- imion i nazwisk (względnie firm) oraz adresu (siedziby) założycieli;
- liczby członków zarządu i rady nadzorczej albo co najmniej minimalną lub maksymalną liczbę członków tych organów oraz podmiot uprawniony do ustalenia ich składu;
- co najmniej przybliżoną wielkość wszystkich kosztów poniesionych lub obciążających spółkę na dzień jej utworzenia;
- pismo do ogłoszeń, jeśli spółka zamierza ich dokonywać również poza Monitorem Sądowym i Gospodarczym.
Jeśli spółka zamierza wydawać inne, poza akcjami, tytuły uczestnictwa w dochodach lub w majątku spółki, albo też zamierza obciążyć wspólników obowiązkami jakichkolwiek świadczeń na jej rzecz (poza zapłatą za akcje) - to sprawy te również muszą być uregulowane w statucie.
Pierwsze władze w postaci zarządu oraz rady nadzorczej i/lub komisji rewizyjnej powołuje zgromadzenie organizacyjne założycieli. Kolejne organy są natomiast powoływane przez walne zgromadzenie akcjonariuszy.
Kapitał akcyjny: powinien on wynosić przynajmniej 500.000 zł, jednakże w stadium zawiązania spółki wystarczy pokrycie w gotówce 1 części sumy nominalnej kapitału. Kapitał akcyjny może być pokryty bądź w gotówce, bądź w postaci wkładów niepieniężnych (aportów). Akcje wydawane w zamian za wkłady niepieniężne muszą być pokryte w całości przed zarejestrowaniem spółki. Dodać należy, że kapitał mogą pokrywać sami założyciele, ale także i osoby, które zapisały się na akcje na drodze publicznej subskrypcji (ogłoszenia).
Wpis do rejestru sądowego ma charakter konstytutywny, co oznacza, że spółka akcyjna istnieje jako odrębna od wspólników osoba prawna dopiero od momentu jej zarejestrowania. Jest to zarazem końcowy etap w procedurze powstawania spółki.
Do zgłoszenia należy dołączyć:
- statut;
- akty o zawiązaniu spółki (umowę) i objęciu akcji;
- oświadczenia wszystkich członków zarządu, że określone w statucie wpłaty na akcje zostały dokonane zgodnie z prawem;
- potwierdzony przez bank lub dom maklerski dowód wpłaty na akcje, dokonanej na rachunek spółki w organizacji;
- stwierdzenie ustanowienia władz spółki z wyszczególnieniem składu osobowego;
- dowód zezwolenia i zatwierdzenia statutu - jeśli są wymagane (dotyczy to np. spółek z udziałem zagranicznym).
Wpis spółki akcyjnej do rejestru powinien obejmować:
- firmę, siedzibę, adres i przedmiot działalności;
- wysokość kapitału akcyjnego, ilość i wartość nominalną akcji;
- ilość akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania;
- określenie, jaka część kapitału została wpłacona przed zarejestrowaniem;
- imiona i nazwiska członków zarządu oraz sposób reprezentacji spółki;
- imiona i nazwiska członków rady nadzorczej;
- wskazanie, czy akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne;
- czas trwania spółki, jeśli jest ograniczony;
- oznaczenie wskazanego w statucie pisma do ogłoszeń spółki


VII. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Założenie spółki z o.o. jest bardziej skomplikowane niż w przypadku spółek osobowych i wymaga spełnienia następujących warunków:
1) zawarcia umowy spółki;
2) wniesienia całego kapitału zakładowego;
3) ustanowienia władz spółki;
4) wpisu do rejestru sądowego.
Umowa spółki z o.o. musi być sporządzona w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności; tak samo akt założycielski, gdy spółkę zakłada jedna osoba. Co powinien zawierać akt notarialny - zobacz spółka komandytowa.
Umowa powinna określać co najmniej:
- firmę i siedzibę spółki; firma może być obrana dowolnie, ale powinna zawierać dodatek - \\\"spółka z ograniczoną odpowiedzialnością\\\"; w obrocie może ona używać skrótu: \\\"spółka z o.o.\\\" lub \\\"sp. z o.o.\\\";
- przedmiot działalności spółki, czyli czym się ona będzie zajmowała;
- czas trwania spółki - jeśli jest ograniczony;
- wysokość kapitału zakładowego; minimum - 50.000 zł. (czytaj: kapitał zakładowy);
- czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział; (minimalna wysokość jednego udziału nie może być niższa niż 500 zł). Jeśli zgodnie z umową wspólnicy mogą mieć po kilka udziałów to są one równe, jeśli zaś mają tylko po jednym udziale to ich wysokość może być nierówna.
- liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników.
Kapitał zakładowy jest to oznaczona kwota pieniężna stanowiąca sumę udziałów wszystkich wspólników a zarazem będąca pierwotnym majątkiem spółki. Jest to inaczej mówiąc wartość czystego majątku, którą spółka z o.o. w interesie wierzycieli zobowiązuje się utrzymywać w całości i nie rozdzielać między wspólników. Kapitał ten stanowi podstawę odpowiedzialności spółki wobec wierzycieli i gwarancję jej wypłacalności, co ma także znaczenie przy ubieganiu się o kredyty bankowe. Minimalna wysokość kapitału zakładowego wynosi 50.000 zł (dotychczas było to 4.000 zł).
Cały kapitał zakładowy powinien być przez założycieli spółki objęty i wpłacony przed powstaniem spółki, tzn. przed wpisem do rejestru sądowego. Może on być wniesiony bądź w formie gotówkowej, bądź w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu (ruchomości, nieruchomości, prawa majątkowe itp.). Kapitał dzieli się na części, czyli udziały, będące odzwierciedleniem praw i obowiązków wspólnika, wynikających ze stosunku spółki.
Forma organizacyjno - prawna spółki z o.o. wymaga powołania określonych organów, które będą prowadziły sprawy spółki i reprezentowały ją na zewnątrz w obrocie (np. przed sądami).
Władze, do których Kodeks spółek handlowych zalicza:
- zarząd,
- zgromadzenie wspólników,
- i ewentualnie - radę nadzorczą lub komisję rewizyjną, powinny być powołane w umowie spółki bądź późniejszej uchwale, ale w każdym razie - przed zarejestrowaniem spółki. Powołanie rady albo komisji rewizyjnej jest konieczne, gdy kapitał spółki jest wyższy niż 500.000 zł, a wspólników jest więcej niż 25-ciu.
Powstanie spółki z o.o. jest uzależnione od dokonania wpisu w rejestrze sądowym, co oznacza, że wpis ma charakter konstytutywny. Z chwilą zarejestrowania spółka z o.o. nabywa osobowość prawną.
Do wniosku o zarejestrowanie należy dołączyć:
- umowę spółki;
- oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione
- dowód ustanowienia władz spółki z podaniem ich składu osobowego;
- listę wspólników z podaniem ich imion i nazwisk (ewentualnie firm - jeśli wspólnikami są inne spółki) oraz liczby i wartości nominalnej udziałów każdego z nich;
- wzory podpisów członków zarządu.
Zgłoszenie spółki z o.o. do rejestru powinno obejmować:
1. firmę, siedzibę i adres spółki;
2. przedmiot działalności spółki;
3. wysokość kapitału zakładowego;
4. określenie, czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział;;
5. imiona, nazwiska i adresy członków zarządu oraz sposób reprezentowania spółki; wszelkie zmiany w tym zakresie powinny być zgłaszane do rejestru, gdyż wskazują one wspólników uprawnionych do reprezentacji spółki - bez tego spółka nie mogłaby funkcjonować w obrocie zarówno na rynku jak i przed organami np. przed sądami;
6. imiona i nazwiska członków rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej - jeśli są ustanowione;
7. jeśli wspólnicy wnoszą wkłady niepieniężne (aport) - zaznaczenie tej okoliczności;
8. czas trwania spółki, jeśli zgodnie z umową jest on oznaczony;
9. ewentualnie - jeśli wynika to z umowy - wskazanie pisma przeznaczonego do ogłoszeń spółki


VIII. Spółki udziałem zagranicznym

Spółki z udziałem zagranicznym stanowią wspólne przedsięwzięcie kapitału zagranicznego oraz polskiego lub tylko zagranicznego i mogą to być przedsiębiorstwa wytwórcze, handlowe i usługowe.
Wyróżnia się wspólne przedsięwzięcia:
1) o charakterze narodowym, w którym partnerzy pochodzą z tego samego kraju,
2) zagraniczne, w którym uczestniczą partnerzy z różnych krajów bez udziału kraju organizującego,
3) międzynarodowe, w którym partnerzy pochodzą z różnych krajów, w tym z kraju, gdzie wspólne przedsięwzięcie ma swoja siedzibę,
4) mieszane, w którym maja udział zagraniczne przedsiębiorstwa i rząd kraju, gdzie znajduje się siedziba wspólnego przedsięwzięcia.
Często do określenia wspólnych przedsięwzięć międzynarodowych używa się angielskiej nazwy joint venture, co oznacza wspólne ryzyko czy też wspólną jednostkę gospodarczą. Nieraz joint venture określane jest jako zespół trzech elementów: wspólna firma - wspólny cel - wspólny zysk. Forma prawna wspólnych przedsiębiorstw (1. mn. joint ventures) w Polsce ma postać spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej.
Joint ventures traktowane są u nas jako instrumenty poprawy efektywności gospodarowania sprzyjające rozwojowi współpracy gospodarczej z kapitałem zagranicznym i zmianom strukturalnym naszej gospodarki.
Przez tworzenie joint ventures polska gospodarka spodziewa się uzyskać różnego rodzaju korzyści. Spośród tych korzyści warto wymienić:
- napływ zagranicznego kapitału w dewizach w celu finansowania przedsięwzięć gospodarczych,
- bezdewizowy import nowoczesnej technologii i nowoczesnych metod zarządzania,
- poprawę sytuacji zatrudnieniowej.
Napływ kapitału obcego w celu zakładania joint ventures może łagodzić deficyt dewiz i powodować ożywienie gospodarki, na przykład przez poprawę zaopatrzenia w surowce i materiały zagraniczne, zagospodarowanie nie wykorzystanych mocy produkcyjnych, i w wyniku tego może przyczynić się do korzystniejszego kształtowania się bilansu płatniczego kraju. Napływ kapitałów zagranicznych w celu podejmowania wspólnych przedsięwzięć jest znacznie bezpieczniejszą formą ich wykorzystania w gospodarce narodowej niż zaciąganie kredytów. Przede wszystkim nie ma tu bezpośredniego obciążenia finansowego skarbu państwa w postaci spłat kredytu i odsetek, ponieważ wspólnicy sami dbają o to, by włożony kapitał był efektywnie wykorzystany. Ryzyko związane z zagospodarowaniem kapitału spoczywa więc na inwestorze zagranicznym i partnerze krajowym.
Wprowadzanie nowoczesnej techniki i technologii za pośrednictwem joint ventures wpływa na zmniejszenie dystansu technologicznego w stosunku do producentów zagranicznych. Ułatwia to rozwój produkcji wyrobów bardziej nowoczesnych i wysokiej jakości. Inwestorzy zagraniczni wprowadzają z reguły do zakładanych spółek metody zarządzania stosowane w zachodnich przedsiębiorstwach, co przyczynia się do ogólnego wzrostu kwalifikacji kadry kierowniczej i do racjonalizacji pracy. Import nowej techniki i metod zarządzania przez zakup licencji lub knoty-how\\\' może nie być tak efektywny, jak w wypadku wspólnych przedsięwzięć, gdyż zagraniczny kontrahent sprzedający tylko licencję nie jest zainteresowany końcowym efektem. Inaczej jest w razie zaangażowania kapitału w joint venture, kiedy to inwestor zagraniczny wprowadzający elementy nowej techniki uczestniczy i w produkcji, i w zyskach. Przyczyniając się do modernizacji i racjonalizacji wytwarzania opartego na importowanej technice, joint ventures osłabiają często monopolistyczną pozycję krajowych przedsiębiorstw, zmuszając je do zastosowania postępu technicznego.
Nowo formujące się spółki z udziałem zagranicznym stwarzają możliwość powstawania nowych stanowisk pracy i wpływają na racjonalizację zatrudnienia przez wzrost wydajności pracy.
Utworzenie spółki z udziałem zagranicznym nie wymaga w zasadzie zezwolenia. Uzyskanie zezwolenia jest konieczne jedynie w nielicznych rodzajach działalności gospodarczej, np. zarządzanie portami morskimi i lotniczymi, obrót nieruchomościami, produkcja obronna. Organem nadzorującym joint ventures jest Prezes Agencji do Spraw Inwestycji Zagranicznych. W celu zachęcenia partnerów zagranicznych do inwestowania większego kapitału Minister Finansów może zwolnić spółkę od podatku dochodowego, jeżeli wkłady partnera zagranicznego do spółki przekraczają równowartość 2 milionów ECU\\\' . Kontrahent zagraniczny w spółce z udziałem zagranicznym ma prawo przekazać za granicę bez odrębnego zezwolenia dewizowego walutę obcą w wysokości zysku wypłaconego mu przez spółkę. Jest to również zachęta do inwestowania w joint ventures w Polsce.
Mimo zachęt typu administracyjnego do tworzenia joint ventures, nie odczuwa się jeszcze dużego - jak na nasze potrzeby i aspiracje - zainteresowania zagranicznych inwestorów wspólnymi przedsięwzięciami. Braku dostatecznej aktywności ze strony kapitału zagranicznego upatruje się często w niezbyt sprawnej infrastrukturze gospodarczej, czyli urządzeniach i instytucjach niezbędnych do zapewnienia należytego funkcjonowania gospodarki narodowej. Zastrzeżenia wnosi się do sprawności instytucji finansowych, telekomunikacji, transportu itp. Inwestorzy zagraniczni przed decyzją dotyczącą transferu kapitału oceniają również stabilność polityczną i gospodarczą kraju, która nie jest w wypadku inwestowania bez znaczenia.
Małe firmy zagraniczne stanowią zdecydowaną większość wśród firm włączających się do naszego obiegu gospodarczego. Angażują one swe kapitały głównie w usługach, np. w transporcie, budownictwie, konsultingu, a więc w dziedzinach nie wymagających z reguły wielkich nakładów. W przemyśle ich działalność obejmuje głównie przemysł lekki oraz rolno-spożywczy . Duże firmy interesują się przede wszystkim hotelarstwem , łącznością , przemysłem maszynowym , chemicznym i odzieżowym oraz fabrykami papierosów .


IX. Spółka holdingowa

Spółka holdingowa, spółka, która jako wspólnik w innej spółce, podporządkowuje ją sobie wskutek objęcia tzw. kontrolnego pakietu udziałów (akcji) oraz zapewnienia decydującego wpływu na obsadę wszystkich lub większości stanowisk w jej organach.


X. Spółka cicha

Spółka cicha, rodzaj spółki osobowej, w której występuje kupiec wyłącznie upoważniony do reprezentowania spółki i tzw. wspólnik cichy, który nie odpowiada za zobowiązania spółki, ale uczestniczy w zyskach i stratach w sposób określony w umowie.