Choroby zakaźne - zagrożenia współczesnej cywilizacji

Życiu i zdrowiu ludzkiemu zawsze zagrażały różne niebezpieczeństwa. Siły natury, klęski głodu, epidemie pustoszyły kraje, dziesiątkowały ludność. Postęp cywilizacyjny wyeliminował lub ograniczył w pewnym stopniu ich skutki. Niektóre zagrożenia jednak odżywają, rodzą się też nowe wymagające energicznych przeciwdziałań, długotrwałych badań naukowych lub zmiany trybu życia ludzi w nowych warunkach.
Choroby zakaźne (proces biologiczny, który zachodzi w organizmie ludzkim wskutek wtargnięcia rozwoju w nim zarazków chorobotwórczych) wśród szerokich kręgów społeczeństwa wyrobiły przekonanie, że nie stanowią już wielkiego zagrożenia jak niegdyś. Można by się z tym zgodzić , gdyby przyjąć, że potrafimy w porę zniszczyć w organizmie zarazki chorobotwórcze.
Ich źródłem jest środowisko, w którym powstaje, mnoży się i gromadzi czynnik zakaźny i z którego zarazki mogą się przedostawać do otoczenia. Są one pasożytami, w środowisku zewnętrznym nie mnożą się i nie żyją długo. Jedynym źródłem zakażenia jest człowiek lub zwierzę i nazywamy go wtedy nosicielem.
Szerzenie się zakażenia następuje różnymi drogami. Może to nastąpić przez kontakt bezpośredni (bliskie obcowanie z chorym) lub pośredni (wspólne użytkowanie z chorym mieszkania, naczyń, toalety i innych przedmiotów codziennego użytku). Zarazki mogą być przenoszone przez owady, stawonogi czy gryzonie.
Zakażenie następuje w wyniku przeniknięcia zarazków do organizmu i muszą być do tego spełnione określone warunki takie jak: odpowiednie miejsce, dostateczna ilość, dostateczna zjadliwość oraz zdolność do przeciwstawienia się układowi odpornościowemu organizmu. Po tym następuje okres wylęgania choroby i jej rozwój. Choroba kończy się wyzdrowieniem albo śmiercią.

Rodzaje chorób:
1. Choroby nosa, uszu i gardła. Najczęstsze u dzieci są zapalenia ucha, choroby zatok, anginy i katary. Każdy z nas miał kiedyś katar-zakażenie wirusowe. Choroba ta przenoszona jest z osoby na osobę za pośrednictwem miniaturowych kropelek rozsiewanych dookoła podczas oddychania i kichania. Gdy migdałki są zbyt bardzo zainfekowane bakteriami, należy je usunąć.
2. Choroby płuc trzeba leczyć bezzwłocznie. Aby żyć, musimy przecież dobrze oddychać. Astma jest chorobą rzadszą, występującą w postaci napadów. Chory odnosi wrażenie, że się dusi. Wymaga więc specjalistycznego leczenia.
3. Choroby zębów są zawsze przykre. Próchnica 20 zębów mlecznych, mogących spowodować zepsucie zębów stałych, nie powinna zostać zlekceważona. Jeżeli ząb jest złamany, należy przechować ułamany kawałek, na przykład w niewielkiej ilości mleka, bo być może dentysta zdoła go naprawić. Czasami, aby wyprostować zęby, trzeba nosić aparat korekcyjny – warto mieć w przyszłości ładny uśmiech.
4. Choroby oczu są zwykle leczone przez stosowanie maści bądź płynów do przemywania. W przypadku wady wzroku szkła korekcyjne umożliwiają noszącym okulary wyraźniejsze widzenie. Niekiedy gimnastyka oczu niewydolność mięśni ocznych.
5. Choroby brzucha są bardzo liczne. Zapalenie wyrostka robaczkowego prowadzi zawsze na stół operacyjny. Środki na robaki oczyszczają przewód pokarmowy z niepożądanych pasożytów. Biegunki, kolki, zatwardzenia, bóle mogą być sygnałem infekcji, choroby, ale czasami świadczą tylko o zaniepokojeniu czy też o wielkim zmartwieniu.
6. Choroby kości i mięśni. Trzymajmy się prosto, uprawiajmy gimnastykę a unikniemy chorób kręgosłupa. Uwaga na niebezpieczne sporty i wycieczki – jeśli chcemy uniknąć zwichnięcia, skręcenia lub złamania!
7. Choroby dziecięce to choroby najpowszechniejsze. Zwykle choruje się na nie jeden jedyny raz. Rzadko można ich uniknąć, chyba że przez szczepienie. Objawami tych chorób są wysypki lub wysoka gorączka. B6to choroby najpowszechniejsze. Zwykle choruje się na nie jeden jedyny raz. Rzadko można ich uniknąć, chyba że przez szczepienie. Objawami tych chorób są wysypki lub wysoka gorączka.


Ważniejsze choroby:
1. Wieku dziecięcego
- Ospa (ospa prawdziwa), ciężka wirusowa choroba zakaźna, bardzo zakaźna; toksemia, wysypka kolejno: plamista, grudkowa, pęcherzykowata, krostowa, pozostawiająca blizny; zależnie od rodzaju wysypki – różne typy, np. czarna ospa; przebycie ospy daje trwałą odporność na nią; leczenie objawowe, zapobieganie – na obszarach występowania – szczepienia (obowiązkowe).
- Ospa wietrzna, wirusowa, bardzo zaraźliwa, ostra, epidemiczna, głównie wieku dziecięcego; przebieg łagodny, z gorączką i wysypką kolejno plamkową, pęcherzykowatą lub grudkową; pozostawia trwałą odporność; leczenie obowiązkowe.
- Odra, wirusowa choroba epidemiczna, bardzo zaraźliwa, głównie u dzieci; gorączka, nieżyt górnych dróg oddechowych, grubo plamista wysypka, przejściowe osłabienie odporności ogólnej; pozostawia stałą odporność.
- Różyczka, wirusowa choroba zakaźna o łagodnym przebiegu, głównie u dzieci; gorączka, obrzęk węzłów limfatycznych, różowa, plamista wysypka; przebycie w pierwszych trzech miesiącach ciąży grozi niebezpieczeństwem powstania wad rozwoju płodu.
- Świnka (nagminne zapalenie przyusznicy), ostra, wirusowa choroba epidemiczna; zakażenie kropelkowe; obrzmienie przusznic (czasem obustronne) , ból; powikłania: zapalenie opon mózgowych, jąder, jajników (grozi nawet bezpłodnością); leczenie objawowe.
- Szkarlatyna (płonica), ostra epidemiczna choroba zakaźna głównie u dzieci, wywołana przez paciorkowe hemolizujące; zapalenie gardła, wysypka rumieniowa, uszkodzenie naczyń włosowatych, następnie łuszczenie się nasqrka; liczne powikłania, np. uszkodzenie nerek, serca, pozostawia stałą odporność, leczona antybiotykami.
- Heinego-medina choroba (poliomyelitis, porażenie dziecięce), wirusowa choroba zakaźna epidemiczna, występująca głównie u dzieci; zakażenie pokarmowe; przebiega w postaci poronnej lub porażennej; porażenia częściowo ustępują, niekiedy są trwałe, leczenie objawowe, zapobieganie przez szczepienia.
2. Wieku młodzieńczego i dorosłego
- AIDS, czyli nabyta niewydolność układu odpornościowego, powstaje w wyniku zakażenia organizmu wirusem, który niszczy białe krwinki. Osłabia to siły broniące organizm przeciwko wielu chorobom – przebiegają one wtedy bardzo ciężko i zawsze kończą się śmiercią. Wirus przenosi się drogą płciową lub przez krew, dlatego to chorzy na hemofilię, którym trzeba było dokonać transfuzji krwi, ulegali zakażeniu, jeśli nieprzestrzegano przy niej pewnych zasad bezpieczeństwa. Również kobieta w ciąży może zarazić płód wirusem. Zakażenie wykrywa się przez analizę krwi. Nosiciele wirusa mają dodatkowo odczyny serologiczne przeciwko HIV i choć nie u wszystkich choroba się rozwija, wszyscy są zakażeni. Pierwszych chorych zidentyfikowano w USA z początkiem lat osiemdziesiątych. Dziś badacze znają już mechanizm choroby, wciąż jednak nie mamy przeciwko niej ani skutecznego leku, ani szczepionki. Dopóki nie znajdziemy ani jednego, ani drugiego, jedynym sposobem zwalczania pozostanie profilaktyka. Służba zdrowia prowadzi kampanię uświadamiającą, podkreślając w szczególności, że w stosunkach płciowych z przypadkowymi partnerami należy stosować prezerwatywy.
- Kiła (choroba francuska), przewlekła (wrodzona lub nabyta) choroba weneryczna wywołana zakażeniem krętkiem bladym, głównie przez kontakt płciowy; kiła pierwotna – wrzód twardy, kiła wtórna – wysypka na sqrze i błonach śluzowych, kiła późna – kilaki, i zmiany narządowe, kiła układu nerwowego (porażenie następujące, wiąd rdzenia); leczenie antybiotykami (penicylina).
- Cholera, ostra, epidemiczna choroba o dużej zakaźności, wywołana przez przecinkowce cholery; biegunka i wymioty prowadzące do szybkiego odwodnienia i wyniszczenia chorego; zakażenie przez przewód pokarmowy; przebieg gwałtowny; przebycie daje odporność; leczenie ogólne (nawadnianie) i antybiotykami.
- Rak (nabłoniak, carcinoma), nowotwór złośliwy pochodzenia nabłonkowego; wzrasta bezwładnie, nacieka okoliczne tkanki, może dawać przeżuty; rokowanie zależne od okresu rozpoznania, stopnia złośliwości, umiejscowienia; ważne jest wczesne