Cywilizacje starożytnego egiptu

Przed 5 tys. lat w Egipcie, nad brzegami Nilu, powstała potężna cywilizacja. Pod rządami świętych władców, faraonów, przetrwała prawie 3 tys. lat, czyli dłużej niż czas, który upłynął od jej upadku. Potoczne wyobrażenia o starożytnym Egipcie ograniczają się do piramid i oglądanych w różnych muzeach kamiennych twarzy faraonów. Archeologom udało się jednak odkryć wiele innych frapujących szczegółów, związanych z codziennym życiem egipskich rolników, żeglarzy, kupców, budowniczych i władców.
Starożytny Egipt to kraj leżący w północno-wschodniej części Afryki. Rozpościerał się on na południe od Morza Śródziemnego wzdłuż Nilu, aż do pierwszej katarakty. Było bardzo specyficzne państwo podzielone na dwie części Górny i Dolny Egipt. Król rządzący w państwie nosił dwie korony zarówno Dolnego jak i Górnego Egiptu.
Ważnym, naturalnym czynnikiem jednoczący ten kraj, który rozpościerał się na długość 800 km, było wykorzystanie Nilu jako szlaku transportowego. Żeglugę w górę rzeki umożliwiały silne wiatry wiejące przeważnie z północy.
Życie w Egipcie koncentrowało się głównie wokół Nilu. Ta najdłuższa rzeka świata bierze swój początek w górach i wielkich jeziorach Afryki wschodniej. Dużą część Egiptu pokrywała sawanna z charakterystyczną fauną: słoniami, zebrami i żyrafami. W wodach mieszkały hipopotamy i krokodyle, które bardzo często atakowały tamtejszą ludność.
Podstawą utrzymania się ludności było rolnictwo ściśle skoordynowane z wylewami rzeki. Dzięki corocznym wylewom Nilu, starożytni Egipcjanie na żyznych polach uprawiali głównie pszenicę i jęczmień oraz sadzili warzywa i drzewa owocowe.
Egipski rok liczył 360 dni i dzielił się na trzy pory: achet- pora wylewów, peret- zima oraz szemu- lato. Nie było wiosny ani jesieni.
Ludność zajmowała się także łowiectwem, gdyż w ciepłym Nilu oprócz hipopotamów i krokodyli żyło wiele gatunków ryb, a pobliskie moczary roiły się od rozmaitego ptactwa.
Kiedy wezbrane wody opadały, pola pokrywała warstwa żyznego, czarnego mułu. Chłopi wzdłuż rzeki uprawiali pszenicę i jęczmień, z których wyrabiano piwo i chleb. Uprawiano także len, który dostarczał ludności płótna na ubrania. Z urodzajniejszych sadów i winnic pochodziły figi, winogrona, daktyle i granaty. Oprócz wyżej wymienionych płodów rolnych sadzono jeszcze: proso, sorgo, drzewa palmowe, sezam, dynię, orzeszki i melony.
Egipcjanie uprawiali ziemię przy pomocy prostych, ale dobrze dostosowanych do rodzaju gleby narzędzi. Początkowo były one wykonane głównie z kamienia i drewna, jednak ich wadą była nietrwałość. Po krótkim czasie używania rozpadały się. Dopiero potem zaczęto tworzyć narzędzia z miedzi lub brązu. Były one o wiele bardziej wytrzymałe i trwałe od tych pierwotnych.
Wczesne wspólnoty rolnicze w pewnym momencie zaczęły przekształcać się w coraz to bardziej złożone cywilizacje. W ten sposób powstało państwo, na którego czele stał król (faraon). Był on osobą wysoko cenioną, szanowaną i czczoną przez ludność. Uważano go za syna boga słońca, który przyszedł na świat jako bóg. Egipcjanie wierzyli iż jest on otoczony boską opieką a radość, szczęście, zdrowie, trwałość panowania i mądrość zapewniają mu bogowie. Faraon sprawował władzę absolutną i niepodważalną. Jego zdanie nie podlegało żadnej dyskusji, gdyż jego myśl była doskonała i natchniona przez samego boga. Egipt był własnością władcy a kraj utożsamiano z jego osobą. Król sprawował kontrolę nad gospodarką, wojskiem, budownictwem i administracją. Jego podstawowymi zadaniami były sprawiedliwe rządy, opieka nad świątyniami, miastami i słabymi oraz obrona kraju przed najeźdźcami. W kierowaniu państwem faraonowi pomagali powołani przez niego urzędnicy oraz zaufani ludzie. Po śmierci władcy obejmował rządy następny faraon.
Podczas koronacji faraon otrzymywał insygnia swojej władzy. Jego imię zapisywano w obramowaniu podtrzymywanym przez sokoła a następnie był on wyświęcany jako ziemskie wcielenie boga niebios- Horusa. Spleciona trzcina i papirus symbolizowały Dolny i Górny Egipt, zjednoczone w osobie jednego władcy.
W starożytnym Egipcie bardzo szeroko rozwiną się kult religijny. Historię rozumiano jako powtarzana co pewien czas rytualną odnowę wydarzeń z przeszłości. Uważano, że człowiek jest uzależniony od boga, ale może podlegać jego dobroci. Czczono wielu bogów przedstawianych w postaci zwierząt bądź innych stworów. Oprócz kultu bóstw ważną rolę odgrywała magia, która była ściśle związana z religią. Obejmowała działania rytualne, które mogły pełnić funkcje ochronne i twórcze (np: rytuał mumifikacji, składanie ofiar magia medyczna, magiczne funkcjonowanie wyposażenie grobów) zajmowano się także tzw. Czarną magią . Miała ona na celu wywołanie negatywnych skutków. Ważną rolę odgrywał kult zmarłych. Piramidy były miejscem spoczynku przeznaczonym wyłącznie dla faraonów. Ciała dygnitarzy i arystokracji egipskiej chowano natomiast w grobowcach w kształcie prostokąta. Piramidy i grobowce były bogato zdobione złotem, malowidłami i różnymi innymi cennymi rzeczami. Wystrój grobowca świadczył o zamożności zmarłego i o jego pozycji w państwie. Trumnę składano w podziemnej, umeblowanej komorze grobowej. Nad ziemią budowano kaplicę, w której znajdowały się serdaby, czyli małe zamurowane pomieszczenia z posągami zmarłego. Egipcjanie wierzyli, że zmarły podróżuje do równoległego świata – Pola Trzcin – gdzie życie toczy się tak samo jak na ziemi. Z tej przyczyny stosowano mumifikację ciała, aby je zachować w niezmienionym stanie. Organy wewnętrzne (płuca, wątrobę i serce) umieszczano w czterech urnach zwanych konopami. Mumię zapieczętowywano w kamiennym sarkofagu. Na powierzchni znajdował się magazyn zaopatrzony w żywność i inne niezbędne przedmioty umożliwiające duszy zmarłego powrót między żywych. Miało to się dokonać przez symboliczne drzwi dzielące dwa światy. Piramidy i grobowce były budowane już za życia władcy przez niewolników i egipskich chłopów w czasie gdy ich pola pokrywały wezbrane wody Nilu. Mimo wykorzystywania prostych narzędzi przy budowie to organizacja pracy była bardzo skrupulatna. Budowa jednej piramidy bądź świątyni mogła trwać nawet kilkanaście lat.
Do dzisiejszych czasów dotrwało już niewiele zabytków egipskich. Istnieje jeszcze kilka przepięknych waz i elementów ceramicznych, które można zobaczyć w muzeach na całym świecie. Wiele cennych skarbów zostało zrabowanych, zniszczonych lub uszkodzonych. Nie ulega wątpliwości, że Egipt był wspaniałą cywilizacją, której zawdzięczamy wiele odkryć które zostały opracowane przez Europejczyków dość niedawno a które im były już znane wiele tysięcy lat temu.