Jak żyć godnie i szczęśliwie? Odpowiedz na pytanie odwołując się do nauk Sokratesa, pism Marka Aureliusza, Seneki i pieśni Horacego

Problem szczęścia dotyczy każdego. Nie ma istoty ludzkiej, która nie dążyłaby do niego, nie zastanawiałaby się nad tym, czym jest szczęście. Nad tym zagadnieniem rozmyślało wielu wybitnych filozofów. Formułowali oni różne definicje tego, zdawałoby się, oczywistego pojęcia. Wskazywali również różne drogi zmierzające do szczęścia.

Jednym z filozofów, rozmyślającym nad szczęściem był Seneka. Uważał, iż należy szukać „(…) dobra, nie takiego jednak, które mieni się pięknymi pozorami, ale trwałego i prawdziwego (…)”
Według tego filozofa, dobra tego wokół nas jest bardzo dużo, tylko nie potrafimy go dostrzec. Szczęśliwe życie to życie w zgodzie z naturą człowieka, a rozpoczęciem życia zgodnego z cnotą ma być odcięcie się od wszystkich ziemskich trosk i problemów.
„(…) problemów niczym nie doznasz przymusu, niczego nie będziesz potrzebować, staniesz się wolny, bezpieczny, niedostępny dla szkody(…)”

Innym filozofem, który debatuje nad szczęściem jest Marek Aureliusz. Podobnie jak Seneka twierdzi, iż należy żyć zgodnie z naturą człowieka oraz samym sobą. Dużą wagę przywiązuje również do harmonii pomiędzy ciałem i duszą. Nie należy, jego zdaniem żadnej z tych rzeczy uważać za ważniejszą, tylko dawkować je w miarę swoich możliwości. „(…) Czy nie widzisz, jak roślinki, wróbelki, mrówki, pająki, pszczoły, czynią, co do nich należy, a stosownie do sił swoich przyczyniają się do harmonii świata?(…)”
Marek Aureliusz określa, zatem człowieka, jako istotę stworzoną przez naturę do pracy, cierpienia, odpoczynku i przyjemności. Szczęście określa jako zgodę i równowagę pomiędzy tymi wartościami. Osobą osiągającą cel jest ten, kto kocha swoją naturę oraz samego siebie.

Następnym filozofem rozmyślającym nad szczęściem jest Horacy. Jego pieśń „Quid dedicatum poscit Apollonem” rozpoczyna się pytaniem retorycznym, „O co poeta prosi Apollona”, po czym następuje wyliczanie rozmaitych dóbr, których nie pożąda poeta. Nie prosi, zatem o „bogactwa (…) tłustej Sardynii”, ani o „… trzody (…) skwarnej Kalabrii”, ani złota, ani słoniowej kości. Jedyną prośbą jest pragnienie poprzestania na tym, co już posiada, na zażywaniu skromnego szczęścia i oczekiwaniu na łagodną starość. Dla człowieka najwyższą miarą szczęścia jest życie, spokój, pogoda ducha i jasność myślenia. Nakazywał cieszyć się każdą chwilą (carpe diem), jednocześnie zalecał złoty środek (aurea mediocritas). To pogodny i mądry filozof, ceniący ziemskie przyjemności, znający wartość sztuki, pamiętający o wieczności, w którą kiedyś będzie musiał odejść. To wreszcie genialny artysta wierzący, iż jego dzieła będą cieszyć następne pokolenia ludzi, którzy z nich będą czerpać pogodę ducha, optymizmu i radość życia.

Źródłem wiedzy o życiu i poglądach Sokratesa są dialogi jego ucznia Platona oraz pisma Ksenofonta.
Sokrates był głęboko przekonany, że sprawiedliwe, cnotliwe postępowanie jest dla człowieka lepsze niż niesprawiedliwe, a moralność może zapewnić mu szczęście i pomyślność. Najważniejsze w jego poglądach było to, że utożsamiał cnotę z wiedzą. „(…) Czyż nie wstydzisz się dbać o pieniądze, sławę, zaszczyty, a nie o rozum, prawdę i o to by dusza stała się najlepsza? (…)”. Moralność – twierdził, jest wszystkim, czego ludzie potrzebują do dobrego życia. Niemożliwe jest, więc jednoznaczne wskazanie drogi, po której idąc można osiągnąć pełną satysfakcję z życia. Każdy musi podejmować takie decyzje samodzielnie. Należy pamiętać, iż nigdy nie wolno bezkrytycznie przyjmować cudzych wartości jako własnych. Każdy sam kształtuje swoją osobowość przez całe życie, a przejęcie obcych na pozór wspaniałych wzorców może się w przyszłości okazać zgubne.

Według mnie osiągnięcie szczęścia to doprowadzenie swojego życia do stanu, w którym będzie ono zgodne z moralnością danego człowieka oraz z jego naturą, czyli celem, dla którego się narodził.
„A zatem życie szczęśliwe jest to życie w zgodzie z naturą człowieka i tylko pod tym warunkiem może je ktoś osiągnąć”
Seneka
Człowiek może osiągnąć szczęście, lecz nie jest to dla niego łatwe.