Liga Narodów

Liga Narodów jest to organizacja międzynarodowa utworzona w 1919 r. w Paryżu, podczas konferencji pokojowej, jaka odbyła się po zakończeniu I wojny światowej. Pakt L.N. został przygotowany pod przewodnictwem prezydenta Stanów Zjednoczonych W. Wilsona, a następnie przyjęty 28.04.1919 r. jako „integralna część Generalnego Traktatu Pokoju” inaczej nazywanego Traktatem Wersalskim. Wszedł on w życie 10.01.1920 r. O jego istocie mówiły hasła jak: „pokój przez prawo”, „harmonia interesów”, „harmonia świata”, „prawo międzynarodowe jako światowy skarbiec wartości moralnych”. Członkiem L.N. mogło zostać państwo posiadające samorząd. Pierwotnymi członkami Ligi Narodów były 32 państwa. W okresie do 1925 r. do L.N. przystąpiło dalszych 10 krajów. W sumie więc L.N. liczyła 55 członków. Do Ligi nie należały: Stany Zjednoczone, ZSRR, który wstąpił do Ligi Narodów w 1934 r., by wystąpić z niej w 1939 r. oraz Niemcy (wstąpiły do Ligi w 1926 r., by wystąpić z niej w 1933 r. Najwyższą liczbę członków L.N. osiągnęła w 1937 r. Należały wówczas do niej 54 państwa. Największą rolę odgrywały w niej Francja i Wielka Brytania.

Siedzibą L.N. była Genewa. Jednym z celów L.N. było stworzenie systemu bezpieczeństwa, warunków pokojowego rozwiązywania sporów międzynarodowych i rozbrojenia.

Szczególnie ważny jest artykuł 12, w którym zawarte jest zobowiązanie państw do pokojowego załatwiania sporów międzynarodowych. Nie jest to jednak postanowienie wprowadzające bezwzględny zakaz wojny jako środka rozwiązywania sporów i konfliktów międzynarodowych. Tego rodzaju zobowiązanie zostało zawarte dopiero w przyjętym w 1928 r. Pakcie Brianda-Kelloga mówiącym o wprowadzeniu zakazu wojny, traktowanej dotąd jako legalny środek polityki zagranicznej państwa.

Przy Lidze Narodów działał Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej. Działalność L.N. obejmowała w pierwszej kolejności problematykę pokoju, bezpieczeństwa i wojen. Do sukcesów w tym zakresie należały m.in. zwołanie konferencji rozbrojeniowej w 1932 r. Liga rozpatrywała także szereg sporów międzynarodowych, jak np. spór Litwy z Polską o Wilno (1920), Spór Grecji z Włochami o cieśninę Korfu (1923). Nie rozpatrywała natomiast w ogóle sprawy Agresji Niemiec na Polskę w 1939 r. Prowadząc negocjacje z agresorami ułatwiła im rozpętanie II wojny światowej. Osiągnięciem L.N. są natomiast prawnomiędzynarodowe regulacje wielu problemów międzynarodowych (np. prawo wojenne, status uchodźców, bezpaństwowość). Od grudnia 1939 r. Liga Narodów zawiesiła swe prace.