profil

Omawianie podanych wypowiedzeń pod względem poprawności.

poleca 85% 1369 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze
Przypadki Przypadki

Używanie języka (wyrazów i form gramatycznych) zgodnie z obowiązującą w danym okresie i w danym środowisku normą językową; unikanie błędów językowych.

Norma językowa - zasób środków językowych (wyrazów, form gramatycznych, konstrukcji składniowych) używanych w danym okresie przez dane społeczeństwo oraz reguły ich stosowania i doboru, zarejestrowane w słownikach i gramatykach. J.n. opiera się na powszechnym zwyczaju językowym obowiązującym w śród wykształconych warstw społecznych. Możliwości języka - tkwiące w jego systemie, który zawiera wszystkie wzorce tworzenia i odmiany wyrazów oraz łączenia ich w konstrukcje składniowe - są w całości i w taki sam sposób wyzyskiwane w poszczególnych okresach historycznych. O wyborze tych, a nie innych, wzorców jako właściwych, o ograniczeniach w ich stosowaniu decyduje zwyczaj językowy. Nie każda więc forma zgodna z regułami i wzorcami systemowymi wchodzi w skład normy, tzn. jest w danym okresie przez daną grupę używana i aprobowana. Na przykład wyraz wspólność, utworzony zgodnie z regułami słowotwórczymi (tak jak skłonność, sprawność, zwinność - wyrazy mające podstawę przymiotnikową i formant -ość), nie jest objęty współczesną normą językową, powszechnie używa się bowiem wyrazu wspólnota. Formę spóźniać się, zgodną z regułami gramatycznymi (pozostaje ona w takim samym stosunku do spóźnić się jak wracać do wrócić, skracać do skrócić itp.), uważa się za regionalną, właściwą językowi potocznemu mieszkańców pd. Polski, a więc nie będącą w powszechnym zwyczaju językowym. J.n. zawiera również elementy nie objęte żadnymi regułami, a mianowicie wyjątki, które są pozostałością dawnych, obecnie już nieobowiązujących sposobów tworzenia form (np. formy liczby podwójnej: oczy, uszy, ręce), zapożyczenia z innych języków oraz zjawiska nowe, nie mające wzorców w systemie języka, ale przez zwyczaj społeczny już przyjęte i upowszechnione (np. neologizmy słowotwórcze i znaczeniowe, nowe związki frazeologiczne). J.n. zmienia się z upływem czasu. To, co jest powszechne w jednym okresie (np. formy zwracania się do innych osób typu wiesz, panie Wokulski, właściwe jeszcze polszczyźnie XIX w.), wychodzi z użycia, w obiegu pojawiają się nowe formy. Bez tej zmienności rozwój języka nie byłby możliwy. Skutki tego procesu obserwuje się, porównując różnice w mowie najstarszego i najmłodszego pokolenia. Znajomość j.n. jest podstawowym warunkiem poprawności językowej.

Błąd językowy - odstępstwo od obowiązującej normy językowej, które wynikają z jej nieznajomości, pojawia się bez woli nadawcy wypowiedzi; także - przypadkowa i niepotrzebna innowacja językowa.

Najczęściej są spotykane błędy ortograficzne i interpunkcyjne; one też są najbardziej uświadamianymi typami b.j. W mniejszym stopniu jest uświadamianie istnienie błędów gramatycznych, np. wymawianych (np. lyst zamiast: list, ?cy zamiast t?sy, mu?seum, zamiast: mu?se, karnister zamiast: kanister), fleksyjnych (np. ta pomarańcza, nie: ten, ta pomarańcz; szedłem, nie: szłem; wziąłem, nie: wziełem),słowotwórczych (np. dopełniacz lm. Tłuszczów, nie: tłuszczy; biernik lp. zaimka ta ma postać tę, nie: tą), składniowych (np. zarówno dziewczęta oraz chłopcy zamiast: zarówno dziewczęta, jak i chłopcy), frazeologicznych (np. odnaleść genezę zamiast: odnaleźć źródło lub wyjaśnić genezę czego; identyczny jak ten zamiast: identyczny z tym oraz taki sam jak ten), stylistycznych (użycie w danej wypowiedzi środków językowych nie dostosowanych do jej charakteru i funkcji). B.j. powstają najczęściej w wyniku analogii, np. rodzaj żeński szłam i stąd analogicznie w rodzaju męskim szlem zamiast formy historyczne motywowanej szedłem, oraz w wyniku kontaminacji dwu istniejących jednostek językowych, np. niepoprawne pełnić rolę (pełnić funkcję + grać rolę). Najważniejszą przyczyną b.j. pozostaje zawsze nieznajomość gramatyki.

Błędy językowe
- leksykalne - użycie wyrazu w złym znaczeniu (np. oportunista - ktoś, kto się opiera)
- frazeologiczne połączenia wyrazowe, nie mające miejsca w naszej kulturze języka (np. odnieść porażkę)

Gramatyczne:
- fleksyjne - niewłaściwa forma gramatyczna (np. poszłem)
- składniowe - złe połączenie wyrazowe (np. bronić Ojczyznę)
- słowotwórcze - stworzenie na zasadzie istniejących prawideł gramatycznych słowa, które nie funkcjonuje w naszym języku (np. wspólność)
- stylistyczne zły styl (np. Mając 6 lat rodzice kupili mi rower)

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 4 minuty