Ramzes II Wielki.

Żył mniej więcej w latach 1320-1237r.p.n.e.. Był synem Faraona Setiego I.
W roku 1304p.n.e. Ramzes po śmierci ojca dochodzi do władzy a dla Egipcjan staje się nie tylko królem ich państwa, ale także pośrednikiem miedzy ludem, a bogami. Jednocześnie Ramzes także staje się jednym z bóstw. Mężczyzna ten uważany jest za potomka Sfinksa, którego znano także jako Hor-em-acheta. Sfinks jest według wierzeń Egipcjan ucieleśnieniem boga słońca – Re, a także Horusa, boga stanu królewskiego.
Ramzes, jak twierdzą uczeni dokonał kilku kosmetycznych poprawek przy posągu Sfinksa. Kazał on bowiem na nim wyryć napis: „User-maat-re”, co oznaczało „silny jest w prawdzie Re”. Tuż przy tej inskrypcji polecił on umieścić swoje imię.
Ramzes prawie 90 lat uciekał od śmierci, a na egipskim tronie zasiadało ponad 60 lat.
Władca ten cechował się urodą śródziemnomorską. Jego wygląd zewnętrzny znacznie różnił się od wyglądu poprzednich faraonów. Ramzes posiadał wyrazistą szczękę, garbaty nis oraz pociągłą twarz. Miał około 170 cm. wzrostu. Warto zaznaczyć, iż był jednym z wyższych władców Egiptu z tamtego okresu.
Początek dynastii XIX miał miejsce w roku 1295p.n.e.. Wtedy właśnie korona faraona trafiła na głowę plebejusza, który dzięki błyskotliwej karierze urzędnika stał się wezyrem, a następnie został drugą co do ważności postacią w Egipcie. Na imię temu człowiekowi było Paramessu, który po założeniu wspomnianej już dynastii XIX nazwał się Ramzesem I. Nie rządził on jednak zbyt długo, bowiem tylko 16 miesięcy. Na jego miejsce wstąpił jego syn – Seti.
Ramzes II miał 8 lat, gdy jego ojciec otrzymał władzę. Seti od najmłodszych lat wpajał synowi różnego rodzaju opowieści o wojnach, powiedział też mu o swoich dwóch ogromnych marzeniach. Mianowicie były to: odzyskanie ziem, które niegdyś zagarnęli z ręki Egipcjan Hetyci, oraz wybudowanie ogromnych pomników, ku swej chwale, wzorem wcześniejszych, wielkich władców Egiptu.
Seti lubił realizować swoje marzenia, więc natychmiast zajął się odbijaniem ziem. Co roku organizował wyprawy na Syrię. Ramzesa bardzo zainteresowało wszystko, co związane z wojną, jednakże do 10 roku życia ojciec zabronił mu uczestnictwa w wyprawach wojennych. W tym właśnie wieku Ramzes został mianowany głównodowodzącym armii, a gdy ukończył 14 lat wybrał się z ojcem na wojnę z Libią
Ramzes dostał w prezencie od ojca harem. Tatuś jego twierdził bowiem, iż Ramzes musi się rozmnażać”. W wyniku tego Ramzes spłodził sobie potomstwo w następującej liczbie:
- synów: 52-79
- córek: 59-63 (do dziś naukowcy nie mogą zliczyć)
Spośród tak licznego synostwa Ramzes na następcę swojego tronu wybrał chłopca o imieniu Merenptaha, którego najprawdopodobniej powiła mu jego „najważniejsza” żona - Nefertari
Ramzes, pomimo tak licznego potomstwa nie stracił głowy jeżeli chodzi o nadzór nad przedsięwzięciami budowlanymi ojca. W tamtym czasie bowiem trwała epoka kolosalnych budowli. Śmiało możemy powiedzieć, iż władcom Egiptu udało się stworzyć pod tym względem ogromne imperium. Już w Starożytności ogromne znaczenie w prowadzeniu państwa miała znienawidzona przez współczesnych ludzi biurokracja oraz propaganda. Faraonowie za wszelką cenę chcieli posiadać ogromny autorytet. Aby go uzyskać bądź umocnić obwoływali się kim tylko mogli, aby zyskać możliwie największy poklask.
Ramzes II szczególną wagę przywiązywał do swojego nazwiska.
Jak już wcześniej wspomniałem kazał on budować coraz większe, piękniejsze i wspanialsze dzieła architektoniczne. Śmiało stwierdzić możemy, że ogarnął go swego rodzaju szał budowlany. Kończąc tworzenie budowli swego ojca, kazał dodawać do ich opisu, iż „to syn uwieńczył te budowle”. Podpisywał nim również twory budowlane, z których powstaniem nie miał nic wspólnego.
Warto dodać, iż Ramzes II wybudował własne miasto, które nazwał, ku czci swego imienia oczywiście – Pi-Ramzes. Wykończył on również salę kolumnową w Karnaku, zlecił wykucie potężnych świątyń skalnych w Abu Simbel a także zbudował wiele innych świątyń w niemalże każdym, większym egipskim mieście.
Ramzes Wielki, jak się okazuje był zagorzałym miłośnikiem sztuki. Spowodował masową produkcję dzieł sztuki a także zmienił technikę wykonywania reliefów. Preferował od bowiem reliefy wklęsłe. Były one łatwiejsze do utworzenia a także przysparzały trudności w skuwaniu ich (np. przez następców Ramzesa). Właśnie te reliefy były bardzo istotnymi elementami propagandy faraonów. Głoszą one tylko i wyłącznie zwycięstwa i potęgę władców egipskich. Te malowidła miały w zasadzie jeden cel: zapewniać posłuszeństwo i budzić lęk.
W piątym wieku panowania, już dosyć doświadczony władca Ramzes II postanowił sprawdzić swoje umiejętności taktyczne. Chciał on natrzeć na Hetytów i w zwycięskiej walce zdobyć bardzo ważny punkt strategiczny jakim była miejscowość Kadesz. Relief przedstawiający uciekających Hetytów jest jednym z najchwalebniejszych obrazów przedstawiających działalność Ramzesa Wielkiego.
Dwudziestotysięczna armia z egipskim przywódcą na czele dumnie maszerowały do Syrii i doprowadziły do starcia supermocarstw. Historycy twierdzą, iż ta bitwa była przełomową dla Ramzesa, bowiem gdyby ją przegrał stałby się jednym ze zwykłych króli, którzy cieszyli się niezbyt długim panowaniem. Nie brakowało wiele, aby faraon poniósł w tym starciu porażkę. Król Mwatalli zebrał niespodziewanie armię liczącą aż 40 tys. żołnierzy. Zła organizacja wojsk egipskich spowodowała, że Hetyci bez problemu potrafili ich zaskoczyć
Faraon został sam. Z relacji Ramzesa wynika, iż bóg Amon ulitował się nad nim i nad narodem egipskim i zesłał mu na pomoc dodatkowe siły zbrojne z jego kraju. Sytuacja nieco się odwróciła. W szeregach Hetytów zapanował zamęt, a dowódca bezradnie patrzył na swych żołnierzy, uciekających z pola bitwy.
Ramzes w takiej sytuacji ogłosił swoje wielkie zwycięstwo i wrócił do domu.
Uskrzydlony ta wygraną faraon postanowił zwiększyć częstotliwość wypadów do Azji. Chciał tym sposobem podcinać skrzydła Hetytom.
Ramzesowi kłopoty sprawiali nie tylko ludzie z zagranicy. W swoim kraju miał on dość poważny problem z Hebrajczykami. Przybyli oni prawdopodobnie kilka wieków wcześniej na tereny Dolnej Delty Nilu chroniąc się przed głodem. Faraon postanowił wykorzystać ich do pracy przy budowie Pi-Ramzes, jednakże Hebrajczycy zaczęli się buntować. Jedynie ze Starego Testamentu możemy się dowiedzieć o tym, jak Mojżeszowi udalo się uwolnić swój lud spod władzy faraona.
Naukowcy stwierdzili, iż istnieje wytłumaczenie na to, że Hebrajczycy mogli przejść sucha noga przez akwen bez ingerencji zadnych nadprzyrodzonych sił. Otóż: Mojżesz mógł przeprowadzić swój lud przez bagnisty obszar jezior położony nieopodal Pi-Ramzes. Hipoteza naukowa mówi, iż silne wiatry mogły przesunąć wody jednego ze zbiorników. Następnie, gdy Egipcjanie ruszyli w pościg wiatr mógł zmienic kierunek, zatapiając wojska faraona.
Ukończywszy czterdzieści kilka lat Ramzes postanowił skończyć z corocznymi atakami przeciw Hetytom. Nie zaniechał jednakże kampanii budowlanej. Kiedy powrócił z wykańczajacej bitwy pod Kadesz rozpoczął rozmyślać nad najwspanialszym pomnikiem, zwanym Abu Simbel. Składał się on z czterech 20-metrowych posągów, przedstawiających jego osobę. Za tymi posągami została wykuta a skale ogromna świątynia, wycięta w zboczu o głębokości dochodzącej do 50 metrów. Ścian jej zostały przyozdobione wspomnianymi przeze mnie wcześniej obrazkami, sławiącymi zwycięstwo spod Kadesz. Sąsiednie urwisko zostało wyryte na cześć najlepszej żony Ramzesa – Nefertari.
Odwiedzając wszystkie budowle Ramzesa można zadać sobie pytanie: dlaczego on budował wszystko z dala od centrum Egiptu? Odpowiedź jest prosta. Budynki te sa symbole potęgi faraona, a o tej sile musiał wiedzieć nie tylko Egipt. Posągi te miały za zadanie mówić do mieszkańców Nubii, których kraj jest głównym źródłem złota, siły roboczej i egzotycznych materiałów dla Egiptu: „Ja jestem Ramzes Wielki. Będziecie mi nadal płacić daninę”
W życiu Ramzesa prócz Nefertari i Isetnofret pojawiło się wiele innych kobiet. Ciekawym przykładem może być tutaj zaślubienie przez faraona córki króla hetyckiego. Ślub ten miał na calu przypieczętowanie pokoju i długotrwałej przyjaźni pomiędzy Hetytami i Egipcjanami. Ten związek pokojowy wg wielu uczonych mógł być dłuższy i trwalszy niż się mogło początkowo wydawać. Na podstawie wykopalisk archeologicznych dowiedziano się bowiem, iż Hetyci przez szmat czasu współpracowali z Egipcjanami w kompleksach metalurgicznych. A warto dodać, że nie był to jedyny dowód kooperacji powmiędzy członaki tych dwóch narodowości.
Warto wspomnieć o rozrywkach króla. Bardzo ciekawym świętem były obchodzone co 3 lata (począwszy od 30 roku panowania Ramzesa II) jubileusze, związane z zasiadaniem Ramzesa na tronie w Egipcie. Imprezy te w symboliczny sposób odmładzały starzejącego się króla, „tak, jak wylew Nilu ożywia ziemię”. Uczty i obrzędy trwały niejednokrotnie po 2-3 miesiące. Aby jednak móc organizować takie zabawy, Ramzes wybudował ogromną hale widowiskową w Pi-Ramzes.
Starzejący się Ramzes był zmuszony oddawać powoli władzę swoim następcą. Największym szczęśliwcem był Merneptah, który odziedziczył tron.
Wielu zadaje sobie pytania:
„Jak umarł Ramzes?”.- Prawdopodobnie ze starości.
„Czy Ramzes był okrutny i samolubny?” – „wg większości wzorców tak,. Nie pozostawił śladów ludzkiej złożoności, ale kochał i utracił swą miłość, Ramzes kaleczony śmiercią swych dzieci coraz głębiej poznawał co to ludzkie cierpienie”
„Czy Ramzes wierzył, że jest bogiem?” Podejrzewam, ze koncentrował się on bardziej na byciu dobrym władcą, królem, który będzie w stanie zapewnić dobrobyt mieszkańcom swojego państwa. Pragnął żyć wiecznie.





Źródła:
1. Magazyn National Geographic Polska, nr 2/02 art. "Ramzes II Wielki"
2. Encyklopedia Internetowa: wiem.onet.pl