profil

Czy "Tango" Stanisława Mrożka można nazwać współczesnym "Weselem"?

poleca 87% 106 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

Mrożek i Wyspiański zajmowali się problemami współczesnych im czasów. Pomimo, że są to w zasadzie różne problemy możemy dostrzec pewne cechy wspólne. Podobna jest tu rola tańca zamieszczonego na końcu utworu i ogarniającego społeczność. Tam taniec chocholi, tu tango wchłaniają ludzi w swój bezmyślny wir, oznaczają bierność i beznadziejność. Tango było tańcem popularnym, opartym o powtarzalność figur. Dzieje przedstawionych tu konfliktów (pokoleniowych i klasowych) przypominają rytm i powtarzalność tanga - bunt, rewolucja, kontrewolucja, siła i... od nowa! Końcowa scena - tango tańczone przez Edka - zwycięzcę to zarówno taniec chocholi - brak działań, brak aktywności, letarg społeczny, jest to również zapowiedź i zwycięstwo taniej kultury masowej. (Tango to taniec popularny).

Poza tym opozycja: rodzina Stomilów - Edek przypomina najważniejszą w Weselu opozycję: inteligencja - lud. Wprawdzie Edek nie jest typowym reprezentantem chłopstwa, ale nosi jego cechy. Aktualne pozostaje spojrzenie inteligencji na warstwę niższą: widzą ją tak jak chcą ją widzieć, lekceważą prawdę o niej, co okazuje się być zgubne w skutkach, nadal ulegają przesłaniającej oczy chłopomanii.

Pomimo analogii z utworem Wyspiańskiego dostrzegamy w "Tangu" wiele współczesnych tematów. Tango jest:

- O rewolucji. Jeśli konflikt rodzinny starzy młodzi zastąpimy prawidłowością historyczną, a rodzinę uznamy za społeczeństwo, ujrzymy walkę o władzę, porewolucyjny chaos (pewnego zwycięstwa - "rewolucji" dokonali już przecież Stomil i Eleonora). Tango jest o rewolucji (protest rodziców przeciwko konwencjom dziadków i zwycięstwo). rewolucja pociąga za sobą kontrewolucję - pragnienie ładu Artura, próbę zamachu stanu przez wprowadzenie dawnych wartości. Zwycięża zaś siła - totalitarny, groźny, bezmyślny Edek. I jest to świetnym zobrazowaniem dziejów politycznych tego świata.

- O rewolucji obyczajowo-artystycznej. Na temat rewolucji społecznej nakłada się wymiar obyczajowo-artystyczny. Tam rodzinę zrównaliśmy ze społeczeństwem, tu nazwijmy sztukę rewolucją. Formy, konwencje upadają - ich przeciwieństwo staje się znów formą do obalenia. Już samo odwrócenie ról w układzie rodzinnym jest parodią sztuki opartej o schemat rodziny i konfliktu pokoleń, jest też parodią losów awangardy w sztuce, bo awangardę reprezentują tu rodzice Artura. Zwycięża Edek i jego tępota, a zatem zwycięży też tania masowa sztuka (tango).

- O kryzysie i upadku wartości - cały proces przemian: najpierw bunt rodziców, potem kontra Artura przeciw rodzicom aż wreszcie zwycięstwo Edka - to obraz rewolucji, która do upadku wartości duchowych i do zwycięstwa siły prymitywnej, władzy materialnej. Artur poszukuje wartości - idei, która jeszcze się nie zużyła. Nie znajduje jej. okazuje się zresztą, że i w jego przypadku idea porządkowania była wartością dużo mniejszą niż zwykła ludzka zazdrość i miłość, która spowodowała chęć zabicia Edka. Finał dramatu i w tym sensie - rozpatrywania kryzysu wartości - jest pesymistyczny - zwyciężyły bezmyślność i siła, kryzys wartości jeszcze się powiększył.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 2 minuty