Dzieje Niemiec 1901-1990 – kwestia niemiecka w XX w.

Na przełomie XIX w. Niemcy stały się potentatem europejskim. Rozwojowi państwa pomagała dobrze rozwijająca się gospodarka i przemysł. W drugiej połowie XIX w. ekspansyjna polityka niemiecka doprowadziła do utworzenia się trójprzymierza, którego przeciwwagą było trójporozumienie. Po wybuchu I wojny światowej w 28.VI.1914 r. zaczęto realizować niemiecki plan Schlieffena czyli szybkiej wygranej z Francją i przerzucenie sił na front rosyjski. Jednak plan nie powiódł się. Działania wojenne przeprowadzane przez Niemcy powodziły się tylko na początku, późniejsze klęski nad Marną i Sommą udokumentowały ogólną klęskę niemiecką w I wojnie światowej. W styczniu 1919 r. w Paryżu rozpoczęły obrady pokojowe 27 państw zwycięskich. W czerwcu został podpisany traktat pokojowy z Niemcami, które zostały obciążone winą za wywołanie I wojny światowej. Wśród represji jakie dotknęły Niemców były: wprowadzony został zakaz obowiązkowej służby wojskowej, pozostawiając tylko 100-tysięczną armię. Ograniczono również flotę wojenną i lotnictwo wojskowe. Zobowiązano także do zapłaty olbrzymich kontrybucji. Rosja i Niemcy podpisali w 1922 r. umowę o wzajemnym anulowaniu odszkodowań wojennych, normalizacji stosunków dyplomatycznych i rozszerzenia handlu zagranicznego w Rapallo.
W styczniu 1919 r. parlament uchwalił konstytucję w Weimarze, która z Rzeszy Niemieckiej uczyniła republikę demokratyczno-parlamentarną. Prezydentem został wówczas Friedrich Ebert. Dyktat wersalski (jak w Niemczech nazywano postanowienia traktatu wersalskiego) doprowadził do licznych niezadowoleń społecznych. Dochodziło do strajków i rozruchów. W atmosferze zaostrzającej się walki dochodziło do mordów politycznych i wzrostu nastrojów szowinistycznych skierowanych przeciw Żydom, Polakom i Francuzom. Niezadowoleni zdemobilizowania żołnierze, robotnicy i drobnomieszczaństwo utworzyło organizację polityczną NSDAP, twierdzili oni, że siła stanowi prawo. Nawoływali do walki z kapitalizmem. Wkrótce zorganizowano bojówki NSDAP o skrócie SA a na czele partii stanął Adolf Hitler, postanowił on przejąć władzę siłą. Za zorganizowanie demonstracji i głoszenie wybuchu rewolucji został skazany do więzienia.
W tym czasie krach na giełdzie nowojorskiej w 1929 r. zapoczątkował największe dotychczas załamanie się gospodarki światowej, który opanował dopiero Frankiln Delano Roosevenlt w Nowym Ładzie w 1932.
Hitler po wyjściu z więzienia po nieudanym puczu monachijskim, postanowił zjednać sobie zwolenników. Swoje poglądy wyłożył w książce „Mein Kamf”. W której podzielił ludzkość na „nadludzi” i „podludzi” Do pierwszych zaliczył „rasę nordycką” to miała być „rasa panów”. Podludzie mieli budować „tysiącletnią Rzeszę Niemiecką”. Żydów i Cyganów uznał za szkodliwych i zamierzał unicestwić. Według jego poglądów gwałt i przemoc miały być słusznymi środkami do osiągnięcia celu. Kryzys gospodarczy spowodował wzrost szeregów NSDAP i S.A. W wyborach 1930 r. komuniści i hitlerowcy odnieśli sukces co pogłębiło niemiecki kryzys. Przez szeroką propagandę NSDAP wygrało wybory w z 1932 r. Rok później Hitler został kanclerzem w nowym rządzie. W lutym 1933 r. spłonął z nie wyjaśnionych powodów gmach Reichstagu. Po śmierci prezydenta Hitler objął władze jako Fuhrer czyli wódz. Hitlerowcy zlikwidowane zostały wszystkie inne partie i związki zawodowe. Do ubezwłasnowolnienia ludzi i doprowadzenia ich do poczucia grozy doprowadziła agresywna propaganda, policyjny terror, system donosicielstwa i Gestapo. Przestawienie gospodarki na militarną i wystąpienie z Ligi Narodów przygotowywało Niemcy do „podbojów”. Wbrew postanowień traktatu wersalskiego przystąpiono do tworzenia lotnictwa i marynarki wojennej. Państwa zachodnie obojętnie patrzyły na liczne pogwałcenia traktatowe. W 1936 r. Niemcy i Japonia zawarły pakt o wspólnym zwalczaniu komunizmu. Nieco później do paktu dołączyła się Japonia a później Hiszpania. Pakt ten nazywano antykominternowski a państwa, państwami osi. W marcu 1938 r. Niemcy zajęły spokojnie Austrię przez aneksję. Przez liczne podstępy i groźby wkrótce pod władzą Hitlera znalazła się również Czechosłowacja.


Złożona przez Stalina propozycja unormowanie stosunków radziecko-niemieckich doprowadziło najpierw do podpisania rosyjsko-niemieckiego porozumienia a potem do podpisania przez obu ministrów spraw zagranicznych Ribbenropa i Mołotowa paktu o nieagresji. Zawarcie tego układu 24 sierpnia 1939 r. dawały Hitlerowi m.in. swobodę działania wobec Polski.
Niemiecki plan działań wojennych nazwany Fall Weiss zakładał on przełamanie obrony polskiej w kilku punktach i błyskawiczne przeprowadzenie operacji. 1.IX.39 rozpoczęła się inwazja na Polskę. Walki doprowadziły do wycofania się oddziałów polskich już 3 września prawie na wszystkich frontach.
3 września dyplomaci państw Francji i Anglii wypowiedzieli wojnę III Rzeszy, tworząc koalicję antyhitlerowską razem z Polską. Obrona wybrzeża - Westerplatte trwałą długo, nieugięci żołnierze walczyli do utraty opatrunków i innych środków do życia. Na Warszawę skierowano ¾ niemieckich wojsk i większość lotnictwa. 4.IX rozpoczęto ewakuację ze stolicy złota i ważniejszych osobistości. Pierwsze próby zdobycia Warszawy przez jednostki pancerne nie powiodły się. Oblężenie Warszawy trwało aż do skończenia się amunicji i leków. W wyniku rozmów Ribberta z Mołotowem 28 września 1939 r. obie strony podpisały „traktat o granicach i przyjaźni” uwzględniający nowe granice niemiecko-radzieckie. Po zajęciu Polski, armia niemiecka musiała odbudować swoje siły, żeby dalej przystąpić do agresji na Danię i Norwegię. 10 maja 1940 r. omijając linię obrony Maginota, zaatakowały Francję przez tren Belgii, Holandii i Luksemburga. Początkowo Hitler nie chciał wojny z W. Brytanią i proponował różne układy które Anglia spontaniczne odrzucała. Rezultatem tego byłą wojna powietrzna z Anglią – „Lew Morski”, którą przegrali Niemcy.
Stosunki między Niemcami a ZSRR nie układały się pomyślnie, jesienią 1940 r. zaczęły się przygotowania do planu „Barbarossa” czyli do wojny z ZSRR. Wojska niemieckie radziły sobie doskonale z rosyjską armią aż do przedwczesnej zimy, którą Rosjanie wykorzystali do odparcia nieprzyjaciela od stolicy. To wydarzenie zmusiło Hitlera do zrezygnowania z planów wojny błyskawicznej i zmiany planów na froncie wschodnim. Na pierwszy plan wysunięto zajęcie najbardziej uprzemysłowionych terenów. W lecie rozpoczęła się niezwykle krwawa bitwa o dojście do Wołgi, po zajęciu połowy miasta oddziały niemieckie zostały otoczone przez Armie Czerwoną wspomaganą przez aliantów. Głód i ostra zima dopełniły klęski niemieckiej. Liczne klęski na terytorium radzieckim nie zniechęciły Hitlera z chęci zajęcia Moskwy. W rejonie Kurska rozegrała się największa bitwa pancerna podczas całej wojny z wynikiem pozytywnym dla Rosjan. Szerokie działania aliantów w czerwcu 1944 r. doprowadziły do uwolnienia stolicy Francji od wojsk niemieckich, dalsze działania we Francji zostały tymczasowo powstrzymane przez niemiecką kontrofensywę.
Włączenie się USA do wojny i szerokie działania antyhitlerowski aliantów doprowadziły do wyzwolenia krajów spod okupacji niemieckiej a tym także Polski. 30 kwietnia Hitler popełnił samobójstwo, jego następca oddał kwaterze zachodniej aliantów wstępny akt kapitulacji 7 maja 1945 r. a dzień później w Berlinie akt bezwarunkowej kapitulacji podpisał feldmarszałek Wilhelm Keitel. Oznaczało to oficjalnie do zakończenie II wojny światowej. Już w czerwcu najwyższą władzę w Niemczech stanowiła Francja, USA, ZSRR i Wlk. Brytanię. Niemcy i Berlin podzielono na cztery strefy okupacyjne. Celem okupacji było doprowadzenie Niemiec do demokratycznego i pokojowego państwa. Z biegiem czasu strefy okupacyjne Francji, USA i W. Brytanii połączyły się w Trizonię. Ten podział doprowadził do utworzenia dwóch państw: Niemieckiej Republiki Demokratycznej i Republiki Federalnej Niemiec oraz enklawy Berlina na wschodni i zachodni.
NRD powstała na terytorium okupacji rosyjskiej. RFN powstała na terytorium okupacji Francji, USA i W. Brytanii. Po oddzieleniu się państw i obozów okupacyjnych nastąpiło zaostrzenie się stosunków między dwoma obozami. W 1960-61 r. nasiliły się ucieczki z NRD do RFN. W okresie1949-1961 z NRD nielegalnie wyemigrowało 2291 tys. osób. Z nocy 12 na 13 VII 1961 NRD za zgodą ZSRR odizolowały dwie części Berlinu murem berlińskim. NRD nawiązały z ZSRR umowę o współpracy i przyjaźni. Kiedy stosunki między dwoma państwami poprawiły się a gospodarka niemiecka ustabilizowała się, NRD i RFN zapragnęły złączyć się i odnowić państwo niemieckie. 9.XI.1989 r. zniesiono mur berliński a 18.V.1990 r. A 31.VIII podpisany został układ o połączeniu się NRD i RFN i utworzeniu się państwa niemieckiego. Traktat naprawdę wszedł w życie 3.X.90. W 1990 r. odbyły się wybory, które wygrała partia CDU/CSU a kanclerzem niemieckim został Heimut Kohl.