Przemiany gospodarcze w Polsce

Skutki rozbiorów : po 1922 roku w granicach Polski znalazły się tereny , których nie łączyły więzy gospodarcze. Na każdym z tych obszarów obowiązywały inne waluty (w zborze rosyjskim były to ruble , w austriackim to koron , zaś w pruskim funkcjonowały marki niemieckie), oraz inne systemy prawne i administracyjne. Problemów przysparzała brak jednolitej infrastruktury kolejowej i drogowej. Istniejące linie kolejowe i siec dróg bitych (utwardzonych) były zintegrowane z sieciami kolejowymi państw zaborczych (najlepiej rozwinięta była sieć kolejowa w zborze pruskim, następnie w3 zaborze austriackim, zaś najgorsza sytuacja panowała w zaborze rosyjskim )Mogło zatem nie istnieć bezpośrednie połączenie kolejowe pomiędzy dwiema dużymi miejscowościami oddalonymi od siebie o kilkadziesiąt kilometrów, jeśli przed wojną leżały one w różnych zaborach (między Warszawą a Poznaniem). Ponadto duża część trakcji kolejowej w zaborze rosyjskim (podobnie jak w całej Rosji), miała szerszy rozstaw torów niż pozostałe linie. Problem stanowiły też niejednolite przepisy drogowe , na przykład na terenie dawnego zaboru austriackiego obowiązywał ruch lewostronny. Sytuację gospodarcza pogarszały ogromne zniszczenia wojenne. Łączna wartość produkcji przemysłowej w Polsce u progu niepodległości osiągnęła poziom zalewnie 30 procent produkcji na tych samych zmian sprzed wojny , a wojna pochłonęła około 30 procent polskiego majątku . Pierwsze lata niepodległości . Aby uporządkować system walutowy , już w styczniu 1919 roku wprowadzono markę polską , choć minął rok , zanim zaczęła ona obowiązywać na terenie całego kraju . Odradzało się rolnictwo i Polska szybko stała się jednym z członkowskich producentów zbóż w Europie. Dzięki zamówieniom rządowym rozwinęła się przemysł produkcyjny na potrzeby armii (między innymi przemysł zbrojeniowy i przemysł włókienniczy ). W 1922 roku do systemu gospodarczego Polski został włączony Górny Śląsk z kopalniami i przemysłem ciężkim . Coraz więcej produkowały dobrze rozwinięte okręgi przemysłowe dawnej Kongresówki : Warszawa i okręg łódzki , Zagłębie Dąbrowskie. Społeczeństwo podnosiło się po zniszczeniach wojennych , rozwijał się wiec rynek wewnętrzny. Niestety , młody kraj nie miał wystarczających dochodów , aby móc opłacić wszystkie swoje wydatki. Powstawała ogromna dziura budżetowa. Starano się ją załatać dzięki pożyczkom zagranicznym . Polska nie była jednak wiarygodnym partnerem dla banków i państw zachodnich. W 1920 roku obawiano się , że kraj upadnie pod ciosami armii bolszewickiej. Niemiecka propaganda często przestawiała Polskę jako „kraj sezonowy” , co dodatkowo obniżyło jej wiarygodność w oczach inwestorów . Znaczących kredytów nie udało się uzyskać , więc rząd musiał równoważyć budżet , drukując i wprowadzając na rynek ogromne ilości pieniędzy. Wywołało to inflację . Początkowo była ona korzystnym zjawiskiem . Polskie towary stały się bardziej konkurencyjne na rynkach międzynarodowych . Rósł eksport , malał zaś import (nie opłacało się sprowadzać do kraju coraz droższych produktów zagranicznych). Ludność szybko zauważyła , że marka traci na wartości i nie opłaca się jej oszczędności . Powodowało to wzrost popytu i rozwój rynku wewnętrznego . Ponadto coraz tańsza praca sprawiała , że przedsiębiorcy mogli sobie pozwolić na zatrudnienie dodatkowych pracowników . Spowodowało więc bezrobocie. Z czasem jednak inflacja się nasiliła i przerodziła się około połowy 1923 roku w hiperinflację. Ceny rosły w zastraszającym tempie , trudno było zatem kalkulować produkcję(nie wiadomo było , czy przychody ze sprzedaży danej partii towarów wystarczająca , aby na przykład zakupić surowce do produkcji następnej ). Eksport stawał się nie opłacalny. Zanikł tez rynek wewnętrzny , gdyż zubożałe i zarabiające coraz mniej społeczeństwo nie mogło sobie pozwolić na zakupy i starało się uciekać od marki polskiej. Kwitła spekulacja. Władysław Grabski (1874-1938) ekonomista i polityk. W lipcu 1920 roku jako premier reprezentował Polskę na konferencji w Spa. W 1923 roku ponownie objął funkcję premiera i ministra skarbu. Doprowadził do zahamowanie inflacji i wprowadzenia reformy walutowej.