Sztuka okresu Młodej Polski.

W okresie Młodej Polski nastąpił intensywny i wszechstronny rozwój sztuk plastycznych, które ukształtowały się pod wpływem tych samych czynników co literatura. W dziedzinie sztuki nie sformułowano jednolitego programu artystycznego - w okresie tym występowały różnorodne kierunki artystyczne:

- impresjonizm - przeszczepiony z Paryża przez W. Podkowińskiego i J. Pankiewicza, dał początek jego polskiej odmianie, silnie związanej z tradycją realistyczną (m.in. J. Fałat i zreformowana przez niego w tym duchu krakowska Szkoła Sztuk Pięknych, działalność towarzystwa "Sztuka", L. Wyczółkowski, S. Masłowski oraz J. Stanisławski i jego szkoła pejzażowa). Impresjoniści świadomie zacierali kontury malowanych przedmiotów, stosowali obok siebie jasne barwy, by wywołać wrażenie nieustającej zmienności; malowali oni znakomite, urokliwe pejzaże, przeniknięte jasnym światłem; szukali tematów, dotąd rzadko spotykanych w malarstwie, których dostarczała im ulica, kabarety i kawiarnie, gdzie tętniło życie naturalne i prawdziwe. Najwybitniejszymi impresjonistami we Francji byli: E. Manet, C. Monet, P.A. Renoir, E. Degas, G. Seurat, H. de Toulouse-Lautrec.

- symbolizm - równocześnie z impresjonizmem pojawił się symbolizm: początkowo tworzono dzieła o formie realistycznej i bogatej treści literackiej, mającej rangę symbolu, z czasem wątki symboliczne pogłębiły się i zróżnicowały, zaznaczył się też hermetyzm, ekskluzywność i dekadentyzm sztuki oraz pierwiastki ekspresyjne (obrazy J. Malczewskiego, J. Mehoffera, W. Weissa, G. Gwozdeckiego, W. Wojtkiewicza; rzeźby J. Szczepkowskiego, B. Biegasa, X. Dunikowskiego, K. Laszczki). W malarstwie zachodnioeuropejskim przedstawicielami symbolizmu są: P. Gauguin, A. Feuerbach, E. Munch.

- secesja - ważnym elementem stylistycznym tego czasu była secesja, której dekoracyjny charakter (falista, ekspresyjna linia, wyraźny obrys płaskiej plamy, motywy geometryczno-roślinne) znalazł odbicie w dekoracyjno-kolorystycznym malarstwie (S. Wyspiański, J. Mehoffer, E. Okuń), rzeźbie (B. Biegas, W. Szymanowski), architekturze (głównie detale), a zwłaszcza w sztuce użytkowej. W architekturze najbardziej znane są barcelońskie projekty A. Gaudiego: kościół Sagrada Familia i kamienice przy ulicy Las Ramblas.

- ekspresjonizm - największe znaczenie ma tu ekspresja (wyraz), a także inne ostre środki wyrazu: symbol, hiperbola, groteska. Ekspresjonizm łączył obrazy codzienności z wizjami kosmicznymi, wchłaniał tematy aż do ich całkowitego unicestwienia, pozwalając im żyć jedynie własną pulsującą świadomością, jak to miało miejsce np. w malarstwie V. van Gogha czy grafice E. Muncha. Nurt ten ukazywał przeżycia duchowe jako swoiste formy uczuciowego ekshibicjonizmu płynącego z głębin podświadomości.

Mimo wpływów sztuki zachodnioeuropejskiej, okres Młodej Polski cechowało dążenie do stworzenia odrębnej sztuki narodowej, przejawiające się m.in. we wprowadzeniu polskiej tematyki historycznej i specyfiki pejzażu, a zwłaszcza w szukaniu inspiracji w twórczości ludowej Podhala i okolic Krakowa (T. Axentowicz, W. Tetmajer, J. Szczepkowski) oraz Huculszczyzny (W. Jarocki, F. Pautsch). W architekturze powstał zakopiański styl (S. Witkiewicz). Zdobyczą Młodej Polski był rozkwit sztuki użytkowej, zwłaszcza grafiki (S. Wyspiański), architektury wnętrz, tkactwa artystycznego, meblarstwa, metaloplastyki; rozwinęła się także plastyka teatralna. Po raz pierwszy w sztuce polskiej dokonała się próba monumentalizacji form i syntezy sztuk plastycznych (zał. w 1911 roku przez W. Jastrzębowskiego ARMiR - Architektura, Rzeźba, Malarstwo i Rzemiosło Artystyczne).

Lektura dodatkowa:
- T. Dobrowolski, "Sztuka Młodej Polski"
- C. Reyero, "Klucze do sztuki. Od romantyzmu do impresjonizmu"