Pierwsze konstytucje.

Współcześnie termin "konstytucja" odnosi się do ustawy zasadniczej, czyli najważniejszego aktu prawnego określającego ustrój danego państwa, uprawnienia władz oraz obowiązki oraz prawa obywateli. Jednak w przeszłości znaczenie tego słowa nie było tak jednoznaczne. W Rzeczypospolitej mianem konstytucji określano zwykle ustawy sejmowe, które uchwalano na posiedzeniu. W czasie obrad wybierano posłów i senatorów, którzy odpowiedzialni byli za zredagowanie odpowiedniego tekstu takiego dokumentu. Akty te nabierały mocy prawnej z chwilą wpisania ich do ksiąg grodzkich w miejscowości, w której odbywał się sejm. Konstytucje sejmowe drukowano po łacinie, a od połowy XVI w. - w języku polskim. Jednym z pierwszych i najważniejszych tego rodzaju dokumentów była konstytucja Nihil novi z 1505 roku, ustalająca ustrój państwa i rolę trzech stanów sejmujących. Zgodnie z jej założeniami, najwyższe uprawnienia w państwie a także wspólne decydowanie o polityce i uchwalanie innych praw przysługiwało królowi, senatowi oraz izbie poselskiej. Dopiero w XVIII w. słowo "konstytucja" nabrało nowego znaczenia. W epoce oświecenia myśliciele głosili potrzebę uregulowania stosunków politycznych i społecznych między władcą a poddanymi za pomocą specjalnego aktu prawnego, nazywanego aktem zasadniczym lub też konstytucją. Uważano zatem, że funkcjonowanie państwa powinno opierać się na umowie społecznej. Zgodnie z poglądami francuskiego myśliciela Monteskiusza za najkorzystniejszy sposób rządów uznawano podział władzy na ustawodawczą, wykonawczą oraz sądowniczą. Pierwszy akt prawny, który zawierał tego typu ustalenia, spisano w stanie Wirginia w Ameryce Północnej w 1776 roku. Początkowo kolonie Ameryki Północnej, które w XVIII w. zbuntowały się przeciwko Wielkiej Brytanii i utworzyły własne państwo, posiadały odrębne akty konstytucyjne. W dokumentach tych spisywano prawa i wolności obywateli, a również ustalano sposób podziału władzy w poszczególnych stanach. Dlatego Stany Zjednoczone tworzyły wówczas luźną konfederację państw z bardzo ograniczoną władzą centralną. Różnice polityczne i odmienne interesy gospodarcze każdego ze stanów groziły jednak rozbiciem nowo powstałego kraju. Obawy te oraz trudna sytuacja ekonomiczna państwa po uzyskaniu niepodległości sprawiły, iż zaczęto rozwijać ideę utworzenia silnej władzy centralnej, scalającej wszystkie prowincje. W tym celu w 1787 r. zwołano w Filadelfii Konwencję Konstytucyjną, której celem było opracowanie konstytucji Stanów Zjednoczonych. Przez 4 miesiące grupa około 50 polityków i prawników pod przewodnictwem Jerzego Waszyngtona przygotowała projekt ogólnopaństwowej ustawy zasadniczej. Po burzliwych obradach 17 września 1787 roku uchwalono wspólną dla wszystkich Amerykanów konstytucję federalną. Podzieliła ona władzę na ustawodawczą, wykonawczą a także sądowniczą. Akt ten był wyrazem kompromisu pomiędzy stanami z południa kraju, opowiadającymi się za luźnym związkiem stanów, a Północą, dążącą do scentralizowania i wzmocnienia władzy. Ostatecznie konstytucja została ratyfikowana, czyli zatwierdzona przez wszystkie stany. W Europie pierwszą ustawę zasadniczą uchwalono w Rzeczypospolitej. Prace nad dokumentem trwały wiele miesięcy w trakcie obrad Sejmu Wielkiego, a uczestniczyli w nich król Stanisław August Poniatowski wraz ze swoimi współpracownikami oraz stronnictwo patriotyczne, na którego czele stał Ignacy Potocki. Ostateczny tekst ustawy był dziełem władcy i Ignacego Potockiego oraz współpracowników - Hugona Kołłątaja oraz księdza Scypiona Piattolego. W obawie przed przeciwnikami z ugrupowania hetmańskiego prace nad konstytucją utrzymywano w tajemnicy. Jako datę głosowania nad uchwaleniem ustawy wybrano 3 maja, kiedy w Warszawie w związku z obchodami świąt wielkanocnych znajdowało się około 30 % państw posłów, w większości zwolenników reform. Uchwalili oni wówczas konstytucję która została zaprzysiężona również przez króla.