Widmo dyktatorów

W latach 1918-1939, a więc między I a II wojną światową, społeczeństwa kilku państw europejskich zostały pozbawione wpływu na władzę. Rządy w nich przejęli dyktatorzy. Nie podlegali oni żadnej kontroli i mieli nieograniczoną władzę. Do ich dyspozycji był cały aparat państwowy (instytucje, wojsko, policja). Przykładem państwa dyktatorskiego jest Rosja, gdzie od 1917 roku rządy sprawowali bolszewicy (komuniści). W drugiej połowie lat 20, do władzy doszedł Józef Stalin. Stał się on panem życia i śmierci milionów mieszkańców tego olbrzymiego kraju, który od 1922 roku przyjął nazwę Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Rządy dyktatorskie zaprowadzono nie tylko w ZSRR, ale też we Włoszech i Niemczech. Po I wojnie światowej przezywały one poważne trudności gospodarcze. Wzrastało bezrobocie, duża część społeczeństwa żyła w ciężkich warunkach, panował chaos polityczny, trwały kłótnie i spory między różnymi partiami. Rodziło to niezadowolenie z rządów parlamentarnych (demokratycznych), które oskarżono o nieudolność i obarczono winą za stan kraju. W tej sytuacji duże poparcie społeczne we Włoszech i Niemczech zyskiwali faszyści (faszystów niemieckich nazywamy również nazistami). Faszyści twierdzili, że władza powinna spoczywać w ręku "silnego człowieka", czyli dyktatora o olbrzymim zakresie władzy. Miał on zaprowadzić w państwie porządek i zapewnić prawidłowe funkcjonowanie życia społecznego i gospodarczego. Naziści obiecywali społeczeństwu, że po przejęciu władzy zlikwidują bezrobocie, zapewnią dobrobyt i pomszczą klęskę Niemiec w I wojnie światowej. Znaczna część niezadowolonego społeczeństwa niemieckiego uwierzyła w hasła nazistów i na nich oddała swoje głosy w wyborach. Dzięki temu ich przywódca Adolf Hitler został w 1933 r. kanclerzem, czyli premierem rządu. Przy poparciu partii nazistowskiej przystąpił natychmiast do likwidowania swobód demokratycznych i umacniania swej władzy. Zarówno komuniści, jak i faszyści chcieli zmusić społeczeństwa do ślepego posłuszeństwa wobec dyktatorów. Dzięki odpowiedniej propagandzie wmawiano, że są oni nieomylni, a wszystkie ich decyzje służą wyłącznie dobru państwa i społeczeństwa. Na ich cześć organizowano wielkie manifestacje i defilady wojskowe. W miejscach publicznych (np. szkołach, urzędach) zawieszano ich portrety, układano o nich pieśni, sztuki teatralne, kręcono filmy, stawiano pomniki. Szczególnie dbano o wychowywanie dzieci i młodzieży w duchu bezkrytycznego i bezwzględnego posłuszeństwa wobec dyktatorów. Ludność Niemiec, Włoch i Związku Radzieckiego została pozbawiona podstawowych praw. Zniesiono wolność słowa i nietykalność osobistą. Nie można było krytykować władz ani wypowiadać swobodnie poglądów. W państwach dyktatorskich istniała policja polityczna. Jej funkcjonariusze śledzili i aresztowali tych którzy krytykowali władzę. Za najmniejszy przejaw nieposłuszeństwa karano śmiercią, a oskarżeni nie mieli nawet prawa do procesu. Utworzono obozy koncentracyjne w ZSRR nazywane łagrami. Zabijano tam miliony ludzi, zmuszając do niewolniczej pracy. Skazańcy pracowali przy wyrębie lasów, budowie kanałów i zakładów przemysłowych. Wielu nie wytrzymywało trudów katorżniczej pracy i obozowego życia. Umierali z głodu, zimna, chorób oraz wycieńczenia.Obozy koncentracyjne utworzone na terenie Niemiec początkowo były niewielkie, rozbudowano je później. Mieszkańcy Związku Radzieckiego zostali pozbawieni prawa do posiadania własności prywatnej i prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorstwa, nawet najmniejsze warsztaty rzemieślnicze, przejęło państwo. Podobnie potraktowano chłopów. Musieli oni oddać swe gospodarstwa.Kto nie chciał tego zrobić, był skazywany na śmierć lub wysłany do obozu.