Znajdź w literaturze potwierdzenie sądu, że „ludzie wrażliwi nie zaznają spokoju ducha”.

W literaturze występuje wielu bohaterów wrażliwych, którzy z różnych powodów muszą dokonywać wyborów pomiędzy dobrem własnym a dobrem ogółu. Mus dokonywania owych wyborów prowadzi do ich wewnętrznego rozdarcia, do niepokoju ducha.

Typowym bohaterem wrażliwym, który przeżywa takie wewnętrzne rozdarcie jest tytułowy bohater poetyckiej powieści Adama Mickiewicza, Konrad Wallenrod. Był on Litwinem od dzieciństwa wychowywanym na zamku krzyżackim. Trafił tam w wyniku porwania i obce mu byłyby losy rodaków, gdyby nie przebywający w krzyżackiej niewoli litewski pieśniarz Halban. Dzięki zaszczepionej miłości do prawdziwej ojczyzny kilka lat później Konrad w czasie krzyżackiej wyprawy wojennej przeciwko Litwie przeszedł na stronę atakowanych dobrowolnie oddając się do niewoli. W ten sposób trafił na dwór litewskiego księcia, gdzie poznał jego córkę – Aldonę, którą wkrótce poślubił. Nie mógł jednak żyć szczęśliwie w własnej ojczyźnie przy boku żony w czasach, kiedy Krzyżacy najeżdżali kraj. Wrażliwy na losy Litwy podjął trudną decyzję powrotu do Zakonu i życia wśród wrogów.
Po wielu latach życia z Krzyżakami Konrad doczekał się najwyższej godności: został Wielkim Mistrzem Krzyżackim. Pozwoliło mu to tak rządzić, aby wyrządzić jak najwięcej strat Zakonowi. W czasie jego rządów runęła potęga Zakonu a Litwa została oswobodzona. Bohater nie potrafił się jednak cieszyć szczęściem własnym i swojego narodu; nie mógł zaznać spokoju ducha. Piętno zdrady było dla niego tak dotkliwe, że po spełnieniu obowiązku wobec ojczyzny popełnił samobójstwo.

Innym bohaterem wrażliwym nie mogącym zaznać spokoju ducha jest bohater „Dziadów” Mickiewicza, Gustaw-Konrad. W czasie młodości został aresztowany i osadzony w carskim więzieniu. Cierpiał głód, tortury fizyczne i psychiczne. Z bezradną rozpaczą przysłuchiwał się opowiadaniom o losach innych Polaków wywożonych na Syberię. Jego wrażliwość na losy innych najlepiej wyrażona jest w wyznaniu: „Nazywam się Milijon, bo za milijony kocham i cierpię katusze. Czuję cierpienia całego narodu jak matka czuje w łonie bole swojego płodu.”. Chcąc odkupić grzechy wszystkich Polaków, Konrad bluźni przeciw Bogu. Wrażliwość na losy narodu polskiego kłóci się w nim z wiarą chrześcijańską. W tym momencie przestaje zaznawać spokoju ducha.

W epoce Młodej Polski bohaterem tego typu jest na pewno dr Judym z „Ludzi bezdomnych”. Całe swoje zawodowe życie poświęcił leczeniu ludzi biednych. Był on bowiem zwolennikiem walki o sprawiedliwość społeczną. Nie mógł on zaznać spokoju ducha widząc, że jego praca nie przynosi efektów. Pomimo tego złożył życiu ofiarę z własnego szczęścia i do końca był wierny ideałom.

Z podobnych i zupełnie innych powodów spokoju ducha nie może zaznać Wokulski, bohater powieści „Lalka” Bolesława Prusa. Bohater jest bogatym kupcem, który do wszystkiego, co posiada doszedł samemu. Pamiętając, że za młodu nie posiadał nic, jest on wrażliwy na życie innych, zwłaszcza biednych ludzi. Stara się on pomagać w ramach swoich możliwości, jednak wie, że nie jest w stanie pomóc wszystkim.
Wokulski jest poza tym wrażliwy na wdzięki Izabeli. Uczucie do niej kieruje życiem zawodowym bohatera. Aby być bliżej niej, Wokulski wchodzi w spółkę handlową z jej ojcem. Kiedy orientuje się, że jest jej obojętny, traci pewność siebie. W połączeniu z wiedzą niemożności pomocy wszystkim potrzebującym, Wokulski traci spokój ducha, wyjeżdża, i prawdopodobnie nigdy go nie odzyska.

Pomimo tego, że „ludzie wrażliwi nie zaznają spokoju ducha” ich obecność w literaturze jest nieodzowna. Jakże bowiem ich życie jest podobne do naszego, rzeczywistego...