Europa po Kongresie Wiedeńskim

Władcy państw europejskich, aby utrzymać porządek polityczny wprowadzony w wyniku ustaleń kongresu wiedeńskiego, postanowili zawrzeć sojusz. Powstał on z inicjatywy cara Rosji Aleksandra I, a zagorzałym zwolennikiem porozumienia był również minister spraw zagranicznych i kanclerz Austrii Klemens von Metternich. Akt potwierdzający powstanie przymierza podpisali we wrześniu w 1815 roku władcy Austrii, Prus oraz Rosji. W polityce wewnętrznej i zagranicznej zobowiązali się kierować zasadami Ewangelii, dlatego układ ten nazywano Świętym Przymierzem. Oprócz obrony postanowień kongresu wiedeńskiego celem uczestników paktu była współpraca w zwalczaniu ruchów społecznych i narodowych, a także tłumienie rewolucji i powstań.W kolejnych latach do Świętego Przymierza zaproszono wszystkie kraje europejskie oprócz niechrześcijańskiej Turcji. Ostatecznie do związku przystąpiło 16 państw, w tym również Francja. Natomiast poza sojuszem pozostały w Europie Wielka Brytania, Turcja i Państwo Kościelne. Podpisania porozumienia odmówiły także Stany Zjednoczone. Na początku istnienia przymierza mocarstw skrupulatnie stosowały się do zapisów o wzajemnej pomocy w walce przeciwko buntom, rewolucjom i powstaniom. Jednak w późniejszych latach sojusz znacznie osłabł, a pomiędzy należącymi do niego państwami zaczęły wybuchać konflikty. Ustanowiony w Wiedniu nowy porządek polityczny miał od początku istnienia wielu przeciwników. Sprzymierzone mocarstwa nie liczyły się bowiem z interesami wielu narodów oraz działały wbrew dążącym do reform społeczeństwom. Próby utrzymania starego lądu odbywały się więc bez respektowania praw narodowych, politycznych oraz obywatelskich. Niemożliwe okazało się też odwrócenie zapoczątkowanych w wyniku rewolucji francuskiej przemian społecznych, których gotowi byli bronić zwolennicy z całej Europy. Z tego powodu od początku lat dwudziestych XIX w. zaczęły wybuchać liczne rewolucje i powstania narodowe - m.in. we Włoszech, w Hiszpanii, Rosji, Belgii a także w Polsce. Najwcześniej przeciwko systemowi wiedeńskiemu wystąpiło założone na początku XIX w. tajne stowarzyszenie karbonariuszy. Nazwa organizacji pochodzi od łacińskiego słowa carbo, co oznacza "węgiel". Określenia tego zaczęto używać ze względu na miejsce ukrywania się ściganych karbonariuszy - szukali oni schronienia w lasach, w szałasach robotników zajmujących się wypalaniem węgla drzewnego. Stowarzyszenie najdynamiczniej rozwijało się we Włoszech, gdzie swoją działalność prowadził Filippo Bionarroti, jeden z najsłynniejszych karbonariuszy. Celem organizacji była walka z władzą absolutną o sprawiedliwość społeczną oraz wyzwolenie obywateli. Domagano się także ograniczenia politycznej roli Kościoła katolickiego i przejęcia jego ogromnych majątków. Założenia te chciano zrealizować metodą zamachów na monarchów oraz ich urzędników. Nie doceniano jednak roli propagandy i nie starano się pozyskać do swoich celów większej liczby zwolenników, licząc, że oni sami spontanicznie przyłączą się do spisku. Ruch karbonariuszy rozpowszechniał się również we Francji, w Hiszpanii oraz w Niemczech. Jego przedstawiciele stali się inicjatorami powstań, które były przeciwko rządom absolutnym, między innymi w 1820 r. - w Neapolu i na Sycylii, w 1821 roku w Piemoncie, a w 1831 r. - w Państwie Kościelnym. Przedsięwzięcia te zakończyły się jednak niepowodzeniem, co przyczyniło się do spadku znaczenia organizacji. Sytuację karbonariuszy pogorszyła dodatkowo śmierć ich przywódcy oraz prześladowania ze strony policji. Ostatecznie swoją działalność węglarze zakończyli w latach trzydziestych XIX wieku.