Wpływ przyrody na życie człowieka na podstawie Chłopów Władysława Reymonta oraz wiersza Na lipę Jana Kochanowskiego

Władysław Reymont i Jan Kochanowski to pisarze, którzy w sposób szczególny upodobali sobie wieś oraz przyrodę. Jednak są to dwa różne ich obrazy. Należy pamiętać, iż okresy, w jakich tworzyli wymienieni pisarze, znacząco się od siebie różniły, chociażby ze względu na estetykę i tematykę utworów.

Chłopi to powieść, której głównym tematem jest wieś. Autor chciał przedstawić uogólniony obraz polskiej wsi. Przestrzeń utworu jest ograniczona — skupia się jedynie na obszarze tej konkretnej wsi oraz jej najbliżej okolicy, poza którą akcja powieści przenosi się bardzo rzadko. Świat zewnętrzny istnieje jedynie w opowieściach ludzi. Wyraźnie widać, że to co na zewnątrz jest dla bohaterów zagrożeniem, ponieważ jest im to obce. Jest to wyraźny przykład niechęci odnoszącej się do rzeczy nieznanych. Mieszkańcy czują się swojsko na swoim terytorium, gdyż życie na wsi należy do pewnego cyklu, o czym napiszę później. On to właśnie sprawia, że ich życie jest przewidywalne, czyli ich zdaniem w zupełności bezpieczne.

Czas w powieści nie jest określony z punktu historycznego. Bardziej istotne jest, że jest to czas wyznaczany w kategorii cykliczności, czyli oparty na następstwie pór roku, powtarzalności rytmu natury. Taki właśnie czas organizuje całą egzystencję Lipiec, nadaje jej sens i strukturę. W społeczności wsi tej, jest bardzo ważny porządek pór roku i ich wpływ na człowieka, w którym szczególną rolę zajmują Boże Narodzenie, Wielkanoc oraz Boże Ciało. We wsi istnieje pewnego rodzaju hierarchia od której każdy jest uzależniony, z kolei owa hierarchia uzależniona jest właśnie od przyrody. Od urodzajności zależy dostatek lub bieda mieszkańców. Pomiędzy porządkiem natury a sferą sacrum nie ma żadnej sprzeczności. Przykładem może być życie Boryny, które zostaje porównane do dojrzałego kłosu, który przychodzi zbierać żniwiarz, jest to symbolika śmierci. Pozwala ona zrozumieć jak wielką wagę przykładano do związku z przyrodą, dzięki któremu nawet śmierć staje się czymś naturalnym, jest pewnym porządkiem. Życie jawi się również jako rodzaj pewnego cyklu, w który jest wpisany każdy człowiek. Naturalizm zajmuje czołową rolę w powieści. Nie tylko staje się techniką prezentowania rzeczywistości, ale jest również odpowiedzialny za ukazanie człowieka we wszystkich sferach życia. Ukazuje go jako poddanego porządkowi natury. Pojawia się zestawienie rytmu życia codziennego, wyznaczanego poprzez cykliczność przyrody oraz miłość — jako uczucie biologiczne.

Całkiem inny obraz przyrody rysuje się we fraszce Kochanowskiego. Przyroda jest zawsze źródłem dobra, dobrostanu. Reprezentantem przyrody jest w tym utworze lipa, drzewo, które od razu przywodzi na myśl skojarzenie z poetą. Jest ona ożywiona, gdyż mówi zachęcająco: „Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie! Nie dójdzie cię tu słońce, przyrzekam ja tobie, Choć się nawysszej wzbije, a proste promienie Ściągną pod swoje drzewa rozstrzelane cienie”. Podany fragment jasno mówi o harmonii z naturą, która służy człowiekowi swoim cieniem oraz podkreśla, że pod nią człowiek zazna chłodu, może także słuchać ćwierkania ptaków. „Z mego wonnego kwiatu pracowite pszczoły Biorą miód, który potym szlachci pańskie stoły”. Epitety podkreślają harmonię w naturze: „proste promienie, rozstrzelane cienie, chłodne wiatry”. Występują także personifikacje np.: „siądź pod mym liściem”. Symbioza, to słowo, które w pełni opisuje stosunek człowieka i przyrody. W wierszu jawi się życie pozbawione trosk oraz przesłanie, iż celem życia jest dążenie do szczęścia i harmonii. Ale to nie jedyne odniesienie do filozofii w wierszu.

W obu utworach mamy do czynienia z całkiem różnym stosunkiem do przyrody. U Kochanowskiego jest to obopólne zespolenie człowieka i natury, zaś w Chłopach jest uzależnienie człowieka od natury.