Kordian jako bohater romantyczny.

"Człowiek- Serca" - tak z łacińskiego tłumaczy się imię tytułowego bohatera poematu J. Słowackiego pt. "Kordian". Z pewnością jest to postać interesująca, niepowtarzalne indywiduum, uosabiające najważniejsze dylematy pokolenia, które wzięło udział w powstaniu listopadowym. Roztargniony marzyciel, idealista, samotny patriota, heroiczny bohater? Kim on właściwie jest?

Poznajemy go jako 15- letniego chłopca, który dopiero dorasta do czynów męskich. Kordian szuka ideału wykraczającego poza codzienność, pragnie dokonać czegoś niezwykłego. Wszelkie jednakże próby i pomysły okazują się nierealne. Pomiędzy życiem społecznym a ideałami ugruntowanymi przez romantyzm (wartość nieprzeciętnej jednostki, niepowtarzalna miłość, moralny autorytet papiestwa) dostrzega przepaść. W czasie podróży dochodzi do wniosku, że światem rządzi pieniądz, a "wiara dziecinna padła na papieskich progach." Kordian przeżywa ból istnienia, wyobcowania, brak możliwości działania. Laura lekceważy młodocianego kochanka, on pozbawiony silnej woli, nie jest w stanie nawet skutecznie popełnić samobójstwa. Trawi go romantyczna "choroba wieku". Kontakt z alpejską naturą na Mont Blanc staje się dla niego momentem przełomowym. W umyśle Kordiana pojawia się romantyczna idea wyzwolenia Europy. Wzorują się na postaci szwajcarskiego bohatera – Arnolda Winkelrieda za najwyższą wartość uznaje wolną ojczyznę. Z Kordiana przeradza się w Konrada z "III części Dziadów" – nieprzeciętną jednostkę zdolną do bezgranicznych poświęceń w imię wolności narodu. Postanawia zabić rosyjskiego cara i króla Polski, jednak zawiązany przez niego spisek okazuje się być nierealny i niedojrzały. Płomienne przemówienie Kordiana do spiskowców trafia w pustkę. Osamotniony bohater uświadamia sobie w końcu, że i on nie ma także dość siły, by zabić Cara. W jego umyśle walczą dwie przeciwstawne wartości: tradycja etyki rycerskiej, która wykluczała działanie podstępne, niepodważalność żołnierskiej przysięgi wobec zwierzchnika państwa, a z drugiej strony konieczność bezwzględnej walki z władcą-uzurpatorem i perspektywa wolnej ojczyzny bez króla. Wrażliwa struktura psychiczna bohatera i jego poetycka wyobraźnia wywołują halucynacje i romantyczny zapaleniec trafia ostatecznie do szpitala dla obłąkanych, by tutaj uświadomić sobie bezowocność własnych usiłowań, wynikającą z ulegania mitom poezji tyrtejskiej.

Kordian nie może więc sprostać własnym zamierzeniom. Jest rozdarty moralnie, brak mu silnej woli, determinacji, ulega poetyckiej wyobraźni. Taka jednostka nie jest w stanie podjąć walki o niepodległość. Kordian urzeka jednak czystością intencji:

"Jestem cały i jeden... A gdy kraj ocalę,
Nie zasiądę na tronie, przy tronie, pod tronem,
Ja się w chwili ofiarnej jak kadzidło spalę!"

W młodości doznaje rozczarowania, które powoduje, że odpowiedzi na swoje pytania musi szukać w sobie, przeciwstawiając się całemu światu. Bunt romantyczny nie zawsze nastawiony jest na zwycięstwo. Kordian cierpi, bo nie jest w stanie znaleźć sensu życia. To cierpienie to właściwie manifest, znak czasów, cecha romantycznej postawy.

Kordian jako typ romantycznego poety przypomina Mickiewiczowskiego Konrada. Podobnie jak Konrad formułuje koncepcję jednostkowego działania i poświęcenia za wolność zbiorowości. Ale w zetknięciu z rzeczywistością program ten okazuje się jedynie złudnym marzeniem. W szpitalu wariatów uświadamia sobie, że jego idea winkelriedyzmu jest w istocie podobna do pomysłów ludzi psychicznie chorych. Odegranie roli analogicznej do Mickiewiczowskiego zbawcy narodu – Konrada, okazało się niemożliwe. Postawa i cierpienie tego bohatera jest więc "chorobą czasu, jest to duchem wieku!" ··