1. Budowa, środowisko życia, przedstawiciele gromady wijów.
a) Budowa:
- wydłużone ciało, wielosegmentowe
- dobrze rozwinięta głowa
b) Środowisko życia:
-miejsca zacienione, niezbyt suche
- występują w lasach liściastych, parkach, ogrodach, pod kamieniami, pod korą próchniejących pni
c) Przedstawiciele:
- wije drapieżne (drewniak, skolopendry)
- wije roślinożerne (krociongi)
2. Cechy charakterystyczne w budowie owadów:
a) Rodzaje aparatów gębowych:
- gryzący (konik polny)
- gryząco-liżący (pszczoła)
- liżący (mucha)
- ssący (motyl)
- kłująco-ssący (komar)
b) Typy odnóży u owadów:
- kroczne (mucha)
- pływne (pływak)
-grzebiące (turkuć)
-chwytne (płoszczyca)
Budowa odnóża:
- biodro i krętacz
- udo
- goleń
- stopa
c) funkcje wydalnicze spełniają cewki Malpighiego, które są cienkimi, licznymi, ślepymi wyrostkami części układu pokarmowego.
d) układ oddechowy stanowią tchawki, do których powietrze wnika przez otworki zwane przetchlinkami. Najcieńsze tchawki to trachole.
e) występuje tzw. oko złożone.
Rozród owadów:
a) Rozmnażanie płciowe (również partenogenetyczna tzn. dzieworództwo) rozwój zarodka z niezapłodnionego jaja
b) Przemiana pokoleń
c) Rozwój złożony z przeobrażaniem:
- zupełne (jajo; larwa np. gąsienica, zerw, pędrak; poczwarka; owad dorosły –imago)
Np. motyl, mucha, chrząszcze
- niezupełne (jajo, larwa, imago)
Np. konik polny, ważka, karaluch, pluskwa
Życie społeczne owadów - ich znaczenie w przyrodzie i gospodarce człowieka
1. Znaczenie stawonogów
- biorą udział w zapylaniu kwiatów wielu roślin (owady)
- dostarczają miodu, wosku, włókien jedwabnych
- uczestniczą w procesach glebotwórczych (termity, mrówki)
- współtworzą obieg materii w przyrodzie (owady, saprofagi)
- rozsiewają nasiona (wszystkożercy np. mrówki)
- zapewniają równowagę biocenotyczną (stawonogi drapieżne)
- wykorzystywane są do walki biologicznej (tęczniki, kruszynki, owadziarki)
- roznoszą choroby człowieka (wesz ludzka, komar widliszek, pluskwa domowa, mucha tse-tse, mucha domowa)
- niszczą tkaniny wełniane (mole), meble (kołatki)
- wywołują alergie (roztocze)
2. Owady społeczne
a) Pszczoły, mrówki, termity
b) Osy, trzmiele
To owady stanowiące potomstwo jednej lub kilku samic żyjące w zorganizowanych społeczeństwach (koloniach), w których wytwarza się mniej lub bardziej zorganizowany podział pracy. W skład kolonii wchodzi kilka odmiennych typów osobników, a każdy typ przystosowany jest do określonej funkcji. Aby społeczeństwo mogło funkcjonować owady komunikują się za pomocą feromonów oraz specjalnych ruchów (taniec).
