Motyw kobiety fatalnej na przykładzie Jagny z "Chłopów" Reymonta i obrazów artystów modernistycznych

Kobieta fatalna, istota fascynująca mężczyzn, pociągająca ich za sobą i niszcząca ich. Znienawidzona przez kobiety i poważnych przedstawicieli społeczeństwa, którzy w głębi duszy czują, że jej niebezpieczeństwo, które za nią idzie, kusi ich. Tak atrakcyjny motyw nie mógł nie zostać wykorzystany przez pisarzy i artystów. Na przykładzie Jagny z „Chłopów” i obrazów modernistycznych, chciałabym w skrócie zarysować wizerunek kobiety fatalnej.

Bohaterka powieści Reymonta to wiejska dziewczyna, wywodząca się z rodu Paczesiów, została drugą żoną starego i bogatego chłopa, Macieja Boryny. Miała romans z synem męża, Antkiem, wójtem, synem organisty i innymi. Za jej niemoralność została ukarana przez społeczność swojej wsi poprzez wywiezienie na taczce z gnojem i obrzucenie kamieniami. Była bardzo piękną dziewczyną. Miała jasne blond włosy, niebieskie oczy, wiśniowe wargi i białe zęby. Ubierała się kolorowo i bogato, a jej postawa była dumna i szlachetna. Z charakteru była jednak leniwa, lubiła się stroić, robić wycinanki, barwić pisanki i chodzić po wróżby do Cyganek. Była pełna sprzeczności, kierowała się bezwolnie naturalnymi instynktami, nie potrafiła zapanować nad swoimi emocjami, pragnieniami, była pozbawiona ambicji materialnych. Nie posiadała, żadnych głębszych rozmyślań i refleksji. Nie miała również poczucia winy. Reymont przedstawił Jagnę poprzez porównanie jej ze świętą ziemią. Jest tak samo jak ona bezwolna, pozbawiona refleksji, biernie poddająca się instynktom, co uznaje się za idealny stan, czyli święty. Jagna jest jak żywioły natury, targana rozmaitymi skrajnymi emocjami, żywiołowa, namiętna, pełna poczucia krzywdy, żalu, złości i agresji. Otoczenie zauważało ją jako wyjątkową z powodu jej niezwyklej urody. Matka uważała, że jej to istota delikatna i wrażliwa, która padła ofiarą losu. Mateusza sądził, że to kobieta pełna temperamentu, obiekt pożądania trudny do zdobycia. Antek widział ja jako kobietę - niespokojnego ducha i partnerkę. A jego żona Hanka myślała o niej tylko w kategoriach leniwej i chciwej kobiety.

Kolejne przykłady na wykorzystanie motywu kobiet fatalnej obrazy modernistów, Podkowińskiego i Muncha. Pierwszy z nich przedstawia kobietę nagłą, o złotych włosach, tulącą się do grzbietu rumaka. Koń zaś jest czarny, rozszalały o przekrwionych oczach i z rozdętymi chrapami. Spod jego kopyt wyskakują płomienie. Dominuje nastrój ekstazy i żywioł namiętności. Munch namalował nagą kobietę, której twarz wyraża ekstazę erotyczną. Jej włosy są czarne i splątane. Czerwona aureola jest znakiem kurtyzany, mały nieboszczyk i roje plemników są symbolem połączenia życia ze śmiercią. Kontekstem dla obu dzieł są obrazy G. Klimta oraz postać Salome, księżniczki i córki Herodiady, postaci biblijnej, której ojciec, Herod Antypas, zachwycany jej tańcem, obiecał spełnić każde życzenie. Ona natomiast zażądała głowy Jana Chrzciciela na tacy. Postać ta stała się ulubionym tematem malarzy europejskich, dekadentów i symbolistów.

Podsumowując kobieta fatalna jest motywem który powstał na wzór księżniczki Salome, odznacza się cielesną zmysłowością i erotyzmem. Jest modliszką pożerającą męskie serca i siłą destrukcyjną. Kieruje się tylko naturalnymi instynktami. Pod względem wyglądu o jej zmysłowości i sile erotycznej świadczą gęste włosy. Dzięki tym cechom jest tajemnicza a to wzbudza fascynację.