I i II wojna światowa

Bezpośrednią przyczyna wybuchu I wojny światowej było ultimatum rządu Austro-Węgier skierowane do rządu serbskiego w związku z zamachem na austryjackiego następcę tronu, arcyksięcia Franciszka Ferdynanda dokonanym w czerwcu 1914 roku w Sarajewie. W wojnie wzięły udział dwa przeciwstawne obozy państw, wierzące, iż walki potrwają kilka miesięcy. Plany zakładające błyskawiczne ataki i szybkie przemieszczanie wojska pozostały jednak na papierze. Wojna przybrała charakter pozycyjny, walczące armie traciły setki tysięcy żołnierzy. W 1915 roku do walk wprowadzono lotnictwo, rok później czołgi i okręty podwodne. W bitwie pod Ypers Niemcy użyli gazów bojowych, których stosowania ze względu na szkodliwość zakazały umowy międzynarodowe. Na froncie zachodnim niezwykle krwawa bitwa stoczona w 1916 roku pod Vedun i walki nad Sommą nie przynosiły wyraźnego rozstrzygnięcia, ale przesądziły o charakterze wojny, jako „wojny na wykończenie”. Z punktu widzenia wojskowego I wojna światowa była ważnym etapem
w rozwoju strategii sztuki wojennej, gdyż m.in. pojawiły się zupełnie nowe rodzaje broni. Niezwykle doniosłe były następstwa społeczno-polityczne oraz wpływ wojny na przemiany w układzie sił na arenie międzynarodowej. Zawarte w 1918 roku traktaty pokojowe utworzyły nową mapę polityczną Europy. Powstała monarchia austro-węgierska, w środkowej i południowo-wschodniej Europie powstawały nowe Państwa lub odzyskiwały niepodległość (Polska, Czechosłowacja, Jugosławia, Łotwa, Litwa, Estonia i Finlandia), Niemcy stały się republiką a w Rosji powstało państwo rządzone przez Bolszewików. Po I wojnie światowej nastąpiły również zmiany w stylu życia powojennego społeczeństwa. Polska stanęła przed trudnym zadaniem likwidacji tragicznych następstw wojny, odbudowy zniszczonych miast, dworców kolejowych. Ogromne straty poniosła ludność wsi, pola leżały odłogiem, wybito prawie połowę żywego inwentarzu. Z pomocą pospieszył Polakom Komitet Amerykański przesyłając odzież i żywność. W Niemczech pojawił się i rozwinął nazizm (narodowy socjalizm, hitleryzm) jako protest przeciw klęsce Niemiec w I Wojnie Światowej, kładąc kres ekspansjonizmowi cesarstwa przeciw systemowi wersalskiemu oraz kryzysowi pierwszych lat powojennych. W roku 1919 wojska radzieckie rozpoczęły operację zbrojną, w wyniku której miały wesprzeć ferment rewolucyjny ogarniający po zakończeniu I wojny światowej Europę Środkową. Akcja ta miała zapoczątkować rewolucję europejską i przynieść zwycięstwo komunizmowi. Przełomowym momentem wojny okazała się bitwa warszawska, rozegrana w dniach 13-25 sierpnia 1920. Klęskę poniosła Armia Czerwona, podpisano układ o zawieszeniu broni i ryski traktat pokojowy kończący wojnę. Pierwsza wojna światowa była także bodźcem do rozwoju wielu dziedzin. W 1920 roku zorganizowano w Londynie wystawę „Idealne mieszkanie”, na którym przedstawione były sprzęty ułatwiające życie domowe.
W Stanach Zjednoczonych rozpoczęto produkcję lodówek a elektryczność stała się jednym z najważniejszych czynników zmieniających życie. W mieszkaniach pojawiły się łazienki z wannami i WC. W połączeniu z poprawą sposobu odżywiania i lepszą opieką lekarską spowodowały wydłużenie życia. W 1918 roku rząd brytyjski przyznał kobietom powyżej 30-tego roku życia prawo do głosowania. W 1919 roku wydano dekret o obowiązku szkolnym. Za najważniejsze zadanie uznano rozbudowę oświaty.
Natomiast II wojna światowa rozpoczęła się nalotem wojsk niemieckich na Polskę we wrześniu 1939 roku. Wymagała zupełnie nowego sposobu jej prowadzenia, czyli taktyki. Polegała przede wszystkim na szybkości prowadzonych działań wojennych z jednoczesnym wykorzystaniem wojsk pancernych i lotnictwa. Nosiła nazwę wojny błyskawicznej. Często stosowaną przez okupantów metodą był terror, dochodziło do nieuzasadnionych aktów niszczenia, odbierania fabryk, warsztatów, ludzie traktowani byli jak niewolnicy. Po wybuchu wojny na ziemiach polskich Niemcy przeprowadzali szczegółowo zaplanowaną zagładę narodu żydowskiego (holokaust). Antagonizm komunistyczno-demokracyjny i komunistyczno-faszystowski jak i zaborcza polityka państw osi doprowadziły do największego konfliktu zbrojnego w dziejach ludzkości. W jej trakcie dokonano nacjonalizacji przemysłu, banków i kolei, zlikwidowano handel prywatny, wprowadzono obowiązek pracy i militaryzację niektórych gałęzi przemysłu. Podstawowy problem aprowizacji rozstrzygnięto poprzez wprowadzenie dystrybucji dóbr, przymusowych kontyngentów i reglamentacji artykułów spożywczych. Podjęto starania zmierzające do wyparcia rubla jako głównego środka wymiany i wprowadzenia gospodarki bezpieniężnej. Trzy lata urzeczywistniania polityki komunizmu wojennego doprowadziły do zaniku obiegu pieniądza, hiperinflacji, spadku produkcji przemysłowej i rolniczej, upadku wolnego rynku, gwałtownego zmniejszenia się liczby mieszkańców miast, głodu i epidemii na wsi. Obraz świata jesienią 1945 r. był przerażający. Miasta europejskie leżały w ruinach, miliony ludzi pozbawionych było dachu nad głową. Japońską ziemię zdewastowały ostrzały artyleryjskie i dwie bomby atomowe. Niemcy były okupowane przez oddziały brytyjskie, francuskie, amerykańskie i radzieckie. Po wojnie zrujnowane kraje powoli podnosiły się z upadku, ale dla niektórych był to długotrwały proces. Pewne skutki II wojny światowej trwały niemal pół wieku. Aż do jesieni 1990 roku. Niemcy były podzielone na dwa oddzielne państwa; podzielony był również Berlin. W państwach Europy Środkowo-Wschodniej władzę przejęli
i sprawowali do 1989 roku komuniści. W czasie II wojny światowej państwa bloku faszystowskiego walczyły nie tylko o pokonanie swoich przeciwników, lecz także o pozbawienie ich suwerenności, zlikwidowanie niepodległości narodowej. Agresorzy chcieli narzucić wszystkim krajom pokonanym rządy faszystowskie, przekształcić narody tych krajów w niewolników służących rasie zwycięzców, wprowadzić swoje panowanie nad światem. Doszło do zakrojonych na wielką skale przetasowań w sytuacji politycznej-upadały imperia, słabły państwa, umierali ludzie, dążono do oczyszczenia świata z idei faszystowskich i nazistowskich. Stany Zjednoczone wzięły na swe barki ciężar odbudowy Europy ze zniszczeń i stały się dla państw starego kontynentu obrońcą, gwarantem pokoju i zachowania ładu. W kwestii strat materialnych największemu spustoszeniu uległa światowa gospodarka, załamały się rynki zbytu, upadł system monetarny, ludziom w oczy zajrzała bieda. Czynnikiem mającym ochronić świat przed powszechną rewolucją miała być doktryna Trumana. Jej widocznym efektem było zainicjowanie planu Marshala-udzielanie pożyczek i kredytów pod warunkiem usunięcia komunistów z rządu. Również skutkiem II wojny światowej była utrata terenów kolonialnych przez państwa Europy i powstawanie nowych państw. Wszystkie kraje razem odbudowywały się ze zniszczeń, przeżywały wspólne problemy, więc pokusa zwiększenia obrotów w handlu rosła. Utworzono Europejską Wspólnotę Gospodarki i Rolnictwa. „Synteza” w działaniach militarnych postępowała szybko-powstał Pakt Północno-Atlantycki i Organizacja Narodów Zjednoczonych. Po wojnie słabła rola Kościoła a uczestnictwo we mszy stało się dla wielu ludzi społecznym przymusem. W kulturze rozwijał się socrealizm, ukazywał świat, jakim być powinien, przekazywał "treści socjalistyczne w narodowej formie". W architekturze posługiwał się formą historyczną, ze szczególnym upodobaniem do rozwiązań renesansowych i neoklasycystycznych. Operował wielką skalą - tak w przypadku zespołów urbanistycznych.