Człowiek Średniowiecza wobec Boga, życia i śmierci

Głównym kierunkiem charrakteryzujścym epokę średniowieczną był teocentryzm. Uważano, że bóg jest w centrum wszechświata, , ma najwyższą władzę i należy wszystko podporządkować Jemu. Lecz skąd ludzie w całej europie wiedzieli, że tak właśnie mają post€ępować, kto wymyślił im tego Jedynego Boga, w którego mają wierzyć? To właśnie narzuciła im literatura średniowieczna która miała charakter moralizatorski, której głównym zadaniem było pouczanie ludzi w jaki sposób mają żyć, w utworach szukano wzorców do naśladowania. To właśnie z literatury ludzie czerpali wzorce jak mają żyć, w co wierzyć i jak postępować.

O tym, że ludzie tak bardzo podporządkowywali swoje życie Bogu, świadczy chociażby uniwersalizm średniowiecznej Europy- wszyscy ludzie wierzyli w jednego , najwyższego Boga który jest uosobieniem piękna, dobra, prawdy i mądrości. kolejny termin charakteryzujący tę epokę - anonimowość- artyści tworzący jakiekolwiek dzieła byli anonimowi, nacisk kładziono na treść dzieła a autor nie pisał dla własnej sławy lecz na chwałę Boga i dla pożytku innych ludzi. W tym okresie rozwinęła się także filozofia św. Augustyna i św. Tomasza z Akwinu.

Filozofia św. Augustyna była filozofią dramatyczną, rozpropagował platoński dualizm świata, który ukazywał człowieka jako istotę rozdartą pomiędzy światem doczesnym pełnym pokus i niebezpieczeństw a światem szczęśliwości- życiem po śmierci. Uważał, że ciało ludzkie nie jest nic warte, że prowadzi jedynie do pokus i nie należy ufać sobie lecz Bogu. Za jedyny cel ludzkiej egzystencji uważał poznanie Boga i przez to osiągnięcie szczęścia po śmierci. Filozofia św. Tomasza nie była tak dramatyczna jak św. Augustyna. Podobnie uważał on że jedynym celem człowieka jest poznanie prawdy o Bogu i osiągnięcie szczęścia wiecznego. Lecz nie oddzielał on tak drastycznie duszy od ciała, uważał że ciało człowieka jest - podobnie jak dusza- środkiem do poznania Boga.

Kolejnym doskonałym przykładem jest średniowieczny wzorzec osobowy- asceta. Wielu ludzi, dziś uznawanych za świętych świadomie rezygnowało z tego co może być źródłem przyjemności(dobra materialne, zabawy, życie rodzinne itp). Wyrzekano się tego , gdyż wierzono że skromne życie, w nędzy jest zapewnieniem sobie wiecznego szczęścia w niebie u boku Pana Boga. Jest wiele przykładów ascetów najpopularniejsi to: Św. Aleksy, Św. Szymon Słupnik, Św. Franciszek.

Rycerz - to kolejny wzorzec osobowy średniowiecza. Jego postać również doskonale obrazuje nam jak ważna jest dla człowieka wiara. Rycerz idealny wierzył w Boga, co piątek chodził do kościoła na msze i pościł, trzymał się zasad narzucanych przez kościół. Wojny jakie w tamtych czasach si€ę rozgrywały miały głównie podłoże religijne, rycerze podczas nich propagowali wiarę chrześcijańsk i często, narzucali ją nawet siłą. A kto się temu przeciwstawił- ginął.

Na uwagę zasługuje także inna postawa ludzi średniowiecza-mistycyzm. Ma ona na celu dążenie do osobistego spotkania z bogiem poprzez stan ekstazy który następuje po długotrwałej medytacji. Mistycy wyróżniali różne stany wtajemniczenia Medytację mogą wspomagać różne formy ascezy oraz ćwiczenie woli i intelektu.

Życie dla ludzi średniowiecza praktycznie nie miało żadnego znaczenia. Było swego rodzaju czasem przygotowań na śmierć która ma wyzwolić człowieka od cierpień na ziemi i zapewnić życie wieczne. W tym pomagało życie w ubóstwie i umartwianie się. Życie jest kruche, nie warte uwagi, lecz warte jest to co nas spotka po życiu doczesnym- tam będziemy naprawdę szczęśliwi. Taką postawę wobec życia ludzkiego rozpowszechnili średniowieczni asceci.

W większości utworów literackich pochodzących z średniowiecza głównym motywem jest śmierć. Motyw ten najprawdopodobniej został zapoczątkowany dopiero w 14 w gdy na Europę spadła klęska- czarna śmierć, która przyszła od morza czarnego i spustoszyła prawie cala Europę. Z tym motywem wiążą się takie hasła jak: mamento mori, czy danece macabrte. Śmierć jest opisywana w takich utworach jak" lament świętokrzyski, rozmowa mistrza polikarpa ze śmiercią, czy skarga umierającego. W każdym z tych utworów śmierć jest pokazana na inny sposób. Lecz łącza w sobie jedną ważną mądrość: śmierć jest taka sama dla wszystkich ludzi niezależnie od ich pochodzenia i stanu majątkowego.

Śmierć wyobrażano sobie głównie na dwa sposoby: dosłownie- jako rozkładające się zwłoki głównie kobiety oraz metaforycznie jako szkielet z w czarnym kapturze z kosą w ręku. Ludzi zawsze przerażało przejście z życia ziemskiego do wieczności aczkolwiek całe życie przygotowywali się do spotkania z Bogiem.

Podsumowując największą wartość ma dla człowieka średniowiecza Bóg. Życie jest tylko przygotowaniem do życia wiecznego i osiągnięcia szczęścia. A śmierć jest uwolnieniem od trosk i bramą, po której przekroczeniu czeka nas doskonała nagroda w niebie.