"Ludzie bezdomni" Stefan Żeromski

„LUDZIE BEZDOMNI” Stefan Żeromski – powieść modernistyczna i symboliczna

DOKTOR JUDYM- ROMANTYK CZY POZYTYWISTA?

Tomasz Judym jako
a)roamantyk:
-nieszczęśliwie zakochany
-buntownik
-postać tragiczna
-samotnik
-wyobcowany
-odizolowany
-idealista
-przechodzi pzremianę wew. (Judym wierzył, że może zmienić cały system społeczny. Po klęsce w Cisach zrozumiał, że to mu się nie uda. Utwierdził się w przekonaniu, że sam nie zmieni systemu i zobaczył swoją drogę w pomocy najbiedniejszym bez wyższych idei. Pomagał na tyle ile mógł. Zmienił sposób myślenia i działania. Cel pozostawił ten sam.
b) pozytywista:
-realizacja haseł pracy organicznej i u podstaw
-poświęca się dla dobra innych
-nie chce nagrody za swoje czyny
-jest utylitarystą
-uważa za całkowicie niepotzrebną działaność harytatywną

Etos Chrześcijański- Judym poświęca własne dobro dla bezdomnych. Wewnętrznie zmienia się. Chce pomagać biednym na tyle, ile starczy mu sił. Judym postępuje wg. Zasad ewangelii i przykazaniu miłości, poświęceniu się dla bliźniego.

RÓŻNE OBLICZA BEZDOMNOŚCI


W Ludziach Bezdomnych jest wiele postaci, które dotyka bezdomność różnego rodzaju.

Doktor Judym to postać, która nie tylko nie ma stałego miejsca zamieszkania z powodu ciągłego przesiedlania się w inne miejsce lecz także dlatego, poniewaź jest wyobcowany ze swojego środowiska. Środowisko lekarskie go nie przyjęło a on sam wybiera samotność i rezygnację z miłości w imię realizowania swych ideałów.

Joanna Podborska- ukochana Tomasza jest sierotą, która utraciła swój dom rodzinny. Domy, w których pracowała jako guwernantka zastępowały jej bliskich. Chciałaby żyć dla innych. Widać tu bezdomność duchową.

Inżynier Korzecki podobnie jak Judym jest bezdomny z wyboru. Odrzuca model życia, który nakazuje cieszyć się własnym szczęściem i odniesionymi sukcesami rezygnując z domu, którym jest ziemia. Korzecki popełnia samobójstwo nie mogąc sie pogodzić z niesprawiedliwością życia. Jego bezdomność jest przykładem tzw. bezdomności egzystencjalnej.

Oprócz Wiktora Judyma, który reprezentuje bezdomność polityczną, tę samą formę podziela Les Leszczykowski oraz Wacław Podborski. Pierwszy z nich jest emigrantem politycznym po powstaniu styczniowym. Nie mogąc wrócić do kraju, służy ojczyźnie i potrzebującym poza granicami państwa. Drugi zaś jest zesłańcem również z powodów politycznych.

SYMBOLIKA W „LUDZIACH BEZDOMNYCH”

Wenus z Milo-symbol piękna, miłości, harmonni i szcęścia. Doskonałość (zew. i wew.), symbol zycia innego-bogatego, szczęśliwego, bez trosk, za to z zachwytem nad światem. Odzwierciedla piękno odrębnego świata ludzi bogatych

Obraz „Rybak” ( „Ubogi rybak”) -społeczna krzywda i niesprawiedliwość, ludzkie cierpienie, ból, nędza. Symbolizuje świat ludzi biednych.

Żeromski celowo umieścił te kontrastowe symbole w jednym rozdziale, chcąc ukazać wrażliwość bohatera zarówno na piękno i harmonię, jak i nędzę otaczającego świata.

Kwiat tuberozy – w zestawieniu ze źdźbłem trway symbol bezużytecznego piękna. Do kwiatu tuberozy porównany zostaje przez Judyma Karbowski –próżny lekkoduch, człowiek z towarzystwa, który w rzeczywistości poza zaspokajaniem własnych potrzeb, nie dostrzega nic więcej.

Krzyk pawia – symbol śmierci, strachu i zwiastun nieszczęścia. Z perspektywy Judyma- bezradnośc jego wysiłków.

Rozdarta sosna – symbol wewnętrznego rozdarcia głównego bohatera, który musiał wybierać między miłością i szczęściem u boku Joasi, a obowiązkiem spłacenia długu wobec społeczeństwa. Zamknięcie drogi bohatera, jego ostateczny wybór. Obraz sosny, która samotnie rośnie na brzegu przepaści utożsamia się z wyobcowaniem Judyma. Symbolizuje również rozdarcie między światem ubogich, a bogatych.

Bezdomność- w Polsce:społeczna, emocjonalna, intelektualna. W Paryżu,dosłowna: brak miejsca zamieszkania. Bezdomność cierpiących nędzę emigrantów ze wsi do miasta, wydziedziczonych.Brak miejsca dla idealistów w społeczeństwie . Bezdomność ludzi porzucających swoje państwo, spiskowców Wyobcowanie ze społeczeństwa, dekadentyzm, odrzucenie świata w akcie samobójczym.

Kowal- ciężka praca, wytrwałość. Praca fizyczna jest wywyższona, uszlachetnia

Wykwintny warszawski salon doktora Czernisza kontrastuje z realiami ulicy Ciepłej i Krochmalnej

Luksusowemu "uzdrowisku" w Cisach, zaspokajającemu wszelkie kaprysy wybrednych dam, przeciwstawia autor odpychającą nędzę czworaków chłopskich

Z bogatym apartamentem dyrektora Kalinowicza zestawione są "śmierdzące nory" górników.

Wytworne piękno starego Paryża zderzone zostało z opisem przytułku dla bezdomnych

Rzeczywistość powieściowa na prawach kontrastu odsłania prawdę o urodzie świata i jego nędzy. Lekkim, nieco ironicznym ujęciom wytwornego życia towarzyszą drapieżne, naturalistyczne obrazy ludzkiej biedy.

FUNKCJE SYMBOLI

-pokazują ukryte treści tematyki społecznej przedstawianej w utworze, kontrastów społecznych oraz kontrastów w naturze Judyma
-stanowią klamrę kompozycyjną utworu
-paradoksalnie wspierają treść tekstu, ułatwiają zrozumienie i interpretacje tekstu
-paradoksalnie urealniają opisywane wydarzenia
-idelizacja świata
-charakteryzują głównych bohaterów