Kalendarium Polski XVIII w.

• 1697 – 1763r. – unia personalna z Saksonią
• 1697 – 1733r. – rządy Augusta II Mocnego
• 1700 – 1721r. – wielka wojna północna (III)
• 1700r. – bitwa pod Narwą
• 1701r. – bitwa pod Rygą – Szwecja pokonała wojska Rosji i Saksonii
• 1702r. – bitwa pod Kliszowem – klęska Augusta II
• 1704r. – generalna (antysaska) konfederacja ogłosiła detronizacje Augusta II i bezkrólewie
• 1704r. – 1709r. - rządy Stanisława Leszczyńskiego
• 1705r. –koronacja S. Leszczyńskiego w Warszawie ( poparcie Karola XII – król szwedzki)
• 1706r. – Szwedzi pokonali wosjka rosyjskie i saskie. Karol XII zmusił Augusta II do zrzeczenia się praw do korony polskiej
• 1715r. – konfederacja tarnogrodzka – przeciw rządom Augusta II – próba wprowadzenie absolutyzmu, wzmocnienia władzy i skarbu, odebranie pływów szlachcie
• 1717r. – Sejm Niemy – trwał 1 dzień, do głosu nie popuszczono nikogo oprócz lektora czytającego traktat, związek między Saksonią a Polską miał mieć charakter tylko unii personalnej. Ministrowie sascy nie mogli ingerować w sprawy polskie, a Polacy w sprawach saskich. Armia polska 24tys. ( mogliśmy 12tyś), wojska saskie musiały opuścić ziemie polskie, ograniczona zakres kompetencji hetmanów, sejmików w polityce zagranicznej i skarbowej. Budżet państwa ustalona na 10mln. Król nie mógł opuści kraju na dłużej i wywalać wojny bez zgody sejmu.
• 1719r. – układ miedzy Saksonią, Austrią i Anglią.
• 1720r. – układ w Poczdamie Rosji i Prus – postanowiono utrzymać dotychczasowy ustrój Polski
• 1732r. – traktat Loewenwolda ( rosyjskiego dyplomaty) – „trzech czarnych orłów” – Rosji, Austrii i Prus. Emanuel Bragança był bohaterem niezliczonych romansów dworskich, jednak do końca życia nie ożenił się. Być może to było przyczyną wysunięcia jego "niegroźnej" kandydatury do tronu polskiego.
• 1733r. – 1735r. – wojna o sukcesję polską między koalicjami Francji, Hiszpanii i Bawarii a Austrii, Rosji, Prus i Danii. Przyczyną wojny była rywalizacja o koronę polską Stanisława Leszczyńskiego z Augustem III Sasem, a także dążenie Francji do zdobycia nowych terytoriów w Rzeszy (Lotaryngia) oraz we Włoszech.
• 1733r. – szlachta obwołała królem Stanisława Leszczyńskiego
• 1734r. – konfederacja w Dzikowie przeciw Wettinowi i w obronie niezależności
• 1735r. – Po dwóch latach zaciętych walk (które toczyły się także w Niderlandach, na Sycylii i w północnych Włoszech) król Stanisław Leszczyński zrzekł się tronu.
• 1735 – 1763r. – rządy Augusta III
• 1736r. – sejm zatwierdzający koronację Augusta III (Jedyny sejm, który zakończył się podjęciem uchwal)
• 1740r. – Stanisław Konarski założył Collegium Nobilium w Warszawie – „szkoła nie dla szkoły, ale dla życia”
• 1747r. – założenie biblioteki Załuskich – początek Biblioteki Narodowej w Warszawie
• 1744r. – sejm, na którym Czartoryscy chcieli przeprowadzić reformę ustroju ( zniesienie liberum veto, zwiększenie armii) za zgoda Rosji i Austrii. Potoccy zerwali sejm.
• 1764r. – sejm konwokacyjny – uchwalił blisko 200 ustaw
• 1764 r. – wrzesień – sejm elekcyjny – w obecności rosyjskich oddziałów – wybór na króla Stanisława Augusta Poniatowskiego – kochanka carycy Katarzyny II
• 1766r. – Sprawa dysydentów – rosyjski ambasador Repnin zażądał równouprawnienia dla innowierców .
• 1767r. – innowiercy zawiązali konfederację w Słucku ( prawosławni) i w Toruniu (protestanci). Katolicy utworzyli konfederację w Radomiu. Wszyscy razem walczyli przeciw królowi i przeciw sobie.
• 1767r. – 1768r. – sejm „delegacyjny” – wywóz niewygodnych posłów: K. Sołtyko, M. i S. Rzewuscy, hetman Załuski, uchwalono prawa kardynalne.
• 1768 – 1772r. – konfederacja barska – w Barze na Ukrainie – A. S. Krasiński i J. Pułaski. W obronie wiary katolickiej i niepodległości Rzeczypospolitej, skierowany przeciwko: kurateli Imperium Rosyjskiego, królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu i popierającym go wojskom rosyjskim. Celem konfederacji było zniesienie ustaw narzuconych przez Rosję, a zwłaszcza dających równouprawnienie dysydentom.
• 1768r. - Koliszczyzna lub koliszczyzna – antypolski, antyżydowski, antykatolicki i antyszlachecki ruch hajdamaków, ruskiego chłopstwa (tzw. czerni) oraz Kozaków, pod przywództwem Maksyma Żeleźniaka i Iwana Gonty, trwający od czerwca do lipca, przejawiający się masowymi mordami ludności polskiej i żydowskiej. Nazwa ta pochodzi prawdopodobnie od okrzyku: „Koli! Koli!” – czyli "Kłuj! Kłuj!", który był powszechnie słyszany podczas mordów.
• 1770r. – konfederacja barska ogłosiła detronizacje Stanisława Augusta Poniatowskiego
• 1771r. – konfederacji barscy próbowali porwać króla
• 1772r. – poddała się ostatnia twierdza na Jasnej Górze
• 1772r. – 5 sierpnia – I rozbiór Polski w Petersburgu. Pierwszy rozbiór Polski nie przewidywał dalszych podziałów Rzeczypospolitej, wręcz przeciwnie, w oczach Petersburga miał im zapobiec na przyszłość. Austria otrzymała całą południową Polskę po Zbrucz ze Lwowem, ale bez Krakowa (83 tys. km² oraz 2,65 mln mieszkańców). Przy czym już w 1770 r. Austria samorzutnie przejęła Spisz i powiaty nowotarski, nowosądecki i czorsztyński. Prusy anektowały Warmię i Prusy Królewskie (Pomorze Gdańskie), lecz bez Gdańska i Torunia (36 tys. km² oraz 580 tys. mieszkańców). W ten sposób król Prus Fryderyk II Wielki zrealizował swe wieloletnie marzenia o państwie na jednolitym obszarze od Niemna do Łaby. Rosja zagarnęła Inflanty Polskie oraz wschodnie, peryferyjne krańce Rzeczypospolitej za Dnieprem, Drucią i Dźwiną (województwa: mścisławskie, witebskie i połockie oraz część mińskiego i inflanckiego - ogółem 92 tys. km² oraz 1,3 mln mieszkańców), utrzymując poza tym swój protektorat nad resztą okrojonego kraju. Polska straciła 211 tys. km² i 4,5 miliona ludności.
• 1773 – 1775r. – sejm rozbiorowy – zaborcy zmusili szlachtę do wyrażenia zgody na zmiany terytorialne państwa polsko – litewskiego. Powołano Radę Nieustającą i Komisję Edukacji Narodowej.
• 1787 – Turcja wypowiedziała wojnę Rosji.
• 1787r. – zjazd w Kaniowie – Katarzyna II i Stanisław August. Polska przechodzi na stronę antyturecką, chciał uzyskać pozwolenie na dalsze reformy, a polscy magnaci na ograniczenie władzy królewskiej i Rady Nieustającej.
• 1787r. – sejm skonfederowany – miał zatwierdzić warunki sojuszu Polski z Rosją przeciwka Turcji. Sejm – nie ma liberum veto, decyzja zapada większością głosów, mógł trwać 6 tygodni.
• 1788r. – Austria zaatakowała Turcję , tereny północnej Rosji zaatakowały szwedzkie oddziały Gustawa III.
• 1788r. – 1792r. – jesień – Sejm Czteroletni - za zgodą cesarzowej Rosji Katarzyny II w Warszawie, pod węzłem konfederacji pod laską marszałka konfederacji koronnej Stanisława Małachowskiego i marszałka konfederacji Wielkiego Księstwa Litewskiego Kazimierza Nestora Sapiehy mający na celu, przywrócenie pełnej suwerenności i przyśpieszenie rozwoju gospodarczego Rzeczypospolitej.
• 1789r. – likwidacja Rady Nieustającej
• 1789r. – Czarna procesja w Warszawie, dokąd przybyli przedstawiciele 141 miast królewskich, aby upomnieć się o prawa dla stanu mieszczańskiego. Ubrani na czarno delegaci pod przewodem prezydenta Warszawy Jana Dekerta przeszli ulicami stolicy pod Zamek Królewski, miejsce obrad Sejmu Czteroletniego, gdzie złożyli na ręce króla petycję, domagającą się przyznania praw publicznych dla mieszczan. Przyczyniła się do powołania przez sejm specjalnej komisji do spraw reformy ustroju, której prace zakończyły się uchwaleniem prawa o miastach. Za inspiratorów tej akcji uważa się Hugona Kołłątaja oraz Jana Dekerta.
• 1790r. – 29 marca – przymierze wojskowe z Prusami i jednocześnie zerwanie z Rosją. Pomoc wojskowa w razie konfliktów z Rosją i Austrią. Zasada nierozdzielności Polski.
• 1790r. – Przedłużono kadencję sejmu
• 1791r. – ustawa o sejmikach – ograniczała prawa polityczne gołoty. Miasta królewskim przyznano prawa do wyboru 24 plenipotentów - przedstawicieli na sejm ( bez prawa głosowania)
• 1791r. – Konstytucja 3 maja - została zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów i jej złotej wolności. Konstytucja wprowadziła polityczne zrównanie mieszczan i szlachty oraz stawiała chłopów pod ochroną państwa, w ten sposób łagodząc najgorsze nadużycia pańszczyzny. Konstytucja zniosła zgubne instytucje, takie jak liberum veto.
• 1791r. – 5 maja – zdrajca ten, kto wystąpi przeciw konstytucji
• 1792r. – 27 kwietnia – akt konfederacji – przeciwko królowi, jego doradca i Konstytucji 43 maja. Marszałek konfederacji Szczęsny Potocki, przywódcy Seweryn Rzewuski i Ksawery Branicki.
• 1792r. – z 18 na 19 maja – armia rosyjska w sile 100 tyś żołnierzy wkroczyła na teren Polski. W targowicy ogłosili akt konfederacji . wojna Polski z Rosją.
• 1792r. – 18 czerwca – bitwa pod Zieleńcem – zwycięstwo polski pod dowództwem ks. Józefa Poniatowskiego.
• 1792r. – 18 lipca – bitwa pod Dubienką – t. Kościuszko nie zdołał obronić linii Bugu
• 1793r. – 23 stycznia – II rozbiór Polski – podpisanie konwekcji rozbiorowej między Rosją, a Prusami ( Austria – wojna z Francją). W wyniku II rozbioru Prusy zajęły: województwo poznańskie, kaliskie, gnieźnieńskie, sieradzkie, łęczyckie, inowrocławskie, brzesko-kujawskie, płockie, ziemię dobrzyńską, część województw rawskiego i mazowieckiego oraz Toruń i Gdańsk, razem 58 tys. km2 i ponad 1 mln mieszkańców. Zabór rosyjski objął ziemie ukraińskie i białoruskie na wschód od linii Druja-Pińsk-Zbrucz, razem 280 tys. km2 i 3 mln mieszkańców.
• 1793r. – czerwiec – listopad, sejm w Grodnie przez Rosję laską marszałka Stanisława Kostki Bielińskiego. Był to ostatni sejm Rzeczypospolitej szlacheckiej, zwany także "niemą sesją". W celu sprawnego przeprowadzenia traktatów podziałowych, 15 września 1793 zawiązano konfederację grodzieńską. Sterroryzowani posłowie nie zostali dopuszczeni nawet do głosu (na zamku grodzieńskim stacjonował garnizon rosyjski z artylerią). Katarzyna II Wielka przysłała napisany przez siebie projekt wieczystego sojuszu Polski i Rosji, który został przedstawiony posłowi rosyjskiemu Jakobowi Sieversowi przez upokorzonych posłów jako prośba narodu polskiego. 14 października 1793 projekt przeszedł "jednogłośnie" (nikt nie odważył się odezwać). W jego efekcie jak powiedział jeden z posłów Polska stała się prowincją rosyjską. Większość posłów była przekupiona i zastraszona.