Układ oddechowy

Funkcje układy krążenia: transport gazów oddechowych, substancji pokarmowych z jelita cienkiego, hormonów z miejsc ich wytwarzania do komórek docelowych, zbędnych i szkodliwych substancji przemiany materii do wątroby i nerek, termoregulacja, rola odpornościowa, utrzymanie odpowiedniego pH.
Układ limfatyczny: gromadzenie i zwracanie płynu tkankowego do krwi, transport wchłoniętych w przewodzie pokarmowym lipidów, zwalczanie infekcji wywołanych przez mikroorganizmy.
Przykłady odporności nieswoistej: wydzielanie kwasu mlekowego nadające skórze odczyn kwaśny, wydzielanie poprzez gruczoły ścian żołądka kwasu solnego, wydzielanie lizozymu (enzymu) występujące m.in. we łzach i pocie, wytwarzanie przeciwbakteryjnych i przeciwgrzybicznych związków przez symbiotyczne bakterie przewodu pokarmowego, reakcje odruchowe np. kaszel, kichanie, torsje oczyszczające drogi pokarmowe i oddechowe, monocyty hamują namnażanie się wirusów dzięki wydzielaniu interferonu niszczącego komórki zarażone wirusem.
Szczepionka – to sztucznie przygotowana substancja zawierająca toksyny lub osłabione bądź zabite drobnoustroje chorobotwórcze.
Drogi oddechowe: jama nosowa, gardło, krtań, tchawica, oskrzela, płuca.
Płuca – pęcherzykowate narządy o płatowatej budowie (prawe 3 płaty, lewe 2) do każdego z płatów dochodzi odpowiednio rozgałęzione oskrzeli głównych – oskrzela płatowe. Każde dzieli się na bardziej rozgałęzione i drobniejsze oskrzeliki. Oskrzeliki kończą się pęcherzykami płucnymi – stanowią właściwą czynną powierzchnie wymiany gazowej – oplecione są naczyniami włosowatymi. Płuca zamknięte są w jamie opłucnej, której wilgotna powierzchnia zmniejsza tarcie między płucami i klatką piersiową podczas oddychania. Wykonuje ruchy ssąco-tłoczące.
Wdech – powodowany skurczem mięśni oddechowych: przepony oraz mięśni międzyżebrowych. Rozciągnięcie klatki piersiowej w 3 kierunkach prowadzi do zwiększenia objętości płuc i wytwarzania podciśnienia zasysającego powietrze.
Wydech – akt bierny; rozluźnienie mięśni oddechowych powoduje, że sprężysta klatka i płuca powracają do pierwotnych rozmiarów. Lekkie nadciśnienie wytłacza powietrze z płuc.
Układ krwionośny: serce, naczynia krwionośne – tętnice, żyły i naczynia włosowate.
Serce – wielkością i kształtem przypomina zaciśniętą pięść. Zawieszona (sprawna pompa) na naczyniach krwionośnych, posiada własny system naczyń wieńcowych. Od zewnątrz otoczone cienkim łącznotkankowym workiem – osierdziem. W serce wyróżniamy 4 części: PP i PL, KP i KL. Przedsionki oddzielone – przegrodą międzyprzedsionkową, komory – przegrodą międzykomorową. Krew przepływająca przez prawą i lewą połowę serca nie miesza się. Cofaniu się krwi zapobiegają zastawki. PP i PK – zastawka przedsionkowo-komorowa prawa (trójdzielna), LP i LK – zastawka przedsionkowo-komorowa lewa (dwudzielna). Półksiężycowe zastawki – granica obu komór i wychodzących z nich tętnic. Do przedsionków uchodzą żyły, z komór serca wychodzą tętnice. Ściana serca jest trójwarstwowa. Wewnętrzną powierzchnię jam serca wyściela wsierdzie (cienki nabłonek leżący na łącznotkankowej błonie, wnikają zakończenia nerwowe i naczynia włosowate). Środkową warstwę – śródsierdzie – tworzy tkanka mięśnia sercowego. Najbardziej zewnętrzna warstwa serca jest łącznotkankowe nasierdzie. Swoistą cechą serca jest zdolność do wykonywania samoistnych, rytmicznych skurczów. Dzieje się tak, bo serce ma własny układ przewodzący. Zbudowany ze specjalnie zmodyfikowanych włókien mięśniowych. Cechą unikalną jest zdolność do okresowego tworzenia przewodzenia bodźców skurczowych, rozprzestrzeniają się po całym mięśniu sercowym. Spełnia funkcje rozrusznika.
Tętnice - odprowadzają krew z serca; grube, sprężyste ściany z warstwami mięś1)niowymi i włóknami sprężystymi.
Żyły – doprowadzają krew do serca; cienkie ściany; występują zastawki, słabo zaznaczona warstwa mięśni gładkich, niewiele włókien sprężystych.
Sieć dziwna – połączenie naczyniowe w nerkach; tętnice – naczynia włosowate – tętnice
Mały obieg: komora prawa – pień płucny i tętnice płucne – naczynia włosowate płuc – żyły płucne – przedsionek lewy.
Duży obieg: komora lewa – aorta – tętnice – naczynia włosowate – żyły – żyły główne – przedsionek prawy.
Cykl pracy serca: pauza (faza spoczynkowa), skurcz przedsionków i skurcz komór. Pauza – serce w rozkurczu, jamy wypełniają się wolno krwią płynącą z żył, zastawki półksiężycowe zamknięte, ciśnienie w sercu niskie. Pod koniec pauzy powstają impulsu skurczowe. Na początku pobudzają do skurczu przedsionki. Skurcz przedsionków – kurczące przedsionki wtłaczają krew do komór, zastawki półksiężycowe zamknięte. Kiedy impuls dociera do komór, inicjują ich skurcz. Skurcz komór – kurczące się ściany komór podwyższają ciśnienie krwi. Powoduje to zamknięcie zastawek przed.-kom. – 1 ton serca. Kiedy wartość ciśnienia w komorach przekroczy wartość ciśnienia w tętnicach otwierają się zastawki półksiężycowe i porcja krwi zostaje wtłoczona do tętnic. W chwile później komory wiotczeją i ciśnienie się zmniejsza. Gdy jego wartość spadnie poniżej wartości ciśnienia krwi w tętnicach zamykają się zastawki półksiężycowate – 2 ton serca.
Krzepnięcie krwi – niezwykle skomplikowany proces. Białka uwalniane z płytek krwi i białka osocza, po kontakcie z rozerwanymi ścianami naczynia aktywują się. Zostaje zapoczątkowany ciąg reakcji inicjującego właściwe krzepnięcia. Modyfikuje on enzym osocza (protrombinę), który przechodzi w formę aktywna (trombinę). Ta zaś zmienia rozpuszczalny w osoczu fibrynogen w postać nie rozpuszczalną fibrynę. Włókna fibryny zlepiają uszkodzone miejsca. W ich sieć wpadają płytki krwi i erytrocyty. Tworzy się czop, który przekształca się w skrzep. Po kilku dniach fibryna skrzepu zostaje rozłożona i strup odpada.
Bypassy – stworzenie połączenia omijającego zablokowane miejsca.
Angioplastyka – polega na wprowadzeniu do zwężonego naczynia cewnika z niewielkim balonikiem. Nadmuchanie go w odpowiednim miejscu pozwala rozsunąć zwężenie i usunąć złogi tłuszczu.
Patogeny – czynniki chorobotwórcze.
Lizozym – białko rozkładające ściany komórkowe wielu bakterii.
Kapsyd – kryje materiał genetyczna wirusa.