Obraz wsi i życia szlachcica ziemianina w epoce renesansu

Pisarze renesansowi często nawiązywali do motywu wsi. Takimi pisarzami są Mikołaj Rej i Jan Kochanowski, którzy po zasmakowaniu życia dworskiego postanowili osiąść na wsi aby tam spokojnie tworzyć rozkoszując się pięknem przyrody.

W swoim dziele Mikołaj Rej zawiera własne przemyślenia dotyczące życia ludzi będących szlachcicami. Analizuje je od samych narodzin po śmierć. W utworze pt. „Żywot człowieka poczciwego” ukazał wieś jako miejsce życia w harmonii z naturą i samym sobą. Życie zgodne z naturą miało dać ludziom ukojenie i szczęście. Tekst propaguje typ osobowości, który ma być wzorem do naśladowania. Tym wzorem jest szlachcic – doskonały gospodarz. Mężczyzna docenia piękno przyrody oraz żyje w zgodzie z jej prawami. To zapewnia mu szczęście, poczucie satysfakcji i spełnienia. Gospodarz czuwa nad porządkiem w gospodarstwie, dogląda wszystkich prac, a poważniejsze wykonuje sam. Największą wartością dla niego jest praca na własnej ziemi, która pozwala cieszyć się z możliwości zbierania plonów. Rej uważa, że mimo, że gospodarz ma poddanych chłopów to nie wolno mu używać przemocy wobec nich. Pracę rolnika należy szanować, tak jak jego równe prawa, mimo niższego stanu społecznego. Szlachcic – ziemianin wiedzie unormowany tryb życia zgodnie z rytmem natury, która wyznacza mu zajęcia, ale daje też czas na odpoczynek. Jan Kochanowski przedstawił arkadyjski, czyli beztroski, sielankowy obraz wsi w "Pieśni świętojańskiej o Sobótce". Pieśń ta jest sielanką, czyli utworem poetyckim przedstawiający w sposób wyidealizowany uroki życia wiejskiego. Tematem pieśni są obrządki ludowe, związane z nocą świętojańską. Utwór składa się z pieśni dwunastu panien, które sławią urok wiejskiego życia. Panna XII rozpoczyna od słów "wsi spokojna, wsi wesoła” z których wynika, że człowiek na wsi prowadzi spokojne i uczciwe życie, cieszy się plonami swojej pracy. Według autora życie na wsi gwarantuje człowiekowi niezależność i szczęście. Poeta twierdzi, że jest to miejsce zupełnie bezpieczne. Ten wyidealizowany obraz wsi mieści w sobie: spokojną pracę rolnika, sielski spokój gospodarza, któremu pola przynoszą obfite plony, a zaradna i troskliwa małżonka prowadzi gospodarstwo.

W renesansie wieś przedstawiana była zwykle jako kraina szczęśliwości, radosna ostoja. Analizowane utwory przedstawiały piękno świata naturalnego, czego przejawem było przeplatające się wciąż w utworach życie chłopów z przyrodą.