Rozprawka

Ta forma wypowiedzi pisemnej ma charakter zadania problemowego. Służy do uzasadnienia myśli zawartej w temacie lub do podjęcia polemiki. Rozprawka rozwija umiejętność samodzielnego myślenia, wyciągania wniosków oraz wypowiadania ocen.

OGÓLNY PLAN ROZPRAWKI:

I Teza (twierdzenie)
II Argumenty
III Potwierdzenie tezy (podsumowanie)

lub

I Hipoteza
II Argumenty
III Teza

- Poszczególne człony wypowiedzi powinny odznaczać się dużą spójnością, w czym pomagają, np. takie wyrazy jak: po pierwsze, po drugie, tymczasem, z drugiej strony, jednakże, poza tym, przede wszystkim, natomiast, przeciwnie
- W części rozwijającej argumenty mogą być stosowane wyrażenia i zwroty podkreślające porządek uzasadnienia, wyjaśnienia, np.: zacznę od..., z kolei przejdę do..., następne zagadnienie to..., na zakończenie...
- Wyrazy i wyrażenia służące podkreśleniu stanowiska piszącego rozprawkę wobec własnych bądź czyichś przytaczanych sądów i twierdzeń, np.: niewątpliwie, słusznie, z całą pewnością, być może, prawdopodobnie, przypuszczalnie, przeciwnie, zupełnie inaczej, jakoby
- Bardzo ważnym elementem uzasadniającym wypowiedź są w rozprawce cytaty. Nie można ich jednak nadużywać. Nie mogą one zastępować ocen, sądów, wniosków. Mogą je potwierdzać. Należy je umiejętnie powiązać z całością wypowiedzi, dlatego trzeba zapowiedzieć cytat lub powiązać go z resztą tekstu specjalnymi zwrotami, np.:
Autor opisuje .......... w ten sposób: „................................................................”.
Wypowiedź bohatera: „..........................................................” świadczy o .......... .
Słowa: „.......................................” dowodzą, że ............... .
Jak wynika z następującego fragmentu: „......................................................”, ..................................... .
O jego .......... świadczy następujący cytat: „.........................................”.

Krótkie cytaty wplatamy w tekst, dłuższe umieszczamy w oddzielnych akapitach i wyróżniamy je znakami interpunkcyjnymi.
- dwukropek stawiamy przed cytatem
- cały cytat bierzemy w cudzysłów
- w miejscach, gdzie opuszczamy fragment tekstu, stawiamy wielokropek
- wielokropkiem kończymy cytat, który nie jest końcem zdania