Po odzyskaniu niepodległości endecja przystępuje do kampanii wyb. Do sejmu ustawodawczego Wchodzi do niego jako najsilniejsze ugrupowanie. Chce skupić wszystkie partie z 3 zaborów. W maju 1919 Utworzono związek Ludowo-Narodowy (ZL-N) ZL-N nabiera charakter jednolitej partii.
Zw. Skupiał inteligencje i klasę średnią. Główne hasło to nacjonalizm. Głoszono też hasła solidaryzmu społecznego. Endecja walczy o polski charakter państwa ( polska tylko dla Polaków), mniejszości narodowe mają się zasymilować.
Wysuwano program polonizacji kresów wsch. Endecja jest anty-żydowska, niemiecka i ukraińska.
Endecja jest zwolennikiem systemu parlamentarnego, (choć sama nie zawsze respektowała jego prawo) Prog. Gosp. Opierał się na elementach ekonomicznego liberalizmu (ochrona własności prywatnej, swoboda ekonom. I finansowa) i przeciwstawiała się ingerencji państwa.
Przywódcy: Stanisław Glabinski, Stanisław i Władysław Grabscy.
Chadecja
Wrzesień 1919 dochodzi do połączenia organizacji chrześcijańsko- społecznych z byłego zaboru pruskiego.
Podstawa programu to myśl chrześcijańsko- społeczna, odrzucano programy komunistyczno- socjalistyczne i bronili własności prywatnej. Potępiali dziki liberalizm ekonomiczny. Idea zakładała dobrowolne wyrzeczenie się przez pracodawców fabrykantów i finansistów bezwzględnego dążenia do zysków. Odrzucała państwowy interwencjonalizm, był on naruszeniem swobody działania ekonomicznego, wspiera współdziałalność. Powstaje polskie stronnictwo chrześcijańskiej demokracji. Wokół niej skupiało się drobne mieszczaństwo, inteligencja a także robotnicy
PSL Piast - partia chłopska
Utworzona w 1913 po rozpadzie w galicyjskim Polskim stronnictwie ludowym i PSL wyzwolenie. W 1915 utworzone na terenie król. Polskiego. W 1918 działalność w całym kraju. PSL Piast uważa się za reprezentanta chłopów gospodarzy. Zwalcza program socjalistyczny i konserwatywny, jest ugrupowaniem centralnym. Chce przeprowadzać reformy rolnicze stopniowo i z odszkodowaniem dla właścicieli ziemskich. Czołowy przywódca piasta to Wincenty Witos, Jan Dąbski i Maciej Rataj. Stronnictwo głosi poparcie dla Piłsudskiego, choć nie akceptuje jego związków z socjalistami
KPRP
W grudniu 1918 SDKPiL i PPS-lewica połączyły się w KPRP (1925- Komunistyczna partia polski) 1918-1920 partia agituje za rewolucja, tworzeniem rad delegatów robotniczych i wprowadzeniem „dyktatury proletariatu”, chce nacjonalizacji głównych gałęzi gospodarki i stopniowa likwidacje własności chłopskiej. Chce 6-godzinnego dnia pracy i szerokiego ustawodawstwa pracy.
Wobec klęski koncepcji rewolucji światowej KPRP skupia się na sprawach bieżących dążąc do zdobycia wpływów w ruchu spółdzielczym, związkach zawodowych a także do wprowadzania posłów do sejmu. Od stycznia 1919 KPRP działa nielegalnie, bo uważane jest za partie dążącą metodami terrorystycznymi do obalenia demokratycznego systemu.