Młoda Polska - pojęcia.

synestezja – połączenie różnych typów doznań zmysłowych; przypisywanie jakiemuś zmysłowi wrażeń odbieranych innym zmysłem

symbolizm – kierunek w literaturze i sztuce, który charakteryzował się opisywaniem tego, co ważne i niewyobrażalne za pomocą wieloznacznego symbolu, który nie nazywa rzeczy wprost, a posługuje się sugestią

impresjonizm – w poezji kierunek ten charakteryzuje się: opisami kolorów, zwykle rozmytych i przytłumionych; słownictwem związanym z operowaniem światłem; łączeniem wrażeń słuchowych i wzrokowych (eufonia, onomatopeja, synestezja); rytmizacją wiersza; zespoleniem sztuk; opisywaniem realistycznego, konkretnego fragm. krajobrazu w sposób nierealny; kultem Tatr (dzikości, odmienności, ludźmi, językiem). Impresja ma oddawać drobne zmiany nastroju bohatera (np. smutek, nostalgię, tęsknotę)

ekspresjonizm – kierunek w literaturze i sztuce; miał być świadectwem indywidualnego, niepowtarzalnego sposobu odczuwania; wyrazem emocji, nie ulotnych wrażeń. Przedmiotem uwagi ekspresjonistów nie było poznanie świata, lecz jego ocena. Ekspresjonizm posługiwał się środkami wyrazistymi, emocjonalnymi, subiektywnymi i sugestywnymi - ekspresyjnymi. Ujawniał kontrasty zjawisk zarówno w treści, jak w formie. Bohaterem dzieł był człowiek w sytuacjach uniwersalnych, człowiek aktywny, poszukujący i samotny.

mizoginizm – niechęć do kobiet, przybierająca formy patologiczne

dekadentyzm – postawa, wynikająca z przekonania o schyłkowym charakterze kultury europejskiej, melancholijna bierność; dekadent uważa że nie warto marzyc o odnalezieniu absolutnej prawdy, czuje się niespełniony, kolekcjonuje nastroje, chwile.. źródłem wrażeń jest piękno przyrody, czasem miłość – ta jednak częściej przynosi cierpienie.

nietzschanizm - zespół poglądów filozoficznych i literackich powstałych w nawiązaniu do filozofii niemieckiego myśliciela F. Nietzschego. Występował przeciwko pesymizmowi, bierności i słabości, głosząc kult życia. Bezwzględnie potępiał panujące ówcześnie zasady moralne, odrzucał humanitaryzm, altruizm jako domenę ludzi słabych, postulując moralność "nadludzi", rasy panów, żądał dla nich absolutnej wolności i możliwości działania poza dobrem i złem. Filozof proponował przewartościowanie kultury europejskiej (propagował aktywność, witalność, wyjątkowość, bezkompromisowe dążenie do własnych potrzeb).

katastrofizm – posługując się mocnymi kolorami: czerwienią i czernią, jaskrawymi odcieniami fioletu, żółci, poeci przedstawiają dynamiczne obrazy świata spustoszonego, po katastrofie. Pejzaże oglądane są gł. z góry, z kosmosu. Zdeformowany świat zdaje się być chaosem walczących ze sobą żywiołów.

cyganeria artystyczna - nazwa środowiska artystycznego, którego członkowie spędzają czas na wspólnych zabawach i tworzeniu, demonstrując pogardę dla konwenansów, norm społecznych i materializmu. Działalność cyganerii artystycznej wzbudza kontrowersje ze względów obyczajowych i ze względu na awangardowe podejście do sztuki.