Anglia
Tomasz Hobbes – był XVII w. filozofem angielskim i zakładał:
- powziął wyobrażenie, że człowiek nie jest istotą, jaką wyobrażali sobie starożytni ludzie. Przeżył rewolucję burżuazyjną, wychodził z założenia, że człowiek jest egoistą, chciałby mieć więcej niż ma, żeby tylko jego było na wierzchu. Stworzył „teorię walki”. Ograniczała się do tego, że:
- cechą człowieka jest rywalizacja
- w życiu każdego z nas jest nie to, co altruistyczne, bardziej walczymy o swoje
- myślał jak uniknąć zagrożeń płynących z życia człowieka. Stworzył hipotezę ”Dylematu więźnia”. To próba rozwiązania sytuacji braku kontroli, anarchii. „Dylemat więźnia” to koło ratunkowe dla uporządkowania relacji międzyludzkich. Nazwa wynika z tego, że jesteśmy więźniami natury ludzkiej
- wolimy ograniczać swoje zachowanie w celu przetrwania gatunku ludzkiego. Hobbes sformułował „Umowę społeczną”, w wyniku, której sami dobrowolnie ograniczamy swoje prawa i kary grożące za ich łamanie. W ten sposób powstaje państwo, które jest represyjne, ponieważ czegoś od nas wymaga.
W koncepcji Hobbesa:
- może być odwoływana władza
- my rozstrzygamy czy władza może nam służyć
- społeczeństwo, jako wspólny interes obywateli dzieli się po równo zarówno zyskami jak i stratami
John Locke – następca i kontynuator Hobbesa, podzielał zbudowaną teorię „Umowy społecznej”, w szczegółach widział to inaczej:
- jeżeli społeczeństwo lub jednostka były ważniejsze wybierał jednostkę, społeczeństwo ludzkie nie charakteryzuje się do walki o byt
- ludzie na ogół postępują dobrze, tylko czasami zdarzają się im złe decyzje
- najpierw powstaje zbiorowość ludzi o wspólnych interesach
- społeczeństwo powinno powoływać władzę
W kwestii „Umowy społecznej” uważał, że powinna ona być odwoływalna, ponieważ te jednostki były wolne, człowiek ma prawo zmienić zdanie. Odwoływalność głównie dotyczy wybieranej władzy co jest wynikiem naszego wyboru.
John Locke sformułował pojęcie „Prawa naturalne”, sprecyzował je w epoce oświecenia. W tym pojęciu mieszczą się podstawowe normy moralne: prawo do szczęścia, ochrona życia, ochrona wolności, ochrona własności. Są to prawa, których człowiek nie ma prawa kwestionować. W przeciwieństwie do nich władza jest chwilowa, ulotna i zależy od naszych decyzji.
Francja
Monteskiusz – żył w XVIII w., stworzył koncepcję „Umowy społecznej” po swojemu. Nie był zwolennikiem władzy wbrew interesom państwa, tzw. „duch umiarkowania” (złoty środek). Stworzył „Konieczne stosunki między faktami”, na nich oparte są prawa natury i prawa przyrody. Żył w epoce oświecenia, rozum każe przyjąć człowiekowi pewne konieczne zasady postępowania, należy objaśniać przypadkami z naszych obserwacji. Objaśniał większość teorii względami klimatycznymi. Miało to racjonalizować Bliski Wchód cywilizacją Europy.
W prawach natury najważniejsza była wolność, która daje możliwość korzystania ze wszystkiego. Monteskiusz jako pierwszy zidentyfikował wolność jako swobodę do robienia czego co nie ogranicza wolności innych ludzi.
- prawo i państwo chronią wolność, czyli to co powinniśmy robić a nie to co chcemy
- zwolennik monarchii konstytucyjnej (rządy królewskie ograniczone przez Konstytucję)
- zwolennik trójpodziału władzy
Jan Jakub Rousseau – był celebry tą oświecenia. Filozof kwestii społecznych. Zakładał w przeciwieństwie do Monteskiusza, że ludzie kierują się uczuciami, a mniej rozumem, twórca sentymentalizmu. Wynikało z tego, że ceniono prawa naturalne: wolność, równość, szacunek dla prawdy. Jego koncepcja była zbudowana na teorii, że im więcej cywilizacji tym mniej dobrego człowieka. Cywilizacja odpycha człowieka od natury. Im bliżej natury tym dalej od cywilizacji. Najlepiej jakby człowiek żył na etapie natury pierwotnej. Wychodził z założenia, że jeśli człowiek odchodzi od natury jest to decyzja Boga. Według niego człowiek jest dobry im bliżej żyje natury. Państwo powinno być urządzane w sposób w miarę demokratyczny. Jako pierwszy wyartykułował prawa człowieka (wolność, równość). Według niego władza powinna być sprawowana w imieniu ludu (demokracja bezpośrednia).
Zasada równości praw była selektywna do osób, warstw społecznych. Wszystkim obywatelom przysługuje taka sama ochrona prawa, nie można dyskryminować obywateli.
Dyskryminacja ze względu na: rasę, kolor skóry, płeć, język posługiwania się, przekonania religijne, poglądy polityczne, pochodzenie narodowościowe, środowisko urodzenia, kwestie majątkowe
Zasada równości praw nie dotyczy wszystkich obywateli, np. ze względu na wiek. Dzieci podlegają szczególnej ochronie prawa. Mniejszości są traktowane jako pełnoprawni obywatele państw. Mają prawo do kultywowania własnej religii, kultury, języka ojczystego.
